v3.0 939 Text n-06_shkola4.318 n-06_shkola.001 Ӈуˀəиˀ тысячи ӈамиайчумə дир сəӈхəбииˀ сяйбəмтыə хӱəтəну мыӈ Абамунуˀ коруˀтіні лəӈудииӡəшколамыˀ. Ӈуˀəиˀ тысячи ӈамиайчумə дир сəӈхəбииˀ сяйбəмтыə хӱəтəну мыӈ Абамунуˀ коруˀтіні лəӈудииӡə школамыˀ. ŊuɁəiɁ tɨsʼatʼi ŋami͡ajtʼümə dʼir səŋhəbiiɁ sʼajbəmtɨə hüətənu mɨŋ AbamunuɁ koruɁtini ləŋudʼiiðəškolamɨɁ. ŊuɁəiɁ tɨsʼatʼi ŋami͡ajtʼümə dʼir səŋhəbiiɁ sʼajbəmtɨə hüətənu mɨŋ AbamunuɁ koruɁtini ləŋudʼiiðə školamɨɁ. ŊuɁəiɁ tɨsʼatʼi ŋami͡ajtʼümə dʼir səŋhəbiiɁ sʼajbəmtɨə ŋuɁəiɁ tɨsʼatʼi ŋami͡ajtʼümə dʼir səŋhə -biiɁ sʼajbə -mtɨə один .NOM тысяча .NOM девять .NOM сто .NOM пять -десять .NOM семь -ORD .GEN one .NOM thousand .NOM nine .NOM hundred .NOM five -ten .NOM seven -ORD .GEN ŋuɁəiɁ -∅ tɨsʼatʼi -∅ ŋami͡ajtʼümə -∅ dʼir -∅ səŋhəlʼaŋkə -biiɁ -∅ sʼajbə -mtuə - один -[NOM] тысяча -[NOM] девять -[NOM] сто -[NOM] пять -десять -[NOM] семь -ORD -[GEN] one -[NOM] thousand -[NOM] nine -[NOM] hundred -[NOM] five -ten -[NOM] seven -ORD -[GEN] num -n.case num -n.case num -n.case num -n.case num -num -n.case num -num.deriv -n.case hüətənu mɨŋ AbamunuɁ koruɁtini ləŋudʼiiðə školamɨɁ. hüə -tənu mɨŋ Abamu -nuɁ koruɁ -tini ləŋu -dʼii -ðə škola -mɨɁ год -LOC мы Усть-Авам -GEN.1PL дом -LOC.PL гореть -PRAET -3SG.R школа -NOM.1PL year -LOC we Ust'-Avam -GEN.1PL house -LOC.PL burn -PRAET -3SG.R school -NOM.1PL hüə -ntənu mɨŋ Abamu -nuɁ korut -ntinu ləŋu -suə -tə škola -muɁ год -LOC мы Усть-Авам -GEN.1PL дом -LOC.PL гореть -PRAET -3SG.R школа -NOM.1PL year -LOC we Ust'-Avam -GEN.1PL house -LOC.PL burn -PRAET -3SG.R school -NOM.1PL n -n.case pr n -n.case-poss n -n.case v -v.tense -v.pn n -n.case-poss В 1957 году в нашем поселке Усть-Авам сгорела школа. 17.043 n-06_shkola.002 Тəə чухəны тəндə ӈамиайдюмə дялы исюӡə исюə солдатіˀ праздникə. Тəə чухəны тəндə ӈамиайдюмə дялы исюӡə исюə солдатіˀ праздникə. Təə tʼühənɨ təndə ŋamiajdʼümə dʼalɨ isʼüðə isʼüə soldatiɁ prazdnʼikə. Təə tʼühənɨ təndə ŋamiajdʼümə dʼalɨ isʼüðə isʼüə soldatiɁ prazdnʼikə. Təə tʼühənɨ təndə ŋami͡ajdʼümə dʼalɨ isʼüðə isʼüə təə tʼühə -nɨ təndə ŋami͡aj -dʼüm -ə dʼalɨ i -sʼüðə i -sʼüə тот .GEN пора -LOCADV тот .ACC другой -SPEC .ACC день .ACC быть -FUT .3SG.Sбыть -PRAET .3SG.S that .GEN time -LOCADV that .ACC other -SPEC .ACC day .ACC be -FUT .3SG.Sbe -PRAET .3SG.S tə - tʼühə -nu tə - ŋami͡aj -dʼum - dʼalɨ - ij -Ɂsutə -∅ ij -suə -∅ тот -[GEN] пора -LOCADV тот -[ACC] другой -SPEC -[ACC] день -[ACC] быть -FUT -[3SG.S]быть -PRAET -[3SG.S] that -[GEN] time -LOCADV that -[ACC] other -SPEC -[ACC] day -[ACC] be -FUT -[3SG.S]be -PRAET -[3SG.S] pr -n.case advn -adv.case pr -n.case adj -n.deriv -n.case n -n.case v -v.tense -v.pn v -v.tense -v.pn soldatiɁ prazdnʼikə. soldati -Ɂ prazdnʼikə солдат -GEN.PL праздник .NOM soldier -GEN.PL holiday .NOM soldatə -Ɂ prazdnʼikə -∅ солдат -GEN.PL праздник -[NOM] soldier -GEN.PL holiday -[NOM] n -n.case n -n.case В то время на другой день должен был быть день Советской Армии. 25.449 n-06_shkola.003 Ситібииˀ нагӱр феврали. Ситібииˀ нагӱр феврали. SʼitibiiɁ nagür fʼevralʼi. SʼitibiiɁ nagür fʼevralʼi. SʼitibiiɁ nagür fʼevralʼi. sʼiti -biiɁ nagür fʼevralʼi два -десять .NOM три .NOM февраль .NOM two -ten .NOM three .NOM february .NOM sʼiti -biiɁ -∅ nakür -∅ fʼevralʼi -∅ два -десять -[NOM] три -[NOM] февраль -[NOM] two -ten -[NOM] three -[NOM] february -[NOM] num -num -n.case num -n.case n -n.case 23 февраля. 30.139 n-06_shkola.004 Мыӈ ӈуˀəляиˀ кунтудюӱнӱˀ. Мыӈ ӈуˀəляиˀ кунтудюӱнӱˀ. Mɨŋ ŋuɁəlʼaiɁ kuntudʼüünüɁ. Mɨŋ ŋuɁəlʼaiɁ kuntudʼüünüɁ. Mɨŋ ŋuɁəlʼaiɁ kuntudʼüünüɁ. mɨŋ ŋuɁə -lʼai -Ɂ kuntu -dʼüü -nüɁ мы один -LIM -GEN.PL уснуть -PRAET -1PL.R we one -LIM -GEN.PL fall.asleep -PRAET -1PL.R mɨŋ ŋuɁəiɁ -raa -Ɂ kuntu -suə -nuɁ мы один -LIM -GEN.PL уснуть -PRAET -1PL.R we one -LIM -GEN.PL fall.asleep -PRAET -1PL.R pr num -cl -n.case v -v.tense -v.pn Мы уже легли спать (спали). 33.250 n-06_shkola.005 Урубаакинюˀ няагəиˀ мелыӡысыəмыˀ, кӱӡиахӱˀ серəніакəныˀ. Урубаакинюˀ няагəиˀ мелыӡысыəмыˀ, кӱӡиахӱˀ серəніакəныˀ. UrubaakinʼüɁ nʼaagəiɁ melɨðɨsɨəmɨɁ, küði͡ahüɁ sʼerəniakənɨɁ. UrubaakinʼüɁ nʼaagəiɁ melɨðɨsɨəmɨɁ, küði͡ahüɁ sʼerəniakənɨɁ. UrubaakinʼüɁ nʼaagəiɁ melɨðɨsɨəmɨɁ, küði͡ahüɁ sʼerəni͡akənɨɁ. urubaaki -nʼüɁ nʼaagəi -Ɂ melɨðɨ -sɨə -mɨɁ küði͡a -hüɁ sʼerə -ni͡akə -nɨɁ рубашка -ACC.PL.1PL хороший -GEN.PL сделать -PRAET -1PL.S/O встать -COND надеть -SUP -1PL shirt -ACC.PL.1PL good -GEN.PL make -PRAET -1PL.S/O get.up -COND put.on -SUP -1PL urubaakə -nʼuɁ nʼaakəə -Ɂ melɨðɨ -suə -muɁ küði͡a -hüɁ sʼerə -nakə -nuɁ рубашка -ACC.PL.1PL хороший -GEN.PL сделать -PRAET -1PL.S/O встать -COND надеть -SUP -1PL shirt -ACC.PL.1PL good -GEN.PL make -PRAET -1PL.S/O get.up -COND put.on -SUP -1PL n -n.case-poss adj -n.case v -v.tense -v.pn v -v.nf v -v.nf -n.poss Одежду привели в порядок (форму — подгладили, почистили к празднику), чтобы завтра одеть. 38.405 n-06_shkola.006 Тахариаиˀ хииньдя ниӈыныˀ китəˀкəруˀ. Тахариаиˀ хииньдя ниӈыныˀ китəˀкəруˀ. Tahari͡aiɁ hiinʼdʼa nʼiŋɨnɨɁ kitəɁkəruɁ. Tahari͡aiɁ hiinʼdʼa nʼiŋɨnɨɁ kitəɁkəruɁ. Tahari͡aiɁ hiinʼdʼa nʼiŋɨnɨɁ kitəɁkəruɁ. tahari͡aiɁ hii -nʼdʼa nʼi -ŋɨ -nɨɁ kitə -Ɂkə -ru -Ɂ теперь ночь -ALL NEG -INTERR -1PL.R разбудить -RES -PASS -CN now night -ALL NEG -INTERR -1PL.R wake -RES -PASS -CN tahari͡aiɁ hii -dʼa nʼi -ŋu -nuɁ kitə -Ɂkə -ru -Ɂ теперь ночь -ALL NEG -INTERR -1PL.R разбудить -RES -PASS -CN now night -ALL NEG -INTERR -1PL.R wake -RES -PASS -CN adv n -n.deriv.adv v -v.mood -v.pn v -v.deriv -v.deriv -v.cn Ночью нас стали будить. Форма kitəɁkəruɁ может быть и итеративом. 42.910 n-06_shkola.007 Нянюˀ мыӈ китəкəндуˀ. Нянюˀ мыӈ китəкəндуˀ. NʼanʼüɁ mɨŋ kitəkənduɁ. NʼanʼüɁ mɨŋ kitəkənduɁ. NʼanʼüɁ mɨŋ kitəkənduɁ. nʼa -nʼüɁ mɨŋ kitə -kə -ndu -Ɂ друг -ACC.PL.1PL мы разбудить -ITER -PRAES -3PL.S friend -ACC.PL.1PL we wake -ITER -PRAES -3PL.S nʼa -nʼuɁ mɨŋ kitə -kə -ntu -Ɂ друг -ACC.PL.1PL мы разбудить -ITER -PRAES -3PL.S friend -ACC.PL.1PL we wake -ITER -PRAES -3PL.S n -n.case-poss pr v -v.deriv -v.tense -v.pn Другие нас будят. Т. е. другие дети, которые спали в этой же комнате. 44.907 n-06_shkola.008 «Нəнсу-ӈы-нды-əи-ˀ, нəнсу-ӈы-нды-əи-ˀ». «Нəнсуӈындыəиˀ, нəнсуӈындыəиˀ». «NənsuŋɨndɨəiɁ, nənsuŋɨndɨəiɁ». «NənsuŋɨndɨəiɁ, nənsuŋɨndɨəiɁ». «NənsuŋɨndɨəiɁ, nənsuŋɨndɨəiɁ». nənsu -ŋɨ -ndɨəiɁ nənsu -ŋɨ -ndɨəiɁ встать -INTERR -2PL.R.EXCL встать -IMP -2PL.R.EXCL get.up -INTERR -2PL.R.EXCL get.up -IMP -2PL.R.EXCL nənsu -ŋu -nduəuɁ nənsu -ŋu -ntuəuɁ встать -INTERR -2PL.R.EXCL встать -IMP -2PL.R.EXCL get.up -INTERR -2PL.R.EXCL get.up -IMP -2PL.R.EXCL v -v.mood -v.pn=excl v -v.mood -v.pn=excl Вставайте, вставайте. 47.600 n-06_shkola.009 Мəнə тахариаиˀ кундуасуəм ӈануə ӈуа кадяны. Мəнə тахариаиˀ кундуасуəм ӈануə ӈуа кадяны. Mənə tahari͡aiɁ kundu͡asuəm ŋanuə ŋua kadʼanɨ. Mənə tahari͡aiɁ kundu͡asuəm ŋanuə ŋua kadʼanɨ. Mənə tahari͡aiɁ kundu͡asuəm ŋanuə ŋua kadʼanɨ. mənə tahari͡aiɁ kundu͡a -suə -m ŋanuə ŋua kadʼa -nɨ я теперь уснуть .Vc -PRAET -1SG.S настоящий дверь .GEN около -LOCADV I now fall.asleep .Vc -PRAET -1SG.S real door .GEN near -LOCADV mənə tahari͡aiɁ kuntu - -suə -m ŋanuə ŋua - kadʼa -nu я теперь уснуть -[Vc] -PRAET -1SG.S настоящий дверь -[GEN] около -LOCADV I now fall.asleep -[Vc] -PRAET -1SG.S real door -[GEN] near -LOCADV pr adv v -deriv -v.tense -v.pn adj n -n.case pp -adv.case Я спала возле двери. 53.337 n-06_shkola.010 Куəˀмаˀку тəисюə сюармə. Куəˀмаˀку тəисюə сюармə. KuəɁmaɁku təisʼüə sʼüarmə. KuəɁmaɁku təisʼüə sʼüarmə. KuəɁmaɁku təisʼüə sʼüarmə. KuəɁmaɁku təi -sʼüə sʼüar -mə Куомаку .NOM иметься -PRAET .3SG.S друг -NOM.1SG Kuomaku .NOM be.available -PRAET .3SG.S friend -NOM.1SG KuəɁmaɁku -∅ təij -suə -∅ sʼüar -mə Куомаку -[NOM] иметься -PRAET -[3SG.S] друг -NOM.1SG Kuomaku -[NOM] be.available -PRAET -[3SG.S] friend -NOM.1SG name -n.case v -v.tense -v.pn n -n.case-poss Куомаку была моя подруга. 55.976 n-06_shkola.011 Хелуˀуа ӈадя. Хелуˀуа ӈадя. HeluɁu͡a ŋadʼa. HeluɁu͡a ŋadʼa. HeluɁu͡a ŋadʼa. HeluɁu͡a ŋadʼa Хела .GEN младшая.сестра .NOM Hela .GEN younger.sibling .NOM HeluɁu͡a - ŋadʼa -∅ Хела -[GEN] младшая.сестра -[NOM] Hela -[GEN] younger.sibling -[NOM] name -n.case n -n.case Хелы сестра. 57.482 n-06_shkola.012 Тə Куəˀмаˀкумə дютӱгəтə мəнə ӈимиалмəбтыˀə: «Нəнсуӡиӈ!» Тə Куəˀмаˀкумə дютӱгəтə мəнə ӈимиалмəбтыˀə: «Нəнсуӡиӈ!» Tə KuəɁmaɁkumə dʼütügətə mənə ŋimi͡alməbtɨɁə: «Nənsuðiŋ!» Tə KuəɁmaɁkumə dʼütügətə mənə ŋimi͡alməbtɨɁə: «Nənsuðiŋ!» Tə KuəɁmaɁkumə dʼütügətə mənə ŋimi͡alməbtɨɁə: «Nənsuðiŋ!» tə KuəɁmaɁku -mə dʼütü -gətə mənə ŋimi͡a -l -məbtɨ -Ɂə nənsu -ðiŋ ну Куомаку -NOM.1SG рука -ABL я тянуть -DER -DER -PF .3SG.S встать -IMP.2SG.R well Kuomaku -NOM.1SG hand -ABL I drag -DER -DER -PF .3SG.S get.up -IMP.2SG.R tə KuəɁmaɁku -mə dʼütü -kətə mənə ŋimi -l -məbtɨ -Ɂə -∅ nənsu -tiŋ ну Куомаку -NOM.1SG рука -ABL я тянуть -DER -DER -PF -[3SG.S] встать -IMP.2SG.R well Kuomaku -NOM.1SG hand -ABL I drag -DER -DER -PF -[3SG.S] get.up -IMP.2SG.R interj name -n.case-poss n -n.case pr v -v.deriv -v.deriv -v.tense -v.pn v -v.mood Коумаку моя меня схватила за руку: Вставай! 61.450 n-06_shkola.013 Мəнə нəнсуˀинə. Мəнə нəнсуˀинə. Mənə nənsuɁinə. Mənə nənsuɁinə. Mənə nənsuɁinə. mənə nənsu -Ɂi -nə я встать -PF -1SG.R I get.up -PF -1SG.R mənə nənsu -Ɂə -nə я встать -PF -1SG.R I get.up -PF -1SG.R pr v -v.tense -v.pn Я поднялась. 63.058 n-06_shkola.014 Урубаакəмə някəлəніагəнə, бəбəнə ни нəнсуˀинə. Урубаакəмə някəлəніагəнə, бəбəнə ни нəнсуˀинə. Urubaakəmə nʼakələni͡agənə, bəbənə nʼi nənsuɁinə. Urubaakəmə nʼakələni͡agənə, bəbənə nʼi nənsuɁinə. Urubaakəmə nʼakələni͡agənə, bəbənə nʼi nənsuɁinə. urubaakə -mə nʼakələ -ni͡agə -nə bəbə -nə nʼi nənsu -Ɂi -nə рубашка -ACC.1SG взять -SUP -1SG место -GEN.1SG на .LATADV встать -PF -1SG.R shirt -ACC.1SG take -SUP -1SG place -GEN.1SG on .LATADV get.up -PF -1SG.R urubaakə -mə nʼakələ -nakə -nə bəbə -nə nʼi - nənsu -Ɂə -nə рубашка -ACC.1SG взять -SUP -1SG место -GEN.1SG на -[LATADV] встать -PF -1SG.R shirt -ACC.1SG take -SUP -1SG place -GEN.1SG on -[LATADV] get.up -PF -1SG.R n -n.case-poss v -v.nf -n.poss n -n.case-poss pp -adv.case v -v.tense -v.pn Чтобы взять платье, встала на кровать (платье на гвоздике висело). 67.966 n-06_shkola.015 Тəніˀиа иляатутəнə кадядемə ӈуа хечəиˀə. Тəніˀиа иляатутəнə кадядемə ӈуа хечəиˀə. TəniɁi͡a ilʼaatutənə kadʼadʼəmə ŋua hetʼəiɁə. TəniɁi͡a ilʼaatutənə kadʼadʼəmə ŋua hetʼəiɁə. TəniɁi͡a ilʼaatutənə kadʼadʼəmə ŋua hetʼəiɁə. təniɁi͡a i -lʼaa -tu -tə -nə kadʼa -dʼə -mə ŋua hetʼəi -Ɂə так быть -LIM -VNTEMP1 -LAT -1SG около -ADJ2 -1SG дверь .NOM вспыхнуть -PF .3SG.S so be -LIM -VNTEMP1 -LAT -1SG near -ADJ2 -1SG door .NOM take.fire -PF .3SG.S təniɁi͡a ij -raa -ntu -ntə -nə kadʼa -dʼə -mə ŋua -∅ hetʼəə -Ɂə -∅ так быть -LIM -VNTEMP1 -LAT -1SG около -ADJ2 -1SG дверь -[NOM] вспыхнуть -PF -[3SG.S] so be -LIM -VNTEMP1 -LAT -1SG near -ADJ2 -1SG door -[NOM] take.fire -PF -[3SG.S] adv v -cl -v.nmnz -n.case -n.poss pp -n.deriv.adj -n.case-poss n -n.case v -v.tense -v.pn Когда только я встала на кровать, дверь рядом со мной вспыхнула. 72.260 n-06_shkola.016 [///] Оу, тəтірə мыӈ няагəиˀ банулиˀə сиəӡырə дя. Оу, тəтірə мəнə няагəиˀ банулиˀə сиəӡырə дя. Ou, tətirə mənə nʼaagəiɁ banulʼiɁə sʼiəðɨrə dʼa. [///] Ou, tətirə mənə nʼaagəiɁ banulʼiɁə sʼiəðɨrə dʼa. [///] Ou, tətirə mənə nʼaagəiɁ banulʼiɁə sʼiəðɨrə dʼa. [///] ou təti -rə mənə nʼaagəi -Ɂ banu -lʼi -Ɂə sʼiəðɨr -ə dʼa [///] Excl тот -NOM.2SG я хороший -GEN.PL тянуть -INCH -PF .3SG.S окно .GEN ALL [///] Excl that -NOM.2SG I good -GEN.PL pull -INCH -PF .3SG.S window .GEN ALL [///] ou tə -rə mənə nʼaakəə -Ɂ banu -lə -Ɂə -∅ sʼiətɨr - dʼa [///] Excl тот -NOM.2SG я хороший -GEN.PL тянуть -INCH -PF -[3SG.S] окно -[GEN] ALL [///] Excl that -NOM.2SG I good -GEN.PL pull -INCH -PF -[3SG.S] window -[GEN] ALL [ll] interpr -n.case-poss pr adj -n.case v -v.deriv -v.tense -v.pn n -n.case pp Она меня потянула к окну. 76.232 n-06_shkola.017 Дятəнə мунунту: «Əмəніə сиəӡырə дя коныгуми». Дятəнə мунунту: «Əмəніə сиəӡырə дя коныгуми». Dʼatənə mununtu: «Əməniə sʼiəðɨrə dʼa konɨgumi». Dʼatənə mununtu: «Əməniə sʼiəðɨrə dʼa konɨgumi». Dʼatənə mununtu: «Əməniə sʼiəðɨrə dʼa konɨgumi». dʼatə -nə munu -ntu əmə -ni -ə sʼiəðɨr -ə dʼa konɨ -gu -mi ALL -1SG говорить -PRAES .3SG.S этот -LOCPRON -ADJ .GEN окно .GEN ALL пойти -IMP -1DU.S/O ALL -1SG say -PRAES .3SG.S this -LOCPRON -ADJ .GEN window .GEN ALL go -IMP -1DU.S/O dʼa -nə munu -ntu -∅ əmə -ni -ə - sʼiətɨr - dʼa konɨ -ku -mi ALL -1SG говорить -PRAES -[3SG.S] этот -LOCPRON -ADJ -[GEN] окно -[GEN] ALL пойти -IMP -1DU.S/O ALL -1SG say -PRAES -[3SG.S] this -LOCPRON -ADJ -[GEN] window -[GEN] ALL go -IMP -1DU.S/O pp -n.poss v -v.tense -v.pn pr -pr.case -n.deriv.adj -n.case n -n.case pp v -v.mood -v.pn Она мне говорит: Пойдем к окну. 80.584 n-06_shkola.018 Сиəӡырə тааніə кəитəны тахариаиˀ сиəӡырыниˀ чамбитəрытындəˀ. Сиəӡырə тааніə кəитəны тахариаиˀ сиəӡырыниˀ чамбитəрытындəˀ. Sʼiəðɨrə taaniə kəitənɨ tahari͡aiɁ sʼiəðɨrɨnʼiɁ tʼambitərɨtɨndəɁ. Sʼiəðɨrə taaniə kəitənɨ tahari͡aiɁ sʼiəðɨrɨnʼiɁ tʼambitərɨtɨndəɁ. Sʼiəðɨrə taaniə kəitənɨ tahari͡aiɁ sʼiəðɨrɨnʼiɁ sʼiəðɨr -ə taa -ni -ə kəi -tənɨ tahari͡aiɁ sʼiəðɨr -ɨnʼiɁ окно .GEN тот -LOCPRON -ADJ .GEN сторона -LOC теперь окно -ACC.PL.1PL window .GEN that.remote -LOCPRON -ADJ .GEN side -LOC now window -ACC.PL.1PL sʼiətɨr - taa -ni -ə - kəi -ntənu tahari͡aiɁ sʼiətɨr -nʼüɁ окно -[GEN] тот -LOCPRON -ADJ -[GEN] сторона -LOC теперь окно -ACC.PL.1PL window -[GEN] that.remote -LOCPRON -ADJ -[GEN] side -LOC now window -ACC.PL.1PL n -n.case pr -pr.case -n.deriv.adj -n.case n -n.case adv n -n.case-poss tʼambitərɨtɨndəɁ. tʼambi -tə -rɨ -tɨ -ndəɁ ломать -IMPF -PASS -PRAES -3PL.R break -IMPF -PASS -PRAES -3PL.R tʼambiɁ -ntə -ru -ntu -ntəɁ ломать -IMPF -PASS -PRAES -3PL.R break -IMPF -PASS -PRAES -3PL.R v -v.deriv -v.deriv -v.tense -v.pn За окном наши окна ломают. 84.520 n-06_shkola.019 Каӈкəə чамбилихиаӡындəˀ. Каӈкəə чамбилихиаӡындəˀ. Kaŋkəə tʼambilʼihi͡aðɨndəɁ. Kaŋkəə tʼambilʼihi͡aðɨndəɁ. Kaŋkəə tʼambilʼihi͡aðɨndəɁ. kaŋkəə tʼambi -lʼi -hi͡aðɨ -ndəɁ давно ломать -PASS -INFER -3PL.R long.ago break -PASS -INFER -3PL.R kaŋkəə tʼambiɁ -ru -hatu -ntəɁ давно ломать -PASS -INFER -3PL.R long.ago break -PASS -INFER -3PL.R adv v -v.deriv -v.mood -v.pn Давно поломали. 86.146 n-06_shkola.020 Тəніӡə ӈансə учителиніˀ дямуə сəйбуту. Тəніӡə ӈансə учителиніˀ дямуə сəйбуту. Təniðə ŋansə utʼitʼelʼiniɁ dʼamuə səjbutu. Təniðə ŋansə utʼitʼelʼiniɁ dʼamuə səjbutu. Təniðə ŋansə utʼitʼelʼiniɁ dʼamuə səjbutu. tə -ni -ðə ŋansə utʼitʼelʼi -niɁ dʼamuə səjbu -tu тот -LOCPRON -ABLADV снова учитель -GEN.1PL голос .NOM слышаться -PRAES .3SG.S that -LOCPRON -ABLADV again teacher -GEN.1PL voice .NOM be.heard -PRAES .3SG.S tə -ni -tə ŋansə utʼitʼelʼi -nuɁ dʼamuə -∅ səjbu -ntu -∅ тот -LOCPRON -ABLADV снова учитель -GEN.1PL голос -[NOM] слышаться -PRAES -[3SG.S] that -LOCPRON -ABLADV again teacher -GEN.1PL voice -[NOM] be.heard -PRAES -[3SG.S] pr -pr.case -adv.case adv n -n.case-poss n -n.case v -v.tense -v.pn Оттуда опять слышен голос нашей учительницы. 90.182 n-06_shkola.021 Учителимиˀ исюə Мельникова Галина Степановна. Учителимиˀ исюə Мельникова Галина Степановна. UtʼitʼelʼimiɁ isʼüə Melʼnʼikova Galʼina Stʼepanovna. UtʼitʼelʼimiɁ isʼüə Melʼnʼikova Galʼina Stʼepanovna. UtʼitʼelʼimiɁ isʼüə Melʼnʼikova Galʼina Stʼepanovna. utʼitʼelʼi -miɁ i -sʼüə Melʼnʼikova Galʼina Stʼepanovna учитель -NOM.1PL быть -PRAET .3SG.S Мельникова Галина Степановна teacher -NOM.1PL be -PRAET .3SG.S Melnikova Galina Stepanovna utʼitʼelʼi -muɁ ij -suə -∅ Melʼnʼikova Galʼina Stʼepanovna учитель -NOM.1PL быть -PRAET -[3SG.S] Мельникова Галина Степановна teacher -NOM.1PL be -PRAET -[3SG.S] Melnikova Galina Stepanovna n -n.case-poss v -v.tense -v.pn propr propr propr Нашей учительницей была Мельникова Галина Степановна. 95.206 n-06_shkola.022 Люəсаˀ кобтуа. Люəсаˀ кобтуа. LʼüəsaɁ kobtua. LʼüəsaɁ kobtua. LʼüəsaɁ kobtua. lʼüəsa -Ɂ kobtua русский -GEN.PL девушка .NOM Russian -GEN.PL girl .NOM lʼüəsa -Ɂ kobtua -∅ русский -GEN.PL девушка -[NOM] Russian -GEN.PL girl -[NOM] n -n.case n -n.case Русская девушка. 96.661 n-06_shkola.023 Тахариаиˀ ӈамиайдюмə сиəӡырə чамбитəтыə исюə ибаху Порбин Лəмəӡиˀ, Хурəбаˀа нимтіабтірті. Тахариаиˀ ӈамиайдюмə сиəӡырə чамбитəтыə исюə ибаху Порбин Лəмəӡиˀ, Хурəбаˀа нимтіабтірті. Tahari͡aiɁ ŋami͡ajdʼümə sʼiəðɨrə tʼambitətɨə isʼüə ibahu Porbin LəməðiɁ, HurəbaɁa nʼimti͡abtirti. Tahari͡aiɁ ŋami͡ajdʼümə sʼiəðɨrə tʼambitətɨə isʼüə ibahu Porbin LəməðiɁ, HurəbaɁa nʼimti͡abtirti. Tahari͡aiɁ ŋami͡ajdʼümə sʼiəðɨrə tʼambitətɨə isʼüə ibahu tahari͡aiɁ ŋami͡aj -dʼüm -ə sʼiəðɨr -ə tʼambi -tə -tɨə i -sʼüə i -bahu теперь другой -SPEC .ACC окно .ACC ломать -IMPF -PTPRAES быть -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S now other -SPEC .ACC window .ACC break -IMPF -PTPRAES be -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S tahari͡aiɁ ŋami͡aj -dʼum - sʼiəðɨr - tʼambiɁ -ntə -ntuə ij -suə -∅ ij -haŋhu -∅ теперь другой -SPEC -[ACC] окно -[ACC] ломать -IMPF -PTPRAES быть -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] now other -SPEC -[ACC] window -[ACC] break -IMPF -PTPRAES be -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] adv adj -n.deriv -n.case n -n.case v -v.deriv -v.nf v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn Porbin LəməðiɁ, HurəbaɁa nʼimti͡abtirti. Porbin LəməðiɁ HurəbaɁa nʼimti͡abtir -ti Порбин .NOM Ламаби .NOM Хурабаа .NOM прозвище -NOM.3SG Porbin .NOM Lamabi .NOM Hurabaa .NOM nickname -NOM.3SG Porbin -∅ LəməðiɁ -∅ HurəbaɁa -∅ nʼimti͡abtir -tu Порбин -[NOM] Ламаби -[NOM] Хурабаа -[NOM] прозвище -NOM.3SG Porbin -[NOM] Lamabi -[NOM] Hurabaa -[NOM] nickname -NOM.3SG propr -n.case propr -n.case propr -n.case n -n.case-poss Другое окно ломал, говорят, Порбин Ламаби, Хурабаа его кличка. Ламаби его писали в документах, а на самом деле он Лəмəӡиˀ («защита, навес» (от холода или от плохого)). Какой-тоактивист был, видимо, комсомольский, но НД не помнит. 110.898 n-06_shkola.024 Мии тəндə сиəӡырмəны ӈимилерыˀиніˀ. Мии тəндə сиəӡырмəны ӈимилерыˀиніˀ. Mii təndə sʼiəðɨrmənɨ ŋimilʼərɨɁiniɁ. Mii təndə sʼiəðɨrmənɨ ŋimilʼərɨɁiniɁ. Mii təndə sʼiəðɨrmənɨ ŋimilʼərɨɁiniɁ. mii təndə sʼiəðɨr -mənɨ ŋimi -lʼə -rɨ -Ɂi -niɁ мы.DU тот .GEN окно -PROL тянуть -INCH -PASS -PF -1PL.R we.DU that .GEN window -PROL drag -INCH -PASS -PF -1PL.R mi təti - sʼiətɨr -mənu ŋimi -lə -ru -Ɂə -nuɁ мы.DU тот -[GEN] окно -PROL тянуть -INCH -PASS -PF -1PL.R we.DU that -[GEN] window -PROL drag -INCH -PASS -PF -1PL.R pr pr -n.case n -n.case v -v.deriv -v.deriv -v.tense -v.pn Нас через это окно поволокли. 113.426 n-06_shkola.025 Нерəбтікӱˀ Куəˀмаˀкумə /лочу ни нə… а/, моу ни… сюрӱ ни нəнсубтырыˀиӡə. Нерəбтікӱˀ Куəˀмаˀкумə моу ни… сюрӱ ни нəнсубтырыˀиӡə. NʼerəbtiküɁ KuəɁmaɁkumə lotʼu nʼi... mou nʼi… sʼürü nʼi nənsubtɨrɨɁiðə. NʼerəbtiküɁ KuəɁmaɁkumə lotʼu nʼi... mou nʼi… sʼürü nʼi nənsubtɨrɨɁiðə. NʼerəbtiküɁ KuəɁmaɁkumə /lotʼu nʼi... nə... a/, mou nʼi… sʼürü nʼerəbtiküɁ KuəɁmaɁku -mə /lotʼu nʼi /// /// mou nʼi sʼürü сначала Куомаку -NOM.1SG /пол .GEN на .LATADV /// /// земля .GEN на .LATADV снег .GEN at.first Kuomaku -NOM.1SG /floor .GEN on .LATADV /// /// earth .GEN on .LATADV snow .GEN nʼerəbtiküɁ KuəɁmaɁku -mə /lotʼu - nʼi - /// /// mou - nʼi - sʼiru - сначала Куомаку -NOM.1SG /пол -[GEN] на -[LATADV] /// /// земля -[GEN] на -[LATADV] снег -[GEN] at.first Kuomaku -NOM.1SG /floor -[GEN] on -[LATADV] /// /// earth -[GEN] on -[LATADV] snow -[GEN] adv name -n.case-poss /n -n.case pp -adv.case ll ll/ n -n.case pp -adv.case n -n.case nʼi nənsubtɨrɨɁiðə. nʼi nənsu -btɨrɨ -Ɂi -ðə на .LATADV встать -CAUS -PF -3SG.R on .LATADV get.up -CAUS -PF -3SG.R nʼi - nənsu -bturu -Ɂə -tə на -[LATADV] встать -CAUS -PF -3SG.R on -[LATADV] get.up -CAUS -PF -3SG.R pp -adv.case v -v.deriv -v.tense -v.pn Сначалю Куомаку на пол… то есть на землю, на снег поставили. 119.188 n-06_shkola.026 Маагəльче хуаймугали. Маагəльче хуаймугали. Maagəlʼtʼə hu͡ajmugalʼi. Maagəlʼtʼə hu͡ajmugalʼi. Maagəlʼtʼə hu͡ajmugalʼi. maa -gəlʼtʼə hu͡ajmu -galʼi что -EMPH2 бокарь -CARIT what -EMPH2 boot -CARIT maa -kəlʼitʼə hu͡ajmu -kali что -EMPH2 бокарь -CARIT what -EMPH2 boot -CARIT pr -cl n -n.case Вообще без обуви. 121.185 n-06_shkola.027 Ӈуəляа /// хонəиˀтімиˀ ӈилебтəəˀ майкаӈгунюˀ, ӈилебтəəˀ хоніаˀкунюˀ. Ӈуəляа хонəиˀтімиˀ ӈилебтəəˀ майкаӈгунюˀ, ӈилебтəəˀ хоніаˀкунюˀ. Ŋuəlʼaa honəiɁtimiɁ ŋilʼəbtəəɁ majkaŋgunʼüɁ, ŋilʼəbtəəɁ honi͡aɁkunʼüɁ. Ŋuəlʼaa honəiɁtimiɁ ŋilʼəbtəəɁ majkaŋgunʼüɁ, ŋilʼəbtəəɁ honi͡aɁkunʼüɁ. Ŋuəlʼaa /// honəiɁtimiɁ ŋilʼəbtəəɁ ŋuə -lʼaa /// honəi -Ɂ -ti -miɁ ŋilʼə -btə -ə -Ɂ один -LIM /// используемое -VGS -PRAES -1PL.S/O низ -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL one -LIM /// something.used -VGS -PRAES -1PL.S/O bottom -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL ŋuɁəiɁ -raa /// honəə -Ɂ -ntu -muɁ ŋilʼə -btə -ə -Ɂ один -LIM /// используемое -VGS -PRAES -1PL.S/O низ -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL one -LIM /// something.used -VGS -PRAES -1PL.S/O bottom -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL num -cl ll n -n.deriv.v -v.tense -v.pn adv -adj.deriv -n.deriv.adj -n.number majkaŋgunʼüɁ, ŋilʼəbtəəɁ honi͡aɁkunʼüɁ. majka -ŋgu -nʼüɁ ŋilʼə -btə -ə -Ɂ honi͡a -Ɂku -nʼüɁ майка -DIM -NOM.PL.1PL низ -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL нижние.штаны -DIM -NOM.PL.1PL sleeveless.shirt -DIM -NOM.PL.1PL bottom -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL underpants -DIM -NOM.PL.1PL majka -Ɂku -nʼüɁ ŋilʼə -btə -ə -Ɂ honiɁə -Ɂku -nʼüɁ майка -DIM -NOM.PL.1PL низ -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL нижние.штаны -DIM -NOM.PL.1PL sleeveless.shirt -DIM -NOM.PL.1PL bottom -SUPERLAT -ADJ -NOM.PL underpants -DIM -NOM.PL.1PL n -n.deriv -n.case-poss adv -adj.deriv -n.deriv.adj -n.number n -n.deriv -n.case-poss На нас (носим) только нательные маечки и трусики. майкаӈку — маечка 128.841 n-06_shkola.028 Тахариаа тəндə хуə мəнə ӈимилерыˀинə тəбтə Куəˀмаˀкунə кадя нəнсубтырыˀинə сюрӱ ни. Тахариаа тəндə хуə мəнə ӈимилерыˀинə тəбтə Куəˀмаˀкунə кадя нəнсубтырыˀинə сюрӱ ни. Tahari͡aa təndə huə mənə ŋimilʼərɨɁinə təbtə KuəɁmaɁkunə kadʼa nənsubtɨrɨɁinə sʼürü nʼi. Tahari͡aa təndə huə mənə ŋimilʼərɨɁinə təbtə KuəɁmaɁkunə kadʼa nənsubtɨrɨɁinə sʼürü nʼi. Tahari͡aa təndə huə mənə ŋimilʼərɨɁinə təbtə KuəɁmaɁkunə tahari͡aa təndə huə mənə ŋimi -lʼə -rɨ -Ɂi -nə təbtə KuəɁmaɁku -nə теперь тот .GEN после .LATADV я тянуть -INCH -PASS -PF -1SG.R тоже Куомаку -GEN.1SG now that .GEN after .LATADV I drag -INCH -PASS -PF -1SG.R also Kuomaku -GEN.1SG tahari͡aa təti - huə - mənə ŋimi -lə -ru -Ɂə -nə təbtə KuəɁmaɁku -nə теперь тот -[GEN] после -[LATADV] я тянуть -INCH -PASS -PF -1SG.R тоже Куомаку -GEN.1SG now that -[GEN] after -[LATADV] I drag -INCH -PASS -PF -1SG.R also Kuomaku -GEN.1SG adv pr -n.case pp -adv.case pr v -v.deriv -v.deriv -v.tense -v.pn adv name -n.case-poss kadʼa nənsubtɨrɨɁinə sʼürü nʼi. kadʼa nənsu -btɨ -rɨ -Ɂi -nə sʼürü nʼi около .LATADV встать -CAUS -PASS -PF -1SG.R снег .GEN на .LATADV near .LATADV get.up -CAUS -PASS -PF -1SG.R snow .GEN on .LATADV kadʼa - nənsu -btu -ru -Ɂə -nə sʼiru - nʼi - около -[LATADV] встать -CAUS -PASS -PF -1SG.R снег -[GEN] на -[LATADV] near -[LATADV] get.up -CAUS -PASS -PF -1SG.R snow -[GEN] on -[LATADV] pp -adv.case v -v.deriv -v.deriv -v.tense -v.pn n -n.case pp -adv.case После этого меня вытащили и поставили возле Куомаку на снег. 134.061 n-06_shkola.029 Тəті тахариаиˀ Куəˀмаˀкумə дютӱгəтə мəнə кəмəдя, бəлəукəту дя мəнə хойкӱбтаˀа. Тəті тахариаиˀ Куəˀмаˀкумə дютӱгəтə мəнə кəмəдя, бəлəукəту дя мəнə хойкӱбтаˀа. Təti tahari͡aiɁ KuəɁmaɁkumə dʼütügətə mənə kəmədʼa, bələukətu dʼa mənə hojkübtaɁa. Təti tahari͡aiɁ KuəɁmaɁkumə dʼütügətə mənə kəmədʼa, bələukətu dʼa mənə hojkübtaɁa. Təti tahari͡aiɁ KuəɁmaɁkumə dʼütügətə mənə kəmədʼa, bələukətu dʼa mənə hojkübtaɁa. təti tahari͡aiɁ KuəɁmaɁku -mə dʼütü -gətə mənə kəmə -dʼa bələukə -tu dʼa mənə hojkü -bta -Ɂa тот теперь Куомаку -NOM.1SG рука -ABL я взять -INF балок -GEN.3SG ALL я бежать -CAUS -PF .3SG.S that now Kuomaku -NOM.1SG hand -ABL I take -INF balok -GEN.3SG ALL I run -CAUS -PF .3SG.S tə tahari͡aiɁ KuəɁmaɁku -mə dʼütü -kətə mənə kəmə -sa bələukə -ntu dʼa mənə hojkü -btu -Ɂə -∅ тот теперь Куомаку -NOM.1SG рука -ABL я взять -INF балок -GEN.3SG ALL я бежать -CAUS -PF -[3SG.S] that now Kuomaku -NOM.1SG hand -ABL I take -INF balok -GEN.3SG ALL I run -CAUS -PF -[3SG.S] pr adv name -n.case-poss n -n.case pr v -v.inf n -n.case-poss pp pr v -v.deriv -v.tense -v.pn Куомаку, взяв меня за руку, меня потащила бегом в балок к своим родителям. 141.110 n-06_shkola.030 Десыгəйчу нилыдиəгəй коруˀтіні. Десыгəйчу нилыдиəгəй коруˀтіні. Dʼesɨgəjtʼü nʼilɨdʼiəgəj koruɁtini. Dʼesɨgəjtʼü nʼilɨdʼiəgəj koruɁtini. Dʼesɨgəjtʼü nʼilɨdʼiəgəj koruɁtini. dʼesɨ -gəj -tʼü nʼilɨ -dʼiə -gəj koruɁ -tini отец -DU -NOM.3SG жить -PRAET -3DU.S дом -LOC.PL father -DU -NOM.3SG live -PRAET -3DU.S house -LOC.PL dʼesɨ -kəj -tu nʼilɨ -suə -kəj korut -ntinu отец -DU -NOM.3SG жить -PRAET -3DU.S дом -LOC.PL father -DU -NOM.3SG live -PRAET -3DU.S house -LOC.PL n -n.number -n.case-poss v -v.tense -v.pn n -n.case Родители ее жили в поселке. 146.448 n-06_shkola.031 Сюарті исюə ӈуəляа ӈабубтаˀа нюəӡи Гена немы, Бейкиˀмиаˀку. Сюарті исюə ӈуəляа, ӈабубтаˀа нюəӡи, Гена немы, Бейкиˀмиаˀку. Sʼüarti isʼüə ŋuəlʼaa, ŋabubtaɁa nʼüəði, Gena nʼemɨ, BejkiɁmi͡aɁku. Sʼüarti isʼüə ŋuəlʼaa, ŋabubtaɁa nʼüəði, Gena nʼemɨ, BejkiɁmi͡aɁku. Sʼüarti isʼüə ŋuəlʼaa, ŋabubtaɁa nʼüəði, sʼüar -ti i -sʼüə ŋuə -lʼaa ŋabu -bta -Ɂa nʼüə -ði друг -NOM.3DU быть -PRAET .3SG.S один -LIM старшая.сестра -SUPERLAT -AUGM .3SG.S ребенок -NOM.3DU friend -NOM.3DU be -PRAET .3SG.S one -LIM elder.sister -SUPERLAT -AUGM .3SG.S child -NOM.3DU sʼüar -ti ij -suə -∅ ŋuɁəiɁ -raa ŋahu -btə -Ɂa -∅ nʼüə -ti друг -NOM.3DU быть -PRAET -[3SG.S] один -LIM старшая.сестра -SUPERLAT -AUGM -[3SG.S] ребенок -NOM.3DU friend -NOM.3DU be -PRAET -[3SG.S] one -LIM elder.sister -SUPERLAT -AUGM -[3SG.S] child -NOM.3DU n -n.case-poss v -v.tense -v.pn num -cl n -adj.deriv -n.deriv -v.pn n -n.case-poss Gena nʼemɨ, BejkiɁmi͡aɁku. Gena nʼemɨ BejkiɁmi͡aɁku Гена .GEN мать .NOM Бейкимяку .NOM Gena .GEN mother .NOM Beikimyaku .NOM Gena - nʼemɨ -∅ BejkiɁmi͡aɁku -∅ Гена -[GEN] мать -[NOM] Бейкимяку -[NOM] Gena -[GEN] mother -[NOM] Beikimyaku -[NOM] propr -n.casen -n.case propr -n.case С ними жила только одна их старшая дочь, мать Гены, Бейкимяку. Бейкимяку — Вера Лыймариевна Момде. 152.904 n-06_shkola.032 Тə, тəндə чииˀəми. Тə, тəндə чииˀəми. Tə, təndə tʼiiɁəmi. Tə, təndə tʼiiɁəmi. Tə, təndə tʼiiɁəmi. tə təndə tʼii -Ɂə -mi ну тот .LATADV войти -PF -1DU.S/O well that .LATADV come.in -PF -1DU.S/O tə təti - tʼii -Ɂə -mi ну тот -[LATADV] войти -PF -1DU.S/O well that -[LATADV] come.in -PF -1DU.S/O interj pr -adv.case v -v.tense -v.pn Туда зашли. 154.575 n-06_shkola.033 Каӈкəə бəньдикааˀ кӱӡӱахуаӡу-ˀ. Каӈкəə бəньдикааˀ кӱӡӱахуаӡуˀ. Kaŋkəə bənʼdʼikaaɁ küðü͡ahu͡aðuɁ. Kaŋkəə bənʼdʼikaaɁ küðü͡ahu͡aðuɁ. Kaŋkəə bənʼdʼikaaɁ küðü͡ahu͡aðuɁ. kaŋkəə bənʼdʼi -ka -a -Ɂ küðü͡a -hu͡aðu -Ɂ давно весь -D3 -ADJ -NOM.PL встать .Vc -INFER -3PL.S long.ago all -D3 -ADJ -NOM.PL get.up .Vc -INFER -3PL.S kaŋkəə bənsə -ka -ə -Ɂ küti͡a - -hatu -Ɂ давно весь -D3 -ADJ -NOM.PL встать -[Vc] -INFER -3PL.S long.ago all -D3 -ADJ -NOM.PL get.up -[Vc] -INFER -3PL.S adv adj -deriv -n.deriv.adj -n.number v -deriv -v.mood -v.pn Давно, оказывается, все поднялись. 156.832 n-06_shkola.034 Бейкиˀмиаˀку чуӱчу кунсымəны ми мӱтəмиˀə. Бейкиˀмиаˀку чуӱчу кунсымəны ми мӱтəмиˀə. BejkiɁmi͡aɁku tʼüütʼü kunsɨmənɨ mi mütəmiɁə. BejkiɁmi͡aɁku tʼüütʼü kunsɨmənɨ mi mütəmiɁə. BejkiɁmi͡aɁku tʼüütʼü kunsɨmənɨ mi mütəmiɁə. BejkiɁmi͡aɁku tʼüü -tʼü kunsɨ -mənɨ mi mütəmi -Ɂə Бейкимяку .NOM кокуль -GEN.3SG внутри -PROL мы.DU поместить -PF .3SG.S Beikimyaku .NOM sleeping.bag -GEN.3SG inside -PROL we.DU put -PF .3SG.S BejkiɁmi͡aɁku -∅ tʼüüj -ntu kunsɨ -mənu mi mütəmə -Ɂə -∅ Бейкимяку -[NOM] кокуль -GEN.3SG внутри -PROL мы.DU поместить -PF -[3SG.S] Beikimyaku -[NOM] sleeping.bag -GEN.3SG inside -PROL we.DU put -PF -[3SG.S] propr -n.case n -n.case-poss pp -n.case pr v -v.tense -v.pn Бейкимяку нас сунула в свой кокуль. 161.740 n-06_shkola.035 Ми кундаˀами. Ми кундаˀами. Mi kundaɁami. Mi kundaɁami. Mi kundaɁami. mi kunda -Ɂa -mi мы.DU уснуть -PF -1DU.S/O we.DU fall.asleep -PF -1DU.S/O mi kuntu -Ɂə -mi мы.DU уснуть -PF -1DU.S/O we.DU fall.asleep -PF -1DU.S/O pr v -v.tense -v.pn Мы заснули. 163.716 n-06_shkola.036 Тахариабиˀ ӈамиайдюмə дялы кӱӡӱахӱˀəмуˀ, куніриааӡəу иньсюӡəˀ туйсюəˀ. Тахариабиˀ ӈамиайдюмə дялы кӱӡӱахӱˀəмуˀ, куніриааӡəу иньсюӡəˀ туйсюəˀ. Tahari͡abiɁ ŋami͡ajdʼümə dʼalɨ küðü͡ahüɁəmuɁ, kuniri͡aaðəu inʼsʼüðəɁ tujsʼüəɁ. Tahari͡abiɁ ŋami͡ajdʼümə dʼalɨ küðü͡ahüɁəmuɁ, kuniri͡aaðəu inʼsʼüðəɁ tujsʼüəɁ. Tahari͡abiɁ ŋami͡ajdʼümə dʼalɨ küðü͡ahüɁəmuɁ, kuniri͡aaðəu tahari͡abiɁ ŋami͡aj -dʼüm -ə dʼalɨ küðü͡a -hüɁə -muɁ ku -ni -ri͡aa -ðə -u сейчас другой -SPEC .ACC день .ACC встать .Vc -VNTEMP2 -1PL.S/O какой -LOCPRON -LIM -ABLADV -EXCL now other -SPEC .ACC day .ACC get.up .Vc -VNTEMP2 -1PL.S/O what -LOCPRON -LIM -ABLADV -EXCL tahari͡abiɁ ŋami͡aj -dʼum - dʼalɨ - küði͡a - -hüɁə -muɁ ku -ni -raa -tə -əu сейчас другой -SPEC -[ACC] день -[ACC] встать -[Vc] -VNTEMP2 -1PL.S/O какой -LOCPRON -LIM -ABLADV -EXCL now other -SPEC -[ACC] day -[ACC] get.up -[Vc] -VNTEMP2 -1PL.S/O what -LOCPRON -LIM -ABLADV -EXCL adv adj -n.deriv -n.case n -n.case v -deriv -v.nmnz -v.pn pr -pr.case -cl -adv.case -cl inʼsʼüðəɁ tujsʼüəɁ. inʼsʼüðə -Ɂ tuj -sʼüə -Ɂ легковая.упряжка -NOM.PL прийти -PRAET -3PL.S sledge(!!) -NOM.PL come -PRAET -3PL.S inʼsʼüðə -Ɂ tuj -suə -Ɂ легковая.упряжка -NOM.PL прийти -PRAET -3PL.S sledge(!!) -NOM.PL come -PRAET -3PL.S n -n.number v -v.tense -v.pn На другой день, когда мы проснулись, отовсюду приехали (люди) на упряжках. Они пожар увидели, он высокий был. 169.605 n-06_shkola.037 Бəньдеˀ нюəчуӈ дюрымый хуурыˀ. Бəньдеˀ нюəчуӈ дюрымый хуурыˀ. BənʼdʼəɁ nʼüətʼüŋ dʼürɨmɨj huurɨɁ. BənʼdʼəɁ nʼüətʼüŋ dʼürɨmɨj huurɨɁ. BənʼdʼəɁ nʼüətʼüŋ dʼürɨmɨj huurɨɁ. bənʼdʼə -Ɂ nʼüə -tʼüŋ dʼürɨmɨ -j hu -ur -ɨ -Ɂ весь -NOM.PL ребенок -ACC.PL.3PL известие -ACC.PL хотеть -Vr -PRAES -3PL.S all -NOM.PL child -ACC.PL.3PL news -ACC.PL want -Vr -PRAES -3PL.S bənsə -Ɂ nʼüə -tʼüŋ dʼürɨmɨ -j huj -r -ntu -Ɂ весь -NOM.PL ребенок -ACC.PL.3PL известие -ACC.PL хотеть -Vr -PRAES -3PL.S all -NOM.PL child -ACC.PL.3PL news -ACC.PL want -Vr -PRAES -3PL.S adj -n.number n -n.case-poss n -n.case v -deriv.v -v.tense -v.pn Все ищут вести о своих детях. При расшифровке было сказано nʼüətʼüŋ, однако в записи, как кажется, nʼüətuŋ 'ребенок-GenPl' (как и в следующем предложении), что правильнеесинтаксически: "ищут вести о своих детях". 173.871 n-06_shkola.038 Бəньдикаауˀ, бəньдикааˀ нюəтуӈ дюрымый хуурыˀ. Бəньдикаауˀ, бəньдикааˀ нюəтуӈ дюрымый хуурыˀ. BənʼdʼikaauɁ, bənʼdʼikaaɁ nʼüətuŋ dʼürɨmɨj huurɨɁ. BənʼdʼikaauɁ, bənʼdʼikaaɁ nʼüətuŋ dʼürɨmɨj huurɨɁ. BənʼdʼikaauɁ, bənʼdʼikaaɁ nʼüətuŋ dʼürɨmɨj bənʼdʼi -ka -a -u -Ɂ bənʼdʼi -ka -a -Ɂ nʼüə -tuŋ dʼürɨmɨ -j весь -D3 -ADJ -EXCL -NOM.PL весь -D3 -ADJ -NOM.PL ребенок -GEN.PL.3PL известие -ACC.PL all -D3 -ADJ -EXCL -NOM.PL all -D3 -ADJ -NOM.PL child -GEN.PL.3PL news -ACC.PL bənsə -ka -ə -əu -Ɂ bənsə -ka -ə -Ɂ nʼüə -tuŋ dʼürɨmɨ -j весь -D3 -ADJ -EXCL -NOM.PL весь -D3 -ADJ -NOM.PL ребенок -GEN.PL.3PL известие -ACC.PL all -D3 -ADJ -EXCL -NOM.PL all -D3 -ADJ -NOM.PL child -GEN.PL.3PL news -ACC.PL adj -deriv -n.deriv.adj -cl -n.number adj -deriv -n.deriv.adj -n.number n -n.case-poss n -n.case huurɨɁ. hu -ur -ɨ -Ɂ хотеть -Vr -PRAES -3PL.S want -Vr -PRAES -3PL.S huj -r -ntu -Ɂ хотеть -Vr -PRAES -3PL.S want -Vr -PRAES -3PL.S v -deriv.v -v.tense -v.pn Все, все пытаются узнать новости о своих детях. 177.214 n-06_shkola.039 Мəнə тахариаиˀ ӈахугəльчемə /// Сойямə нинтымə ӈəӡӱˀ. Мəнə тахариаиˀ ӈахугəльчемə Сойямə нинтымə ӈəӡӱˀ. Mənə tahari͡aiɁ ŋahugəlʼtʼəmə Sojamə nʼintɨmə ŋəðüɁ. Mənə tahari͡aiɁ ŋahugəlʼtʼəmə Sojamə nʼintɨmə ŋəðüɁ. Mənə tahari͡aiɁ ŋahugəlʼtʼəmə /// Sojamə nʼintɨmə ŋəðüɁ. mənə tahari͡aiɁ ŋahu -gəlʼtʼə -mə /// Soja -mə nʼi -ntɨ -mə ŋəðü -Ɂ я теперь старшая.сестра -EMPH2 -ACC.1SG /// Зоя -ACC.1SG NEG -PRAES -1SG.O увидеть .Vc -CN I now elder.sister -EMPH2 -ACC.1SG /// Soja -ACC.1SG NEG -PRAES -1SG.O see .Vc -CN mənə tahari͡aiɁ ŋahu -kəlʼitʼə -mə /// Soja -mə nʼi -ntu -mə ŋətə - -Ɂ я теперь старшая.сестра -EMPH2 -ACC.1SG /// Зоя -ACC.1SG NEG -PRAES -1SG.O увидеть -[Vc] -CN I now elder.sister -EMPH2 -ACC.1SG /// Soja -ACC.1SG NEG -PRAES -1SG.O see -[Vc] -CN pr adv n -cl -n.case-poss ll propr -n.case-poss v -v.tense -v.pn v -deriv -v.cn Я даже свою сестру Зою не вижу. Это русское имя, нганасанского у нее не было. 181.719 n-06_shkola.040 Хелыˀ нюəˀ мӱтəмəрудюӱтəˀ ибаху тəириəтəны Волочанка дя. Хелыˀ нюəˀ мӱтəмəрудюӱтəˀ ибаху тəириəтəны Волочанка дя. HelɨɁ nʼüəɁ mütəmərudʼüütəɁ ibahu təiriətənɨ Вolotʼanka dʼa. HelɨɁ nʼüəɁ mütəmərudʼüütəɁ ibahu təiriətənɨ Вolotʼanka dʼa. HelɨɁ nʼüəɁ mütəmərudʼüütəɁ ibahu təiriətənɨ helɨ -Ɂ nʼüə -Ɂ mütəmə -ru -dʼüü -təɁ i -bahu təi -r -ɨə -tənɨ некоторый -NOM.PL ребенок -NOM.PL послать -PASS -PRAET -3PL.R быть -RENARR .3SG.S улететь -Vr -PTPRAES -LOC some -NOM.PL child -NOM.PL send -PASS -PRAET -3PL.R be -RENARR .3SG.S fly -Vr -PTPRAES -LOC helɨ -Ɂ nʼüə -Ɂ mütəmə -ru -suə -ntəɁ ij -haŋhu -∅ təu -r -ntuə -ntənu некоторый -NOM.PL ребенок -NOM.PL послать -PASS -PRAET -3PL.R быть -RENARR -[3SG.S] улететь -Vr -PTPRAES -LOC some -NOM.PL child -NOM.PL send -PASS -PRAET -3PL.R be -RENARR -[3SG.S] fly -Vr -PTPRAES -LOC adj -n.number n -n.number v -v.deriv -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn v -deriv.v -v.nf -n.case Volotʼanka dʼa. Volotʼanka dʼa Волочанка .GEN ALL Volochanka .GEN ALL Volotʼanka - dʼa Волочанка -[GEN] ALL Volochanka -[GEN] ALL propr -n.case pp Некоторых детей, говорят, отправили самолетом в Волочанку. 185.806 n-06_shkola.041 Мəнə контурусюӱнə дедитəнə маӡунуˀ дя. Мəнə контурусюӱнə дедитəнə маӡунуˀ дя. Mənə konturusʼüünə dʼedʼitənə maðunuɁ dʼa. Mənə konturusʼüünə dʼedʼitənə maðunuɁ dʼa. Mənə konturusʼüünə dʼedʼitənə maðunuɁ dʼa. mənə kontu -ru -sʼüü -nə dʼedʼi -tə -nə mað -unuɁ dʼa я увезти -PASS -PRAET -1SG.R отец -LAT -GEN.1SG чум -GEN.PL.1PL ALL I take.away -PASS -PRAET -1SG.R father -LAT -GEN.1SG tent -GEN.PL.1PL ALL mənə kontu -ru -suə -nə dʼesɨ -ntə -nə maɁ -nuɁ dʼa я увезти -PASS -PRAET -1SG.R отец -LAT -GEN.1SG чум -GEN.PL.1PL ALL I take.away -PASS -PRAET -1SG.R father -LAT -GEN.1SG tent -GEN.PL.1PL ALL pr v -v.deriv -v.tense -v.pn n -n.case -n.case-poss n -n.case-poss pp Меня увез отец домой. То есть в тундру, в свое стойбище. 190.267 n-06_shkola.042 Матінінӱˀ тахариабиˀ ненамамуˀ исюə, Кӱчиа, Бəӡаˀмуə немыгəй. Матінінӱˀ тахариабиˀ ненамамуˀ исюə, Кӱчиа, Бəӡаˀмуə немыгəй. MatininüɁ tahari͡abiɁ nʼenamamuɁ isʼüə, Kütʼi͡a, BəðaɁmuə nʼemɨgəj. MatininüɁ tahari͡abiɁ nʼenamamuɁ isʼüə, Kütʼi͡a, BəðaɁmuə nʼemɨgəj. MatininüɁ tahari͡abiɁ nʼenamamuɁ isʼüə, Kütʼi͡a, BəðaɁmuə nʼemɨgəj. ma -tini -nüɁ tahari͡abiɁ nʼenama -muɁ i -sʼüə Kütʼi͡a BəðaɁmuə nʼemɨ -gəj чум -LOC.PL -1PL сейчас сосед -NOM.1PL быть -PRAET .3SG.S Кюча .NOM Базамуо .GEN мать -NOM.DU tent -LOC.PL -1PL now neighbour -NOM.1PL be -PRAET .3SG.S Kyucha .NOM Bazamuo .GEN mother -NOM.DU maɁ -ntinu -nuɁ tahari͡abiɁ nʼenamaɁ -muɁ ij -suə -∅ Kütʼi͡a -∅ BəðaɁmuə - nʼemɨ -kəj чум -LOC.PL -1PL сейчас сосед -NOM.1PL быть -PRAET -[3SG.S] Кюча -[NOM] Базамуо -[GEN] мать -NOM.DU tent -LOC.PL -1PL now neighbour -NOM.1PL be -PRAET -[3SG.S] Kyucha -[NOM] Bazamuo -[GEN] mother -NOM.DU n -n.case -n.poss adv n -n.case-poss v -v.tense -v.pn propr -n.case propr -n.case n -n.case-number Там нашим соседом был Кючиа, родители Базамуо. Кючиа — Бинталюо Чунанчар, отец Базамуо (Валентины Бинталеевны) Костеркиной и муж известной шаманки, дочери Дюходо Костеркина Нгобоптие. 197.243 n-06_shkola.043 Иніаˀкуту нану, иніаˀкуӡу ӈəтəиӈиˀиа. Иніаˀкуту нану, иніаˀкуӡу ӈəтəиӈиˀиа. IniaɁkutu nanu, iniaɁkuðu ŋətəiŋiɁi͡a. IniaɁkutu nanu, iniaɁkuðu ŋətəiŋiɁi͡a. IniaɁkutu nanu, iniaɁkuðu ŋətəiŋiɁi͡a. inia -Ɂku -tu na -nu inia -Ɂku -ðu ŋət -əiŋ -iɁi͡a жена -DIM -GEN.3SG с -LOCADV жена -DIM -3SG шаман -FEM -AUGM wife -DIM -GEN.3SG with -LOCADV wife -DIM -3SG shaman -FEM -AUGM iniɁi͡a -Ɂku -ntu na -nu iniɁi͡a -Ɂku -tu ŋət -iŋ -Ɂa жена -DIM -GEN.3SG с -LOCADV жена -DIM -3SG шаман -FEM -AUGM wife -DIM -GEN.3SG with -LOCADV wife -DIM -3SG shaman -FEM -AUGM n -n.deriv -n.case-poss pp -adv.case n -n.deriv -n.poss n -n.deriv -n.deriv Вместе с женой, жена его была дочь шамана. 201.440 n-06_shkola.044 Идяˀакəйне немыгəйне дюрымыгəтыгəй хииӈхиˀ. Идяˀакəйне немыгəйне дюрымыгəтыгəй хииӈхиˀ. IdʼaɁakəjnʼə nʼemɨgəjnʼə dʼürɨmɨgətɨgəj hiiŋhiɁ. IdʼaɁakəjnʼə nʼemɨgəjnʼə dʼürɨmɨgətɨgəj hiiŋhiɁ. IdʼaɁakəjnʼə nʼemɨgəjnʼə dʼürɨmɨgətɨgəj hiiŋhiɁ. idʼa -Ɂa -kəj -nʼə nʼemɨ -gəj -nʼə dʼürɨmɨ -gə -tɨ -gəj hii -ŋ -hiɁ папа -AUGM -DU -NOM.1SG мать -DU -NOM.1SG беседовать -ITER -PRAES -3DU.S ночь -Vm -COND dad -AUGM -DU -NOM.1SG mother -DU -NOM.1SG converse -ITER -PRAES -3DU.S night -Vm -COND idʼa -Ɂa -kəj -mə nʼemɨ -kəj -mə dʼürɨmɨ -kə -ntu -kəj hii -m -hüɁ папа -AUGM -DU -NOM.1SG мать -DU -NOM.1SG беседовать -ITER -PRAES -3DU.S ночь -Vm -COND dad -AUGM -DU -NOM.1SG mother -DU -NOM.1SG converse -ITER -PRAES -3DU.S night -Vm -COND n -n.deriv -n.number -n.case-poss n -n.number -n.case-poss v -v.deriv -v.tense -v.pn n -n.deriv.v -v.nf Мои папа и мама вечером разговаривают. 206.421 n-06_shkola.045 Иніˀиа, лəӈудиəдеə коруӡə нерəны, ӈəтəӡəсыə ибаху мəнӱˀтəса. Иніˀиа, лəӈудиəдеə коруӡə нерəны, ӈəтəӡəсыə ибаху мəнӱˀтəса. IniɁi͡a, ləŋudʼiədʼəə koruðə nʼerənɨ, ŋətəðəsɨə ibahu mənüɁtəsa. IniɁi͡a, ləŋudʼiədʼəə koruðə nʼerənɨ, ŋətəðəsɨə ibahu mənüɁtəsa. IniɁi͡a, ləŋudʼiədʼəə koruðə nʼerənɨ, ŋətəðəsɨə iniɁi͡a ləŋu -dʼiədʼəə koruð -ə nʼerə -nɨ ŋət -ə -ðə -sɨə старуха .NOM гореть -PTPRAET дом -GEN перед -LOCADV шаман -Və -D1 -PRAET .3SG.S old.woman .NOM burn -PTPRAET house -GEN before -LOCADV shaman -Və -D1 -PRAET .3SG.S iniɁi͡a -∅ ləŋu -suədʼəə korut - nʼerə -nu ŋət -ə -tə -suə -∅ старуха -[NOM] гореть -PTPRAET дом -GEN перед -LOCADV шаман -Və -D1 -PRAET -[3SG.S] old.woman -[NOM] burn -PTPRAET house -GEN before -LOCADV shaman -Və -D1 -PRAET -[3SG.S] n -n.case v -v.nf n -n.case pp -adv.case n -n.deriv.v -deriv -v.tense -v.pn ibahu mənüɁtəsa. i -bahu mənüɁ -tə -sa быть -RENARR .3SG.S шаманить.без.костюма -IMPF -INF be -RENARR .3SG.S shamanize -IMPF -INF ij -haŋhu -∅ mənüɁ -ntə -sa быть -RENARR -[3SG.S] шаманить.без.костюма -IMPF -INF be -RENARR -[3SG.S] shamanize -IMPF -INF v -v.mood -v.pn v -v.deriv -v.inf Старуха, перед тем, как сгорела школа, говорят, шаманила просто (без костюма). 213.212 n-06_shkola.046 Тахариаиˀ мəнӱˀтəса мунудюə ибаху: «Мəнə кəимəнынə иньсюӡə бериˀə хӱтəӡə хелыəраа, бəнсəхечитыты». Тахариаиˀ мəнӱˀтəса мунудюə ибаху: «Мəнə кəимəнынə иньсюӡə бериˀə хӱтəӡə хелыəраа, бəнсə хечитыты». Tahari͡aiɁ mənüɁtəsa munudʼüə ibahu: «Mənə kəimənɨnə inʼsʼüðə beriɁə hütəðə helɨəraa, bənsə hetʼitɨtɨ». Tahari͡aiɁ mənüɁtəsa munudʼüə ibahu: «Mənə kəimənɨnə inʼsʼüðə beriɁə hütəðə helɨəraa, bənsə hetʼitɨtɨ». Tahari͡aiɁ mənüɁtəsa munudʼüə ibahu: «Mənə kəimənɨnə tahari͡aiɁ mənüɁ -tə -sa munu -dʼüə i -bahu mənə kəi -mənɨ -nə теперь шаманить.без.костюма -IMPF -INF говорить -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S я сторона -PROL -1SG now shamanize(!!) -IMPF -INF say -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S I side -PROL -1SG tahari͡aiɁ mənüɁ -ntə -sa munu -suə -∅ ij -haŋhu -∅ mənə kəi -mənu -nə теперь шаманить.без.костюма -IMPF -INF говорить -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] я сторона -PROL -1SG now shamanize(!!) -IMPF -INF say -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] I side -PROL -1SG adv v -v.deriv -v.inf v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn pr n -n.case -n.poss inʼsʼüðə beriɁə hütəðə helɨəraa, bənsə inʼsʼüðə beri -Ɂə hütəðə helɨ -ə -raa bənsə легковая.упряжка .NOM пройти -PF .3SG.S туловище .GEN часть -ADJ -LIM .NOM весь .NOM sledge(!!) .NOM pass -PF .3SG.S body .GEN part -ADJ -LIM .NOM all .NOM inʼsʼüðə -∅ berə -Ɂə -∅ hütətə - helɨ -ə -raa -∅ bənsə -∅ легковая.упряжка -[NOM] пройти -PF -[3SG.S] туловище -[GEN] часть -ADJ -LIM -[NOM] весь -[NOM] sledge(!!) -[NOM] pass -PF -[3SG.S] body -[GEN] part -ADJ -LIM -[NOM] all -[NOM] n -n.case v -v.tense -v.pn n -n.case n -n.deriv.adj -cl -n.case adj -n.case hetʼitɨtɨ». hetʼitɨ -tɨ пылать -PRAES .3SG.S flame -PRAES .3SG.S hetʼitɨ -ntu -∅ пылать -PRAES -[3SG.S] flame -PRAES -[3SG.S] v -v.tense -v.pn Шаманя, говорят, сказала: Возле меня прошла упряжка, на ней только половина человека, вся в огне (половина человека вогне). 224.555 n-06_shkola.047 Тə, мəнə тəніні исюəм Дянсəбӱˀə нану саніркəтуми тəніні немыгəитӱ матəну. Тə, мəнə тəніні исюəм Дянсəбӱˀə нану саніркəтуми тəніні немыгəитӱ матəну. Tə, mənə tənini isʼüəm DʼansəbüɁə nanu sanirkətumi tənini nʼemɨgəitü matənu. Tə, mənə tənini isʼüəm DʼansəbüɁə nanu sanirkətumi tənini nʼemɨgəitü matənu. Tə, mənə tənini isʼüəm DʼansəbüɁə nanu tə mənə tə -ni -ni i -sʼüə -m DʼansəbüɁə na -nu ну я ну -LOCPRON -LOCADV быть -PRAET -1SG.S Дянсабюо .GEN с -LOCADV well I well -LOCPRON -LOCADV be -PRAET -1SG.S Dyansabyuo .GEN with -LOCADV tə mənə tə -ni -nu ij -suə -m DʼansəbüɁə - na -nu ну я ну -LOCPRON -LOCADV быть -PRAET -1SG.S Дянсабюо -[GEN] с -LOCADV well I well -LOCPRON -LOCADV be -PRAET -1SG.S Dyansabyuo -[GEN] with -LOCADV interj pr interj -pr.case -adv.case v -v.tense -v.pn propr -n.case pp -adv.case sanirkətumi tənini nʼemɨgəitü matənu. sani -r -kə -tu -mi tə -ni -ni nʼemɨ -gə -itü ma -tənu играть -Vr -ITER -PRAES -1DU.S/O ну -LOCPRON -LOCADV мать -DU -GEN.PL.3SG чум -LOC play -Vr -ITER -PRAES -1DU.S/O well -LOCPRON -LOCADV mother -DU -GEN.PL.3SG tent -LOC sanə -r -kə -ntu -mi tə -ni -nu nʼemɨ -kəj -tu maɁ -ntənu играть -Vr -ITER -PRAES -1DU.S/O ну -LOCPRON -LOCADV мать -DU -GEN.PL.3SG чум -LOC play -Vr -ITER -PRAES -1DU.S/O well -LOCPRON -LOCADV mother -DU -GEN.PL.3SG tent -LOC v -deriv.v -v.deriv -v.tense -v.pn interj -pr.case -adv.case n -n.number -n.case-poss n -n.case Я бывала там, вместе с Дянсэбюэ играла в балке его родителей. 231.241 n-06_shkola.048 Немыӡы ӈəтəӡəгəты хелыны. Немыӡы ӈəтəӡəгəты хелыны. Nʼemɨðɨ ŋətəðəgətɨ helɨnɨ. Nʼemɨðɨ ŋətəðəgətɨ helɨnɨ. Nʼemɨðɨ ŋətəðəgətɨ helɨnɨ. nʼemɨ -ðɨ ŋət -ə -ðə -gə -tɨ helɨ -nɨ мать -NOM.3SG шаман -Və -D1 -ITER -PRAES .3SG.S часть -LOCADV mother -NOM.3SG shaman -Və -D1 -ITER -PRAES .3SG.S part -LOCADV nʼemɨ -tu ŋət -ə -tə -kə -ntu -∅ helɨ -nu мать -NOM.3SG шаман -Və -D1 -ITER -PRAES -[3SG.S] часть -LOCADV mother -NOM.3SG shaman -Və -D1 -ITER -PRAES -[3SG.S] part -LOCADV n -n.case-poss n -n.deriv.v -deriv -v.deriv -v.tense -v.pn n -adv.case Мать его иногда шаманила. 234.103 n-06_shkola.049 Дянсəбӱˀə тахариаиˀ мəнə дятəнə мунуӈкəту... Дянсəбӱˀə тахариаиˀ мəнə дятəнə мунуӈкəту... DʼansəbüɁə tahari͡aiɁ mənə dʼatənə munuŋkətu... DʼansəbüɁə tahari͡aiɁ mənə dʼatənə munuŋkətu... DʼansəbüɁə tahari͡aiɁ mənə dʼatənə munuŋkətu... DʼansəbüɁə tahari͡aiɁ mənə dʼatə -nə munu -ŋkə -tu Дянсабюо .NOM теперь я ALL -1SG говорить -ITER -PRAES .3SG.S Dyansabyuo .NOM now I ALL -1SG say -ITER -PRAES .3SG.S DʼansəbüɁə -∅ tahari͡aiɁ mənə dʼa -nə munu -kə -ntu -∅ Дянсабюо -[NOM] теперь я ALL -1SG говорить -ITER -PRAES -[3SG.S] Dyansabyuo -[NOM] now I ALL -1SG say -ITER -PRAES -[3SG.S] propr -n.case adv pr pp -n.poss v -v.deriv -v.tense -v.pn Дянсэбюо мне говорил... 237.167 n-06_shkola.050 Ӈуньди сиə солəту хоймəгимхиˀ, солəту дя мəнə дятəнə мунуӈкəту: «Такəə качемəтə. Ӈуньди сиə солəту хоймəгимхиˀ, солəту дя мəнə дятəнə мунуӈкəту: «Такəə качемəтə. Ŋunʼdʼi sʼiə solətu hojməgimhiɁ, solətu dʼa mənə dʼatənə munuŋkətu: «Takəə katʼəmətə. Ŋunʼdʼi sʼiə solətu hojməgimhiɁ, solətu dʼa mənə dʼatənə munuŋkətu: «Takəə katʼəmətə. Ŋunʼdʼi sʼiə solətu hojməgimhiɁ, solətu dʼa ŋunʼdʼi sʼiə solə -tu hojmə -gɨ -m -hiɁ solə -tu dʼa дымовое.отверстие .GEN отверстие .GEN стекло -GEN.3SG темный -D6 -Vm -COND стекло -GEN.3SG ALL smoke.opening(!!) .GEN hole .GEN glass -GEN.3SG dark -D6 -Vm -COND glass -GEN.3SG ALL ŋunsɨ - sʼiə - solə -ntu hojmə -kə -m -hüɁ solə -ntu dʼa дымовое.отверстие -[GEN] отверстие -[GEN] стекло -GEN.3SG темный -D6 -Vm -COND стекло -GEN.3SG ALL smoke.opening(!!) -[GEN] hole -[GEN] glass -GEN.3SG dark -D6 -Vm -COND glass -GEN.3SG ALL n -n.case n -n.case n -n.case-poss n -adj.deriv.n -n.deriv.v -v.nf n -n.case-poss pp mənə dʼatənə munuŋkətu: «Takəə katʼəmətə. mənə dʼatə -nə munu -ŋkə -tu takəə katʼəmə -tə я ALL -1SG говорить -ITER -PRAES тот.дальний увидеть -IMP.2SG.O I ALL -1SG say -ITER -PRAES that.remote see -IMP.2SG.O mənə dʼa -nə munu -kə -ntu takəə katʼəmə -tə я ALL -1SG говорить -ITER -PRAES тот.дальний увидеть -IMP.2SG.O I ALL -1SG say -ITER -PRAES that.remote see -IMP.2SG.O pr pp -n.poss v -v.deriv -v.tense pr v -v.mood Стекло, которое закрывает наверху отверстие, когда стемнеет, указывая на стекло, мне говорит: «Вон посмотри. 243.414 n-06_shkola.051 Абаˀамə такəə маадя ӈойбуəӡу ӈилиˀиадерə иӈу?» Абаˀамə такəə маадя ӈойбуəӡу ӈилиˀиадерə иӈу?» AbaɁamə takəə maadʼa ŋojbuəðu ŋilʼiɁi͡adʼərə iŋu?» AbaɁamə takəə maadʼa ŋojbuəðu ŋilʼiɁi͡adʼərə iŋu?» AbaɁamə takəə maadʼa ŋojbuəðu ŋilʼiɁi͡adʼərə iŋu?» aba -Ɂa -mə takəə maadʼa ŋojbuə -ðu ŋilʼi -Ɂi͡a -dʼərə i -ŋu мама -AUGM -NOM.1SG тот.дальний почему голова -NOM.3SG низ -LATPRON -CONTR быть -INTERR .3SG.S mummy -AUGM -NOM.1SG that.remote why head -NOM.3SG bottom -LATPRON -CONTR be -INTERR .3SG.S aba -Ɂa -mə takəə maadʼa ŋojbuə -tu ŋilʼə -Ɂa -sərə ij -ŋu -∅ мама -AUGM -NOM.1SG тот.дальний почему голова -NOM.3SG низ -LATPRON -CONTR быть -INTERR -[3SG.S] mummy -AUGM -NOM.1SG that.remote why head -NOM.3SG bottom -LATPRON -CONTR be -INTERR -[3SG.S] n -n.deriv -n.case-poss pr pr n -n.case-poss adv -pr.case -cl v -v.mood -v.pn Почему там моя мать сидит вниз головой? 246.391 n-06_shkola.052 Немынты ӈəтəӡəтыə тəніˀиа боукəту дятəнə. Немынты ӈəтəӡəтыə тəніˀиа боукəту дятəнə. Nʼemɨntɨ ŋətəðətɨə təniɁi͡a boukətu dʼatənə. Nʼemɨntɨ ŋətəðətɨə təniɁi͡a boukətu dʼatənə. Nʼemɨntɨ ŋətəðətɨə təniɁi͡a boukətu dʼatənə. nʼemɨ -ntɨ ŋət -ə -ðə -tɨə təniɁi͡a bou -kə -tu dʼatə -nə мать -GEN.3SG шаман -Və -D1 -PTPRAES так говорить -ITER -PRAES .3SG.S ALL -1SG mother -GEN.3SG shaman -Və -D1 -PTPRAES so speak -ITER -PRAES .3SG.S ALL -1SG nʼemɨ -ntu ŋət -ə -tə -ntuə təniɁi͡a bou -kə -ntu -∅ dʼa -nə мать -GEN.3SG шаман -Və -D1 -PTPRAES так говорить -ITER -PRAES -[3SG.S] ALL -1SG mother -GEN.3SG shaman -Və -D1 -PTPRAES so speak -ITER -PRAES -[3SG.S] ALL -1SG n -n.case-poss n -n.deriv.v -deriv -v.nf adv v -v.deriv -v.tense -v.pn pp -n.poss Когда мать шаманит, он так мне говорит. 250.549 n-06_shkola.053 Тə тəндə хуə тахариаиˀ дюрымымəəны диндiсиəмыˀ /колəмуˀ/ колəмуˀ сяиӡысыəдеə исюə ибахудиректорəныˀ… /маа…/ нерəӡытыə директорəныˀ бəйкаˀа. Тə тəндə хуə тахариаиˀ дюрымымəəны диндiсиəмыˀ, колəмуˀ сяиӡысыəдеə исюə ибаху директорəныˀ… нерəӡытыəдиректорəныˀ бəйкаˀа. Tə təndə huə tahari͡aiɁ dʼürɨmɨməənɨ dʼindisʼiəmɨɁ, koləmuɁ sʼaiðɨsɨədʼəə isʼüə ibahu dʼirʼektorənɨɁ…nʼerəðɨtɨə dʼirʼektorənɨɁ bəjkaɁa. Tə təndə huə tahari͡aiɁ dʼürɨmɨməənɨ dʼindisʼiəmɨɁ, koləmuɁ sʼaiðɨsɨədʼəə isʼüə ibahu dʼirʼektorənɨɁ… nʼerəðɨtɨə dʼirʼektorənɨɁbəjkaɁa. Tə təndə huə tahari͡aiɁ dʼürɨmɨməənɨ dʼindisʼiəmɨɁ, /koləmuɁ/ tə təndə huə tahari͡aiɁ dʼürɨmɨ -məənɨ dʼindi -sʼiə -mɨɁ /kolə -muɁ/ ну тот .GEN после .LATADV теперь известие -PROLADV услышать .Vc -PRAET -1PL.S/O /школа -ACC.1PL/ well that .GEN after .LATADV now news -PROLADV hear .Vc -PRAET -1PL.S/O /school -ACC.1Pl/ tə tə - huə - tahari͡aiɁ dʼürɨmɨ -məənu dʼinti - -suə -muɁ /kolə -muɁ/ ну тот -[GEN] после -[LATADV] теперь известие -PROLADV услышать -[Vc] -PRAET -1PL.S/O /школа -ACC.1PL/ well that -[GEN] after -[LATADV] now news -PROLADV hear -[Vc] -PRAET -1PL.S/O /school -ACC.1Pl/ interj pr -n.case pp -adv.case adv n -adv.case v -deriv -v.tense -v.pn /n -n.case-poss/ koləmuɁ sʼaiðɨsɨədʼəə isʼüə ibahu dʼirʼektorənɨɁ… /// muɁ sʼai -ðɨ -sɨədʼəə i -sʼüə i -bahu dʼirʼektorə -nɨɁ /// ACC.1PL сгореть -TR -PTPRAET быть -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S директор -GEN.1PL /// ACC.1Pl burn -TR -PTPRAET be -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S director -GEN.1PL /// muɁ sʼai -tu -suədʼəə ij -suə -∅ ij -haŋhu -∅ dʼirʼektorə -nuɁ /// ACC.1PL сгореть -TR -PTPRAET быть -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] директор -GEN.1PL /// ACC.1Pl burn -TR -PTPRAET be -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] director -GEN.1PL /// n.case-poss v -v.deriv -v.nf v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn n -n.case-poss ll nʼerəðɨtɨə dʼirʼektorənɨɁ bəjkaɁa. nʼerə -ðɨ -tɨə dʼirʼektorə -nɨɁ bəjkaɁa перед -TR -PTPRAES .GEN директор -GEN.1PL муж .NOM before -TR -PTPRAES .GEN director -GEN.1PL husband .NOM nʼerə -tu -ntuə - dʼirʼektorə -nuɁ bəjkaɁa -∅ перед -TR -PTPRAES -[GEN] директор -GEN.1PL муж -[NOM] before -TR -PTPRAES -[GEN] director -GEN.1PL husband -[NOM] pp -v.deriv -v.nf -n.case n -n.case-poss n -n.case После этот мы услышали по слухам, что нашу школу поджег нашей директрисы… нашей предыдущей директрисы муж. 264.677 n-06_shkola.054 Ирина Михайловна Попова исюə, директорəмыˀ, тəті бəйкаˀату тəисюə, люəса, ПлатуновНиколай. Ирина Михайловна Попова исюə, директорəмыˀ, тəті бəйкаˀату тəисюə, люəса, Платунов Николай. Irina Mihajlovna Popova isʼüə, dʼirʼektorəmɨɁ, təti bəjkaɁatu təisʼüə, lʼüəsa, Platunov Nʼikolaj. Irina Mihajlovna Popova isʼüə, dʼirʼektorəmɨɁ, təti bəjkaɁatu təisʼüə, lʼüəsa, Platunov Nʼikolaj. Irina Mihajlovna Popova isʼüə, dʼirʼektorəmɨɁ, təti bəjkaɁatu təisʼüə, Irina Mihajlovna Popova i -sʼüə dʼirʼektorə -mɨɁ təti bəjkaɁa -tu təi -sʼüə Ирина Михайловна Попова быть -PRAET .3SG.S директор -NOM.1PL тот муж -NOM.3SG иметься -PRAET .3SG.S Irina Mihajlovna Popova be -PRAET .3SG.S director -NOM.1PL that husband -NOM.3SG be.available -PRAET .3SG.S Irina Mihajlovna Popova ij -suə -∅ dʼirʼektorə -muɁ tə bəjkaɁa -tu təij -suə -∅ Ирина Михайловна Попова быть -PRAET -[3SG.S] директор -NOM.1PL тот муж -NOM.3SG иметься -PRAET -[3SG.S] Irina Mihajlovna Popova be -PRAET -[3SG.S] director -NOM.1PL that husband -NOM.3SG be.available -PRAET -[3SG.S] propr propr propr v -v.tense -v.pn n -n.case-poss pr n -n.case-poss v -v.tense -v.pn lʼüəsa, Platunov Nʼikolaj. lʼüəsa Platunov Nʼikolaj русский .NOM Платунов Николай Russian .NOM Platunov Nʼikolaj lʼüəsa -∅ Platunov Nʼikolaj русский -[NOM] Платунов Николай Russian -[NOM] Platunov Nʼikolaj n -n.case propr propr У нашей директора, И. М. Поповой был муж, русский, Платунов Николай. 273.108 n-06_shkola.055 Тəндəтə лəӈыбтырыдииӡə ибаху школəмуˀ. Тəндəтə лəӈыбтырыдииӡə ибаху школəмуˀ. Təndətə ləŋɨbtɨrɨdʼiiðə ibahu školəmuɁ. Təndətə ləŋɨbtɨrɨdʼiiðə ibahu školəmuɁ. Təndətə ləŋɨbtɨrɨdʼiiðə ibahu školəmuɁ. təndə -tə ləŋɨ -btɨ -rɨ -dʼii -ðə i -bahu školə -muɁ тот -LAT гореть -CAUS -PASS -PRAET -3SG.R быть -RENARR .3SG.S школа -NOM.1PL that -LAT burn -CAUS -PASS -PRAET -3SG.R be -RENARR .3SG.S school -NOM.1PL tə -ntə ləŋu -btu -ru -suə -tə ij -haŋhu -∅ škola -muɁ тот -LAT гореть -CAUS -PASS -PRAET -3SG.R быть -RENARR -[3SG.S] школа -NOM.1PL that -LAT burn -CAUS -PASS -PRAET -3SG.R be -RENARR -[3SG.S] school -NOM.1PL pr -n.case v -v.deriv -v.deriv -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn n -n.case-poss Он, говорят, поджег нашу школу. 276.269 n-06_shkola.056 Суəбəсы сыты меньдяде директорə, адя, Урани нюə, Владимир Гаврилович Портнягин,тəндəмту нерсəӡысыə ибаху. Суəбəсы сыты меньдяде директорə, адя, Урани нюə, Владимир Гаврилович Портнягин, тəндəмту нерсəӡысыə ибаху. Suəbəsɨ sɨtɨ menʼdʼadʼə dʼirʼektorə, adʼa, Uranʼi nʼüə, Vladʼimir Gavrilovič Portnʼagin, təndəmtunʼersəðɨsɨə ibahu. Suəbəsɨ sɨtɨ menʼdʼadʼə dʼirʼektorə, adʼa, Uranʼi nʼüə, Vladʼimir Gavrilovič Portnʼagin, təndəmtu nʼersəðɨsɨə ibahu. Suəbəsɨ sɨtɨ menʼdʼadʼə dʼirʼektorə, adʼa, Uranʼi nʼüə, Vladʼimir Gavrilovič suəbəsɨ sɨtɨ menʼdʼadʼə dʼirʼektorə adʼa Uranʼi nʼüə Vladʼimir Gavrilovič потому.что он новый .ACC директор .ACC долганин .ACC Урани .GEN ребенок .ACC Владимир Гаврилович because he new .ACC director .ACC Dolgan .ACC Uranʼi .GEN child .ACC Vladʼimir Gavrilovič suəbəsɨ sɨtɨ menʼdʼadʼə - dʼirʼektorə - asʼa - Uranʼi - nʼüə - Vladʼimir Gavrilovič потому.что он новый -[ACC] директор -[ACC] долганин -[ACC] Урани -[GEN] ребенок -[ACC] Владимир Гаврилович because he new -[ACC] director -[ACC] Dolgan -[ACC] Uranʼi -[GEN] child -[ACC] Vladʼimir Gavrilovič conj pr adj -n.case n -n.case n -n.case propr -n.case n -n.case propr propr Portnʼagin, təndəmtu nʼersəðɨsɨə ibahu. Portnʼagin təndə -mtu nʼersə -ðɨ -sɨə i -bahu Портнягин тот -ACC.3SG враг -TR -PRAET быть -RENARR .3SG.S Portnʼagin that -ACC.3SG enemy -TR -PRAET be -RENARR .3SG.S Portnʼagin təti -mtu nʼersə -tu -suə ij -haŋhu -∅ Портнягин тот -ACC.3SG враг -TR -PRAET быть -RENARR -[3SG.S] Portnʼagin that -ACC.3SG enemy -TR -PRAET be -RENARR -[3SG.S] propr pr -n.case-poss n -v.deriv -v.tense v -v.mood -v.pn Потому что он нового директора, сына Урани, В. Г. Портнягина, ненавидел, говорят. 288.965 n-06_shkola.057 Тəндə тахариабиˀ сяидиəдеə корутə тəті туйсюəдеə ася директорəмуˀ лəӈудииӡə ибаху,деиˀкӱату кəбтӱтəса туу. Тəндə тахариабиˀ сяидиəдеə корутə тəті туйсюəдеə ася директорəмуˀ лəӈудииӡə ибаху, деиˀкӱату кəбтӱтəса туу. Təndə tahari͡abiɁ sʼaidʼiədʼəə korutə təti tujsʼüədʼəə asʼa dʼirʼektorəmuɁ ləŋudʼiiðə ibahu, dʼeiɁkü͡atukəbtütəsa tuu. Təndə tahari͡abiɁ sʼaidʼiədʼəə korutə təti tujsʼüədʼəə asʼa dʼirʼektorəmuɁ ləŋudʼiiðə ibahu, dʼeiɁkü͡atu kəbtütəsa tuu. Təndə tahari͡abiɁ sʼaidʼiədʼəə korutə təti tujsʼüədʼəə asʼa dʼirʼektorəmuɁ təndə tahari͡abiɁ sʼai -dʼiədʼəə koru -tə təti tuj -sʼüədʼəə asʼa dʼirʼektorə -muɁ тот сейчас сгореть -PTPRAET дом -LAT тот прийти -PTPRAET долганин .NOM директор -NOM.1PL that now burn -PTPRAET house -LAT that come -PTPRAET Dolgan .NOM director -NOM.1PL tə tahari͡abiɁ sʼai -suədʼəə korut -ntə tə tuj -suədʼəə asʼa -∅ dʼirʼektorə -muɁ тот сейчас сгореть -PTPRAET дом -LAT тот прийти -PTPRAET долганин -[NOM] директор -NOM.1PL that now burn -PTPRAET house -LAT that come -PTPRAET Dolgan -[NOM] director -NOM.1PL pr adv v -v.nf n -n.case pr v -v.nf n -n.case n -n.case-poss ləŋudʼiiðə ibahu, dʼeiɁkü͡atu kəbtütəsa tuu. ləŋu -dʼii -ðə i -bahu dʼeiɁkü͡a -tu kəbtü -tə -sa tuu гореть -PRAET -3SG.R быть -RENARR .3SG.S напрасно -3SG потушить -IMPF -INF огонь .ACC burn -PRAET -3SG.R be -RENARR .3SG.S in.vain -3SG put.out -IMPF -INF fire .ACC ləŋu -suə -tə ij -haŋhu -∅ dʼeiɁkü͡aɁ -ntu kəbtu -ntə -sa tuj - гореть -PRAET -3SG.R быть -RENARR -[3SG.S] напрасно -3SG потушить -IMPF -INF огонь -[ACC] burn -PRAET -3SG.R be -RENARR -[3SG.S] in.vain -3SG put.out -IMPF -INF fire -[ACC] v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn adv -n.poss v -v.deriv -v.inf n -n.case В этом сгоревшем доме приехавший наш директор долганин, говорят, сгорел, когда пытался потушить огонь. 301.524 n-06_shkola.058 Пожарə кəбтӱтəса ӈонəə тахариабиˀ əнты /туунюˀ/ туунюˀ чинтəдиəдеə адяˀа, Попов Дмитрий,ӈонəə тахариабиˀ тəті, Хоуру десы, ӈонəəӡу ӈабубтаˀаӡу Маридя, Холямтіˀə. Пожарə кəбтӱтəса ӈонəə тахариабиˀ əнты туунюˀ чинтəдиəдеə адяˀа, Попов Дмитрий, ӈонəə тахариабиˀ тəті, Хоуру десы,ӈонəəӡу ӈабубтаˀаӡу Маридя, Холямтіˀə. Požarə kəbtütəsa ŋonəə tahari͡abiɁ əntɨ tuunʼüɁ tʼintədʼiədʼəə adʼaɁa, Popov Dmitrij, ŋonəə tahari͡abiɁtəti, Houru dʼesɨ, ŋonəəðu ŋabubtaɁaðu Maridʼa, HolʼamtiɁə. Požarə kəbtütəsa ŋonəə tahari͡abiɁ əntɨ tuunʼüɁ tʼintədʼiədʼəə adʼaɁa, Popov Dmitrij, ŋonəə tahari͡abiɁ təti, Houru dʼesɨ,ŋonəəðu ŋabubtaɁaðu Maridʼa, HolʼamtiɁə. Požarə kəbtütəsa ŋonəə tahari͡abiɁ əntɨ /tuunʼüɁ/ požarə kəbtü -tə -sa ŋonəə tahari͡abiɁ əntɨ tuu -nʼüɁ пожар .ACC потушить -IMPF -INF еще.один сейчас это.самое огонь -ACC.PL.1PL conflagration .ACC put.out -IMPF -INF one.more now sort.of fire -ACC.PL.1PL požarə - kəbtu -ntə -sa ŋonəə tahari͡abiɁ əntɨ tuj -nʼüɁ пожар -[ACC] потушить -IMPF -INF еще.один сейчас это.самое огонь -ACC.PL.1PL conflagration -[ACC] put.out -IMPF -INF one.more now sort.of fire -ACC.PL.1PL n -n.case v -v.deriv -v.inf adj adv n n -n.case-poss tuunʼüɁ tʼintədʼiədʼəə adʼaɁa, Popov Dmitrij, ŋonəə tahari͡abiɁ tuu -nʼüɁ tʼin -tə -dʼiədʼəə adʼa -Ɂa Popov Dmitrij ŋonəə tahari͡abiɁ огонь -ACC.PL.1PL затопить -IMPF -PTPRAET долганин -AUGM .NOM Попов .NOM Дмитрий .NOM еще.один сейчас fire -ACC.PL.1PL light.fire -IMPF -PTPRAET Dolgan -AUGM .NOM Popov .NOM Dmitriy .NOM one.more now tuj -nʼüɁ tʼin -ntə -suədʼəə asʼa -Ɂa -∅ Popov -∅ Dmitrij -∅ ŋonəə tahari͡abiɁ огонь -ACC.PL.1PL затопить -IMPF -PTPRAET долганин -AUGM -[NOM] Попов -[NOM] Дмитрий -[NOM] еще.один сейчас fire -ACC.PL.1PL light.fire -IMPF -PTPRAET Dolgan -AUGM -[NOM] Popov -[NOM] Dmitriy -[NOM] one.more now n -n.case-possv -v.deriv -v.nf n -n.deriv -n.case propr -n.case propr -n.case adj adv təti, Houru dʼesɨ, ŋonəəðu ŋabubtaɁaðu Maridʼa, təti Houru dʼesɨ ŋonəə -ðu ŋabu -bta -Ɂa -ðu Maridʼa тот Хоуру .GEN отец .NOM еще.один -NOM.3SG старшая.сестра -SUPERLAT -AUGM -NOM.3SG Мария .NOM that Houru .GEN father .NOM one.more -NOM.3SG elder.sister -SUPERLAT -AUGM -NOM.3SG Mariya .NOM təti Houru - dʼesɨ -∅ ŋonəə -tu ŋahu -btə -Ɂa -tu Maridʼa -∅ тот Хоуру -[GEN] отец -[NOM] еще.один -NOM.3SG старшая.сестра -SUPERLAT -AUGM -NOM.3SG Мария -[NOM] that Houru -[GEN] father -[NOM] one.more -NOM.3SG elder.sister -SUPERLAT -AUGM -NOM.3SG Mariya -[NOM] pr propr -n.case n -n.case adj -n.case-poss n -adj.deriv -n.deriv -n.case-poss propr -n.case HolʼamtiɁə. HolʼamtiɁə Холямтие .NOM Holyamtie .NOM HolʼamtiɁə -∅ Холямтие -[NOM] Holyamtie -[NOM] propr -n.case Еще туша пожар, наш истопник (который топил печи), долганин, Попов Дмитрий (Анисимович), еще отец Хоуру, старшая егодочь Мария, звали его Холямтие. 323.165 n-06_shkola.059 И… ӈонəə тахариаиˀ четə-мты-ӡыӈ и-сюə ӈуə-ляа нюə, нулевой класəтəну хоӡə-тə-суə-деə адяˀнюə, Бачаˀа адя нюə. И… ӈонəə тахариаиˀ четəмтыӡыӈ исюə ӈуəляа нюə, нулевой класəтəну хоӡəтəсуəдеə адяˀ нюə, Бачаˀа адя нюə. I… ŋonəə tahari͡aiɁ tʼetəmtɨðɨŋ isʼüə ŋuəlʼaa nʼüə, nulʼəвoj klasətənu hoðətəsuədʼəə adʼaɁ nʼüə, BatʼaɁa adʼa nʼüə. I… ŋonəə tahari͡aiɁ tʼetəmtɨðɨŋ isʼüə ŋuəlʼaa nʼüə, nulʼəвoj klasətənu hoðətəsuədʼəə adʼaɁ nʼüə, BatʼaɁa adʼa nʼüə. I… ŋonəə tahari͡aiɁ tʼetəmtɨðɨŋ isʼüə ŋuəlʼaa nʼüə, nulʼəvoj i ŋonəə tahari͡aiɁ tʼetə -mtɨ -ðɨŋ i -sʼüə ŋuə -lʼaa nʼüə nulʼəvoj и еще.один теперь 4 -ORD -NOM.3PL быть -PRAET .3SG.S один -LIM .NOM ребенок .NOM нулевой and one.more now 4 -ORD -NOM.3Pl be -PRAET .3SG.S one -LIM .NOM child .NOM zero i ŋonəə tahari͡aiɁ tʼetə -mtuə -tuŋ ij -suə -∅ ŋuɁəiɁ -raa -∅ nʼüə -∅ nulʼəvoj и еще.один теперь 4 -ORD -NOM.3PL быть -PRAET -[3SG.S] один -LIM -[NOM] ребенок -[NOM] нулевой and one.more now 4 -ORD -NOM.3Pl be -PRAET -[3SG.S] one -LIM -[NOM] child -[NOM] zero conj adj adv num -num.deriv -n.case-poss v -v.tense -v.pn num -cl -n.case n -n.case adj klasətənu hoðətəsuədʼəə adʼaɁ nʼüə, BatʼaɁa adʼa nʼüə. klasə -tənu hoðə -tə -suədʼəə adʼa -Ɂ nʼüə BatʼaɁa adʼa nʼüə класс -LOC написать -IMPF -PTPRAET долганин -GEN.PL ребенок .NOM Бача .GEN долганин .GEN ребенок .NOM class -LOC write -IMPF -PTPRAET Dolgan -GEN.PL child .NOM Bacha .GEN Dolgan .GEN child .NOM klasə -ntənu hotə -ntə -suədʼəə asʼa -Ɂ nʼüə -∅ BatʼaɁa - asʼa - nʼüə -∅ класс -LOC написать -IMPF -PTPRAET долганин -GEN.PL ребенок -[NOM] Бача -[GEN] долганин -[GEN] ребенок -[NOM] class -LOC write -IMPF -PTPRAET Dolgan -GEN.PL child -[NOM] Bacha -[GEN] Dolgan -[GEN] child -[NOM] n -n.case v -v.deriv -v.nf n -n.case n -n.case propr -n.case n -n.case n -n.case Четвертым был единственный ребенок, который учился в нулевом классе, долганский ребенок, Бача долганина сын. Вроде Василий Еремин был Бача. Во втором адя не надо ˀ. 332.927 n-06_shkola.060 Бəлта. Бəлта. Bəlta. Bəlta. Bəlta. bəlta все all bəlta все all n Все.