v3.0 943 Text n-06_djuraki5.015 djur.001 Əмты исюə ибаху дюракиˀ ниинi. Əмты исюə ибаху дюракиˀ ниинi. Əmtɨ isʼüə ibahu dʼürakiɁ nʼiini. Əmtɨ isʼüə ibahu dʼürakiɁ nʼiini. Əmtɨ isʼüə ibahu dʼürakiɁ nʼiini. əmtɨ i -sʼüə i -bahu dʼüraki -Ɂ nʼii -ni этот быть -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S ненец -GEN.PL в.направлении -LOCADV this be -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S Nenets -GEN.PL in.the.direction -LOCADV əmtɨ ij -suə -∅ ij -haŋhu -∅ dʼürakə -Ɂ nʼii -nu этот быть -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] ненец -GEN.PL в.направлении -LOCADV this be -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] Nenets -GEN.PL in.the.direction -LOCADV pr v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn n -n.case pp -adv.case Это, говорят, было в стороне ненцев (в Усть-Енисейском районе). 10.774 djur.002 Воронцово коруӡуˀ черə, черə исюə ибаху. Воронцово коруӡуˀ черə, черə исюə ибаху. Voroncovo koruðuɁ tʼerə, tʼerə isʼüə ibahu. Voroncovo koruðuɁ tʼerə, tʼerə isʼüə ibahu. Voroncovo koruðuɁ tʼerə, tʼerə isʼüə ibahu. Voroncovo koruð -uɁ tʼerə tʼerə i -sʼüə i -bahu Воронцово дом -GEN.PL житель .NOM житель .NOM быть -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S Voroncovo house -GEN.PL dweller .NOM dweller .NOM be -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S Voroncovo koruɁ -Ɂ tʼerə -∅ tʼerə -∅ ij -suə -∅ ij -haŋhu -∅ Воронцово дом -GEN.PL житель -[NOM] житель -[NOM] быть -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] Voroncovo house -GEN.PL dweller -[NOM] dweller -[NOM] be -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] propr n -n.case n -n.case n -n.case v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn Он, говорят, был жителем поселка Воронцово. 14.885 djur.003 Тəнiˀиайхӱˀ сытыӈ таатiнi /ичу/ исюəгəй ибахугəй, нысəдегəй. Тəнiˀиайхӱˀ сытыӈ таатiнi исюəгəй ибахугəй, нысəдегəй. TəniɁi͡ajhüɁ sɨtɨŋ taatini isʼüəgəj ibahugəj, nɨsədʼəgəj. TəniɁi͡ajhüɁ sɨtɨŋ taatini /itʼü/ isʼüəgəj ibahugəj, nɨsədʼəgəj. TəniɁi͡ajhüɁ sɨtɨŋ taatini /itʼü/ isʼüəgəj ibahugəj, təniɁi͡a -j -hüɁ sɨtɨŋ taa -tini /i -tʼü / i -sʼüə -gəj i -bahu -gəj так -быть -COND они домашний.олень -LOC.PL /быть -PRAES .3SG.S/ быть -PRAET -3DU.S быть -RENARR -3DU.S so -be -COND they domestic.reindeer -LOC.PL /be -PRAES .3SG.S/ be -PRAET -3DU.S be -RENARR -3DU.S təniɁi͡a -ij -hüɁ sɨtɨŋ taa -ntinu /ij -ntu -∅/ ij -suə -kəj ij -haŋhu -kəj так -быть -COND они домашний.олень -LOC.PL /быть -PRAES -[3SG.S]/ быть -PRAET -3DU.S быть -RENARR -3DU.S so -be -COND they domestic.reindeer -LOC.PL /be -PRAES -[3SG.S]/ be -PRAET -3DU.S be -RENARR -3DU.S adv -v -v.nf pr n -n.case /v -v.tense -v.pn/ v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn nɨsədʼəgəj. nɨsə -dʼə -gəj жена -CONNREC -NOM.DU wife -CONNREC -NOM.DU nɨsə -dʼə -kəj жена -CONNREC -NOM.DU wife -CONNREC -NOM.DU n -n.deriv -n.case-number Так, говорят, они были пастухи (с оленями), муж с женой. На записи слышно ибаху, но при расшифровке рассказчица сама исправила на ибахугэй. 20.260 djur.004 Бəйкаˀату нану тусюəгəй ибаху коруӡуˀ дя, тамтуˀкəнагəндi. Бəйкаˀату нану тусюəгəй ибаху коруӡуˀ дя, тамтуˀкəнагəндi. BəjkaɁatu nanu tusʼüəgəj ibahu koruðuɁ dʼa, tamtuɁkənagəndi. BəjkaɁatu nanu tusʼüəgəj ibahu koruðuɁ dʼa, tamtuɁkənagəndi. BəjkaɁatu nanu tusʼüəgəj ibahu koruðuɁ dʼa, tamtuɁkənagəndi. bəjkaɁa -tu na -nu tu -sʼüə -gəj i -bahu koruð -uɁ dʼa tamtu -Ɂkə -nagə -ndi муж -GEN.3SG с -LOCADV прийти -PRAET -3DU.S быть -RENARR .3SG.S дом -GEN.PL ALL купить -RES -SUP -3DU husband -GEN.3SG with -LOCADV come -PRAET -3DU.S be -RENARR .3SG.S house -GEN.PL ALL buy -RES -SUP -3DU bəjkaɁa -ntu na -nu tuj -suə -kəj ij -haŋhu -∅ koruɁ -Ɂ dʼa tamtu -Ɂkə -nakə -nti муж -GEN.3SG с -LOCADV прийти -PRAET -3DU.S быть -RENARR -[3SG.S] дом -GEN.PL ALL купить -RES -SUP -3DU husband -GEN.3SG with -LOCADV come -PRAET -3DU.S be -RENARR -[3SG.S] house -GEN.PL ALL buy -RES -SUP -3DU n -n.case-poss pp -adv.case v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn n -n.case pp v -v.deriv -v.nf -n.poss С мужем, говорят, приехали в поселок, чтобы отовариться. 27.435 djur.005 Əлыгаˀку нюəӡи тəисюə ибаху, лабсюˀтаˀку. Əлыгаˀку нюəӡи тəисюə ибаху, лабсюˀтаˀку. ƏlɨgaɁku nʼüəði təisʼüə ibahu, labsʼüɁtaɁku. ƏlɨgaɁku nʼüəði təisʼüə ibahu, labsʼüɁtaɁku. ƏlɨgaɁku nʼüəði təisʼüə ibahu, labsʼüɁtaɁku. əlɨgaɁku nʼüə -ði təi -sʼüə i -bahu labsʼü -Ɂ -ta -Ɂku маленький .NOM ребенок -NOM.3DU иметься -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S люлька -VGS -PTPRAES -DIM .NOM small .NOM child -NOM.3DU be.available -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S cradle -VGS -PTPRAES -DIM .NOM əlɨgaɁku -∅ nʼüə -ti təij -suə -∅ ij -haŋhu -∅ labsə -Ɂ -ntuə -Ɂku -∅ маленький -[NOM] ребенок -NOM.3DU иметься -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] люлька -VGS -PTPRAES -DIM -[NOM] small -[NOM] child -NOM.3DU be.available -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] cradle -VGS -PTPRAES -DIM -[NOM] adj -n.case n -n.case-poss v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn n -n.deriv.v -v.nf -n.deriv -n.case Маленький ребенок у них был, говорят, на люльке. 32.699 djur.006 Əə, ӈабубтаˀа нюəӡи хоӡəтəсуə ибаху, тəбтə əлыгаˀку. Əə, ӈабубтаˀа нюəӡи хоӡəтəсуə ибаху, тəбтə əлыгаˀку. Əə, ŋabubtaɁa nʼüəði hoðətəsuə ibahu, təbtə əlɨgaɁku. Əə, ŋabubtaɁa nʼüəði hoðətəsuə ibahu, təbtə əlɨgaɁku. Əə, ŋabubtaɁa nʼüəði hoðətəsuə ibahu, təbtə əə ŋabu -bta -Ɂa nʼüə -ði hoðə -tə -suə i -bahu təbtə /// старшая.сестра -ATTEN -AUGM .NOM ребенок -NOM.3DU написать -IMPF -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S тоже /// elder.sister -ATTEN -AUGM .NOM child -NOM.3DU write -IMPF -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S also əə ŋahu -bta -Ɂa -∅ nʼüə -ti hotə -ntə -suə -∅ ij -haŋhu -∅ təbtə /// старшая.сестра -ATTEN -AUGM -[NOM] ребенок -NOM.3DU написать -IMPF -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] тоже /// elder.sister -ATTEN -AUGM -[NOM] child -NOM.3DU write -IMPF -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] also hesitation n -v.deriv -n.deriv -n.case n -n.case-poss v -v.deriv -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn adv əlɨgaɁku. əlɨgaɁku маленький .3SG.S small .3SG.S əlɨgaɁku -∅ маленький -[3SG.S] small -[3SG.S] adj -v.pn Старший ребенок (девочка) учился, говорят, тоже маленький. 37.019 djur.007 Первый класə исюə əку. Первый класə исюə əку. Pervɨj klasə isʼüə əku. Pervɨj klasə isʼüə əku. Pervɨj klasə isʼüə əku. pervɨj klasə i -sʼüə əku первый класс быть -PRAET .3SG.S наверное first class be -PRAET .3SG.S probably pervɨj klasə ij -suə -∅ əku первый класс быть -PRAET -[3SG.S] наверное first class be -PRAET -[3SG.S] probably adj n v -v.tense -v.pn vadv В первый класс ходил, наверное. 39.267 djur.008 Тə, корутiˀ тууˀəгəй, тамтуˀкиˀəгəй. Тə, корутiˀ тууˀəгəй, тамтуˀкиˀəгəй. Tə, korutiɁ tuuɁəgəj, tamtuɁkiɁəgəj. Tə, korutiɁ tuuɁəgəj, tamtuɁkiɁəgəj. Tə, korutiɁ tuuɁəgəj, tamtuɁkiɁəgəj. tə koru -tiɁ tuu -Ɂə -gəj tamtu -Ɂki -Ɂə -gəj ну дом -LAT.PL прийти -PF -3DU.S купить -RES -PF -3DU.S well house -LAT.PL come -PF -3DU.S buy -RES -PF -3DU.S tə koruɁ -ntiɁ tuj -Ɂə -kəj tamtu -Ɂkə -Ɂə -kəj ну дом -LAT.PL прийти -PF -3DU.S купить -RES -PF -3DU.S well house -LAT.PL come -PF -3DU.S buy -RES -PF -3DU.S interj n -n.case v -v.tense -v.pn v -v.deriv -v.tense -v.pn Приехали в поселок, отоварились. 43.164 djur.009 Нюəнтi мааӈалəӡəй някəлəсыəгəй ибаху, кəнхиəтəˀ, печениˀ. Нюəнтi мааӈалəӡəй някəлəсыəгəй ибаху, кəнхиəтəˀ, печениˀ. Nʼüənti maaŋaləðəj nʼakələsɨəgəj ibahu, kənhiətəɁ, petʼənʼiɁ. Nʼüənti maaŋaləðəj nʼakələsɨəgəj ibahu, kənhiətəɁ, petʼənʼiɁ. Nʼüənti maaŋaləðəj nʼakələsɨəgəj ibahu, kənhiətəɁ, petʼənʼiɁ. nʼüə -nti maa -ŋalə -ðə -j nʼakələ -sɨə -gəj i -bahu kənhiətə -Ɂ petʼənʼi -Ɂ ребенок -GEN.3DU что -даже -DEST -ACC.PL взять -PRAET -3DU.S быть -RENARR .3SG.S конфета -NOM.PL печенье -NOM.PL child -GEN.3DU what -EVEN -DEST -ACC.PL take -PRAET -3DU.S be -RENARR .3SG.S bonbon -NOM.PL cookie -NOM.PL nʼüə -nti maa -ŋalə -tə -j nʼakələ -suə -kəj ij -haŋhu -∅ kənhiətə -Ɂ petʼənʼi -Ɂ ребенок -GEN.3DU что -даже -DEST -ACC.PL взять -PRAET -3DU.S быть -RENARR -[3SG.S] конфета -NOM.PL печенье -NOM.PL child -GEN.3DU what -EVEN -DEST -ACC.PL take -PRAET -3DU.S be -RENARR -[3SG.S] bonbon -NOM.PL cookie -NOM.PL n -n.case-poss pr -cl -n.affix -n.case v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn n -n.number n -n.number Для детей разное набрали, конфеты, печенье. 47.669 djur.010 Бӱӱˀкиˀитi, маӡутi дя бӱӱˀкиˀитi. Бӱӱˀкиˀитi, маӡутi дя бӱӱˀкиˀитi. BüüɁkiɁiti, maðuti dʼa büüɁkiɁiti. BüüɁkiɁiti, maðuti dʼa büüɁkiɁiti. BüüɁkiɁiti, maðuti dʼa büüɁkiɁiti. büü -Ɂki -Ɂi -ti mað -uti dʼa büü -Ɂki -Ɂi -ti уйти -RES -PF -3DU.R чум -GEN.PL.3DU ALL уйти -RES -PF -3DU.R go.away -RES -PF -3DU.R tent -GEN.PL.3DU ALL go.away -RES -PF -3DU.R biu -Ɂkə -Ɂə -nti maɁ -ti dʼa biu -Ɂkə -Ɂə -nti уйти -RES -PF -3DU.R чум -GEN.PL.3DU ALL уйти -RES -PF -3DU.R go.away -RES -PF -3DU.R tent -GEN.PL.3DU ALL go.away -RES -PF -3DU.R v -v.deriv -v.tense -v.pn n -n.case-poss pp v -v.deriv -v.tense -v.pn Уезжают, домой стали уезжать. 51.989 djur.011 Əлыгаˀку нюəˀкӱтi тəтi хоӡəтəндаˀку, хӱəтiˀ сытi тəнерикəбиаӈхы, дёрəӈалəкəбаху. Əлыгаˀку нюəˀкӱтi тəтi хоӡəтəндаˀку, хӱəтiˀ сытi тəнерикəбиаӈхы, дёрəӈалəкəбаху. ƏlɨgaɁku nʼüəɁküti təti hoðətəndaɁku, hüətiɁ sɨti tənʼərikəbi͡aŋhɨ, dʼorəŋaləkəbahu. ƏlɨgaɁku nʼüəɁküti təti hoðətəndaɁku, hüətiɁ sɨti tənʼərikəbi͡aŋhɨ, dʼorəŋaləkəbahu. ƏlɨgaɁku nʼüəɁküti təti hoðətəndaɁku, hüətiɁ əlɨgaɁku nʼüə -Ɂkü -ti təti hoðə -tə -nda -Ɂku hüə -tiɁ маленький .NOM ребенок -DIM -NOM.3DU тот .NOM написать -IMPF -PTPRAES -DIM .NOM год -LAT.PL small .NOM child -DIM -NOM.3DU that .NOM write -IMPF -PTPRAES -DIM .NOM year -LAT.PL əlɨgaɁku -∅ nʼüə -Ɂku -ti tə -∅ hotə -ntə -ntuə -Ɂku -∅ hüə -ntiɁ маленький -[NOM] ребенок -DIM -NOM.3DU тот -[NOM] написать -IMPF -PTPRAES -DIM -[NOM] год -LAT.PL small -[NOM] child -DIM -NOM.3DU that -[NOM] write -IMPF -PTPRAES -DIM -[NOM] year -LAT.PL adj -n.case n -n.deriv -n.case-poss pr -n.case v -v.deriv -v.nf -n.deriv -n.case n -n.case sɨti tənʼərikəbi͡aŋhɨ, dʼorəŋaləkəbahu. sɨti tənʼəri -kə -bi͡aŋhɨ dʼorə -ŋalə -kə -bahu они.DU погнаться .Vc -ITER -RENARR .3SG.S плакать -даже -ITER -RENARR .3SG.S they.DU run.after .Vc -ITER -RENARR .3SG.S cry -EVEN -ITER -RENARR .3SG.S sɨti tənʼərə - -kə -haŋhu -∅ dʼorə -ŋalə -kə -haŋhu -∅ они.DU погнаться -[Vc] -ITER -RENARR -[3SG.S] плакать -даже -ITER -RENARR -[3SG.S] they.DU run.after -[Vc] -ITER -RENARR -[3SG.S] cry -EVEN -ITER -RENARR -[3SG.S] pr v -deriv -v.deriv -v.mood -v.pn v -cl -v.deriv -v.mood -v.pn Маленькая девочка, которая учится, все время за ними следует (гонится), говорят, даже плачет, говорят. 59.254 djur.012 Ӈансə нəнсуди мунубаӈху нюəˀкӱтӱ дя: «Нюкӱ, коныӈкəəӈ, иньтернаатəтə дя коныˀ. Ӈансə нəнсуди мунубаӈху нюəˀкӱтӱ дя: «Нюкӱ, коныӈкəəӈ, иньтернаатəтə дя коныˀ. Ŋansə nənsudʼi munubaŋhu nʼüəɁkütü dʼa: «Nʼükü, konɨŋkəəŋ, inʼtʼərnaatətə dʼa konɨɁ. Ŋansə nənsudʼi munubaŋhu nʼüəɁkütü dʼa: «Nʼükü, konɨŋkəəŋ, inʼtʼərnaatətə dʼa konɨɁ. Ŋansə nənsudʼi munubaŋhu nʼüəɁkütü dʼa: «Nʼükü, konɨŋkəəŋ, ŋansə nənsu -dʼi munu -baŋhu nʼüə -Ɂkü -tü dʼa nʼükü konɨ -ŋkəə -ŋ снова встать -INF говорить -RENARR .3SG.S ребенок -DIM -GEN.3SG ALL детка .NOM пойти -ADMCOH -2SG.S again get.up -INF say -RENARR .3SG.S child -DIM -GEN.3SG ALL child .NOM go -ADMCOH -2SG.S ŋansə nənsu -sa munu -haŋhu -∅ nʼüə -Ɂku -ntu dʼa nʼükü -∅ konɨ -kəə -ŋ снова встать -INF говорить -RENARR -[3SG.S] ребенок -DIM -GEN.3SG ALL детка -[NOM] пойти -ADMCOH -2SG.S again get.up -INF say -RENARR -[3SG.S] child -DIM -GEN.3SG ALL child -[NOM] go -ADMCOH -2SG.S adv v -v.inf v -v.mood -v.pn n -n.deriv -n.case-poss pp n -n.case v -v.mood -v.pn inʼtʼərnaatətə dʼa konɨɁ. inʼtʼərnaatə -tə dʼa konɨ -Ɂ интернат -GEN.2SG ALL пойти -IMP.2SG.S boarding.school -GEN.2SG ALL go -IMP.2SG.S inʼtəʼrnaatə -ntə dʼa konɨ -Ɂ интернат -GEN.2SG ALL пойти -IMP.2SG.S boarding.school -GEN.2SG ALL go -IMP.2SG.S n -n.case-poss pp v -v.mood Остановившись, говорит ребенку: «Дочка, ну иди, в интернат иди. 65.388 djur.013 Ми ӈонəиˀ тусюӡəми». Ми ӈонəиˀ тусюӡəми». Mi ŋonəiɁ tusʼüðəmi». Mi ŋonəiɁ tusʼüðəmi». Mi ŋonəiɁ tusʼüðəmi». mi ŋonəi -Ɂ tu -sʼüðə -mi мы.DU еще.один -GEN.PL прийти -FUT -1DU.S/O we.DU one.more -GEN.PL come -FUT -1DU.S/O mi ŋonəə -Ɂ tuj -Ɂsutə -mi мы.DU еще.один -GEN.PL прийти -FUT -1DU.S/O we.DU one.more -GEN.PL come -FUT -1DU.S/O pr adj -n.case v -v.tense -v.pn Мы еще раз приедем». 68.080 djur.014 Тə, нюəˀкӱтi бииˀиа иньтернаатəту дя. Тə, нюəˀкӱтi бииˀиа иньтернаатəту дя. Tə, nʼüəɁküti biiɁi͡a inʼtʼərnaatətu dʼa. Tə, nʼüəɁküti biiɁi͡a inʼtʼərnaatətu dʼa. Tə, nʼüəɁküti biiɁi͡a inʼtʼərnaatətu dʼa. tə nʼüə -Ɂkü -ti bii -Ɂi͡a inʼtʼərnaatə tu dʼa ну ребенок -DIM -NOM.3SG уйти -PF .3SG.S интернат -GEN.3SG ALL well child -DIM -NOM.3SG go.away -PF .3SG.S boarding.school -GEN.3SG ALL tə nʼüə -Ɂku -tu biu -Ɂə -∅ inʼtəʼrnaatə -ntu dʼa ну ребенок -DIM -NOM.3SG уйти -PF -[3SG.S] интернат -GEN.3SG ALL well child -DIM -NOM.3SG go.away -PF -[3SG.S] boarding.school -GEN.3SG ALL interj n -n.deriv -n.case-poss v -v.tense -v.pn n -n.case-poss pp Ну, ребенок ушел в интернат. 71.992 djur.015 Сытi тахариаиˀ бииˀиаиндi сəдеəмəнынтi. Сытi тахариаиˀ бииˀиаиндi сəдеəмəнынтi. Sɨti tahari͡aiɁ biiɁi͡aindi sədʼəəmənɨnti. Sɨti tahari͡aiɁ biiɁi͡aindi sədʼəəmənɨnti. Sɨti tahari͡aiɁ biiɁi͡aindi sədʼəəmənɨnti. sɨti tahari͡aiɁ bii -Ɂi͡ai -ndi sədʼəə -mənɨ -nti они.DU теперь уйти -PF -3DU.R дорога -PROL -3DU they.DU now go.away -PF -3DU.R way -PROL -3DU sɨti tahari͡aiɁ biu -Ɂə -nti sədʼəə -mənu -nti они.DU теперь уйти -PF -3DU.R дорога -PROL -3DU they.DU now go.away -PF -3DU.R way -PROL -3DU pr adv v -v.tense -v.pn n -n.case -n.poss А они уехали по своей дороге. 74.652 djur.016 Инiˀиаˀкумту тəтiрə бəтiаˀхуаӈху. Инiˀиаˀкумту тəтiрə бəтiаˀхуаӈху. IniɁi͡aɁkumtu tətirə bəti͡aɁhu͡aŋhu. IniɁi͡aɁkumtu tətirə bəti͡aɁhu͡aŋhu. IniɁi͡aɁkumtu tətirə bəti͡aɁhu͡aŋhu. iniɁi͡a -Ɂku -mtu təti -rə bəti͡a -hu͡aŋhu жена -DIM -ACC.3SG тот -NOM.2SG вести -RENARR .3SG.S wife -DIM -ACC.3SG that -NOM.2SG lead -RENARR .3SG.S iniɁi͡a -Ɂku -mtu tə -rə bəti͡a -haŋhu -∅ жена -DIM -ACC.3SG тот -NOM.2SG вести -RENARR -[3SG.S] wife -DIM -ACC.3SG that -NOM.2SG lead -RENARR -[3SG.S] n -n.deriv -n.case-poss pr -n.case-poss v -v.mood -v.pn Жену свою за собой везет, говорят (сзади за свою санку завязал поводки и везет). 79.731 djur.017 Немыбтыˀыаты иньсюӡə быны /// сарӱˀə ибаху сыты ӈонəнту кəндəту дя. Немыбтыˀыаты иньсюӡə быны сарӱˀə ибаху сыты ӈонəнту кəндəту дя. NʼemɨbtɨɁɨ͡atɨ inʼsʼüðə bɨnɨ sarüɁə ibahu sɨtɨ ŋonəntu kəndətu dʼa. NʼemɨbtɨɁɨ͡atɨ inʼsʼüðə bɨnɨ /// sarüɁə ibahu sɨtɨ ŋonəntu kəndətu dʼa. NʼemɨbtɨɁɨ͡atɨ inʼsʼüðə bɨnɨ /// sarüɁə nʼemɨ -btɨ -Ɂɨ͡a -tɨ inʼsʼüðə bɨnɨ /// sarü -Ɂə жена -SUPERLAT -AUGM -GEN.3SG легковая.упряжка веревка .ACC /// завязать -PF .3SG.S wife -SUPERLAT -AUGM -GEN.3SG sledge(!!) rope .ACC /// tie -PF .3SG.S nʼemɨ -btə -Ɂa -ntu inʼsʼüðə bɨnɨ - /// sarə -Ɂə -∅ жена -SUPERLAT -AUGM -GEN.3SG легковая.упряжка веревка -[ACC] /// завязать -PF -[3SG.S] wife -SUPERLAT -AUGM -GEN.3SG sledge(!!) rope -[ACC] /// tie -PF -[3SG.S] n -adj.deriv -n.deriv -n.case-poss n n -n.case ll v -v.tense -v.pn ibahu sɨtɨ ŋonəntu kəndətu dʼa. i -bahu sɨtɨ ŋonə -ntu kəndə -tu dʼa быть -RENARR .3SG.S он сам -GEN.3SG нарта -GEN.3SG ALL be -RENARR .3SG.S he oneself -GEN.3SG sledge -GEN.3SG ALL ij -haŋhu -∅ sɨtɨ ŋonə -ntu kəntə -ntu dʼa быть -RENARR -[3SG.S] он сам -GEN.3SG нарта -GEN.3SG ALL be -RENARR -[3SG.S] he oneself -GEN.3SG sledge -GEN.3SG ALL v -v.mood -v.pn pr pr -n.case-poss n -n.case-poss pp Поводок от легковой санки жены завязал к свои саням. 87.299 djur.018 Тəгəтə тахариаиˀ, /моу/ сəдеəтi /кунсымəны/ кунсыны, неначиˀиа бигай тəихуаӈху, Дентəдиəгəтə конынтыəбигай. Тəгəтə тахариаиˀ, сəдеəтi кунсыны, неначиˀиа бигай тəихуаӈху, Дентəдиəгəтə конынтыə бигай. Təgətə tahari͡aiɁ, sədʼəəti kunsɨnɨ, nʼenatʼiɁi͡a bigaj təihu͡aŋhu, Dʼentədʼiəgətə konɨntɨə bigaj. Təgətə tahari͡aiɁ, /mou/ sədʼəəti /kunsɨmənɨ/ kunsɨnɨ, nʼenatʼiɁi͡a bigaj təihu͡aŋhu, Dʼentədʼiəgətə konɨntɨə bigaj. Təgətə tahari͡aiɁ, /mou/ sədʼəəti /kunsɨmənɨ/ kunsɨnɨ, nʼenatʼiɁi͡a bigaj tə -gətə tahari͡aiɁ /mou/ sədʼəə -ti /kunsɨ -mənɨ/ kunsɨ -nɨ nʼenatʼi -Ɂi͡a bigaj тот -ABL теперь /земля/ дорога -GEN.3DU /внутри -PROL/ внутри -LOCADV огромный -AUGM .NOM река .NOM that -ABL now /earth/ way -GEN.3DU /inside -PROL/ inside -LOCADV huge -AUGM .NOM river .NOM tə -kətə tahari͡aiɁ /mou/ sədʼəə -nti /kunsɨ -mənu/ kunsɨ -nu nʼenatʼa -Ɂa -∅ bikaj -∅ тот -ABL теперь /земля/ дорога -GEN.3DU /внутри -PROL/ внутри -LOCADV огромный -AUGM -[NOM] река -[NOM] that -ABL now /earth/ way -GEN.3DU /inside -PROL/ inside -LOCADV huge -AUGM -[NOM] river -[NOM] pr -n.case adv /n/ n -n.case-poss/pp -n.case/ pp -adv.case adj -n.deriv -n.case n -n.case təihu͡aŋhu, Dʼentədʼiəgətə konɨntɨə bigaj. təi -hu͡aŋhu Dʼentədʼiə -gətə konɨ -ntɨə bigaj иметься -RENARR .3SG.S Енисей -ABL пойти -PTPRAES река .NOM be.available -RENARR .3SG.S Yenisei -ABL go -PTPRAES river .NOM təij -haŋhu -∅ Dʼentədʼiə -kətə konɨ -ntuə bikaj -∅ иметься -RENARR -[3SG.S] Енисей -ABL пойти -PTPRAES река -[NOM] be.available -RENARR -[3SG.S] Yenisei -ABL go -PTPRAES river -[NOM] v -v.mood -v.pn propr -n.case v -v.nf n -n.case По дороге, говорят, у них есть большая река, от Енисея отходящая река. 101.043 djur.019 Тəтi бигай нимтi исюə ибаху Гəльчиха. Тəтi бигай нимтi исюə ибаху Гəльчиха. Təti bigaj nʼimti isʼüə ibahu Gəlʼtʼiha. Təti bigaj nʼimti isʼüə ibahu Gəlʼtʼiha. Təti bigaj nʼimti isʼüə ibahu Gəlʼtʼiha. təti bigaj nʼim -ti i -sʼüə i -bahu Gəlʼtʼiha тот .NOM река .NOM имя -NOM.3SG быть -PRAET .3SG.S быть -RENARR .3SG.S Гольчиха that .NOM river .NOM name -NOM.3SG be -PRAET .3SG.S be -RENARR .3SG.S Golchikha tə -∅ bikaj -∅ nʼim -tu ij -suə -∅ ij -haŋhu -∅ Gəlʼtʼiha тот -[NOM] река -[NOM] имя -NOM.3SG быть -PRAET -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] Гольчиха that -[NOM] river -[NOM] name -NOM.3SG be -PRAET -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] Golchikha pr -n.case n -n.case n -n.case-poss v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn propr Название этой речки было, говорят, Гольчиха. 103.769 djur.020 Тəтi бигайчу манакӱˀ кəндытəбиахы, кəндыˀə ибаху. Тəтi бигайчу манакӱˀ кəндытəбиахы, кəндыˀə ибаху. Təti bigajtʼü manaküɁ kəndɨtəbi͡ahɨ, kəndɨɁə ibahu. Təti bigajtʼü manaküɁ kəndɨtəbi͡ahɨ, kəndɨɁə ibahu. Təti bigajtʼü manaküɁ kəndɨtəbi͡ahɨ, təti bigaj -tʼü manaküɁ kəndɨ -tə -bi͡ahɨ тот .NOM река -NOM.3SG только.что замерзнуть -IMPF -RENARR .3SG.S that .NOM river -NOM.3SG just.now freeze -IMPF -RENARR .3SG.S tə -∅ bikaj -tu manaküɁ kəntɨ -ntə -haŋhu -∅ тот -[NOM] река -NOM.3SG только.что замерзнуть -IMPF -RENARR -[3SG.S] that -[NOM] river -NOM.3SG just.now freeze -IMPF -RENARR -[3SG.S] pr -n.case n -n.case-poss adv v -v.deriv -v.mood -v.pn kəndɨɁə ibahu. kəndɨ -Ɂə i -bahu замерзнуть -PF .3SG.S быть -RENARR .3SG.S freeze -PF .3SG.S be -RENARR .3SG.S kəntɨ -Ɂə -∅ ij -haŋhu -∅ замерзнуть -PF -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] freeze -PF -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn Эта река, говорят, только замерзала, так-то замерзла, говорят. 108.460 djur.021 Бəиˀсемы тəикəбаху, бəиˀсемыӡыӈ, иньсюӡӱˀ бəиˀсему. Бəиˀсемы тəикəбаху, бəиˀсемыӡыӈ, иньсюӡӱˀ бəиˀсему. BəiɁsʼəmɨ təikəbahu, bəiɁsʼəmɨðɨŋ, inʼsʼüðüɁ bəiɁsʼəmu. BəiɁsʼəmɨ təikəbahu, bəiɁsʼəmɨðɨŋ, inʼsʼüðüɁ bəiɁsʼemu. BəiɁsʼəmɨ təikəbahu, bəiɁsʼəmɨðɨŋ, inʼsʼüðüɁ bəi -Ɂ -sʼəmɨ təi -kə -bahu bəi -Ɂ -sʼəmɨ -ðɨŋ inʼsʼüðü -Ɂ переправиться -VGS -NLOC2 иметься -ITER -RENARR .3SG.S переправиться -VGS -NLOC2 -NOM.3PL легковая.упряжка -GEN.PL get.across -VGS -NLOC2 be.available -ITER -RENARR .3SG.S get.across -VGS -NLOC2 -NOM.3Pl sledge(!!) -GEN.PL bəə -Ɂ -sʼəmu təij -kə -haŋhu -∅ bəə -Ɂ -sʼəmu -tuŋ inʼsʼüðə -Ɂ переправиться -VGS -NLOC2 иметься -ITER -RENARR -[3SG.S] переправиться -VGS -NLOC2 -NOM.3PL легковая.упряжка -GEN.PL get.across -VGS -NLOC2 be.available -ITER -RENARR -[3SG.S] get.across -VGS -NLOC2 -NOM.3Pl sledge(!!) -GEN.PL v -n.deriv.v -n.deriv v -v.deriv -v.mood -v.pn v -n.deriv.v -n.deriv -n.case-poss n -n.case bəiɁsʼəmu. bəi -Ɂ -sʼəmu переправиться -VGS -NLOC2 get.across -VGS -NLOC2 bəə -Ɂ -sʼəmu переправиться -VGS -NLOC2 get.across -VGS -NLOC2 v -n.deriv.v -n.deriv Переход, говорят, бывал, их переход, для упряжек переход. 113.603 djur.022 Тəмəəны сытi бəуˀнагəтi. Тəмəəны сытi бəуˀнагəтi. Təməənɨ sɨti bəuɁnagəti. Təməənɨ sɨti bəuɁnagəti. Təməənɨ sɨti bəuɁnagəti. tə -məənɨ sɨti bəu -Ɂ -nagə -ti тот -PROLADV они.DU переправиться -VGS -SUP -3DU that -PROLADV they.DU get.across -VGS -SUP -3DU tə -məənu sɨti bəə -Ɂ -nakə -nti тот -PROLADV они.DU переправиться -VGS -SUP -3DU that -PROLADV they.DU get.across -VGS -SUP -3DU pr -adv.case pr v -n.deriv.v -v.nf -n.poss Там чтобы они перешли. 116.680 djur.023 Тəндə мунунту: «Меригиаиˀ чуӱнакəнi əмлиамəны бəуˀкуми». Тəндə мунунту: «Меригиаиˀ чуӱнакəнi əмлиамəны бəуˀкуми». Təndə mununtu: «Merigi͡aiɁ tʼüünakəni əmlʼiamənɨ bəuɁkumi». Təndə mununtu: «Merigi͡aiɁ tʼüünakəni əmlʼiamənɨ bəuɁkumi». Təndə mununtu: «Merigi͡aiɁ tʼüünakəni əmlʼiamənɨ təndə munu -ntu meri -gi͡ai -Ɂ tʼüü -nakə -ni əm -lʼia -mənɨ тот .LATADV говорить -PRAES .3SG.S быстро -ADJ3 -GEN.PL кокуль -SUP -1DU этот -LIM -PROL that .LATADV say -PRAES .3SG.S quickly -ADJ3 -GEN.PL sleeping.bag -SUP -1DU this -LIM -PROL tə - munu -ntu -∅ merə -kəə -Ɂ tʼüüj -nakə -ni əm -raa -mənu тот -[LATADV] говорить -PRAES -[3SG.S] быстро -ADJ3 -GEN.PL кокуль -SUP -1DU этот -LIM -PROL that -[LATADV] say -PRAES -[3SG.S] quickly -ADJ3 -GEN.PL sleeping.bag -SUP -1DU this -LIM -PROL pr -adv.case v -v.tense -v.pn adv -deriv.adj -n.case n -v.nf -n.poss pr -cl -n.case bəuɁkumi». bəu -Ɂ -ku -mi переправиться -VGS -IMP -1DU.S/O get.across -VGS -IMP -1DU.S/O bəə -Ɂ -ku -mi переправиться -VGS -IMP -1DU.S/O get.across -VGS -IMP -1DU.S/O v -n.deriv.v -v.mood -v.pn Тут говорит: «Чтобы быстрей доехать, прямо тут перейдем». (не поехали на переход) 120.070 djur.024 Тə бəйкаˀату тахариаиˀ хуаӈкутаˀагӱмӱ, бəиˀсемугəльчемты ӈəнəбтаиˀə ибаху. Тə бəйкаˀату тахариаиˀ хуаӈкутаˀагӱмӱ, бəиˀсемугəльчемты ӈəнəбтаиˀə ибаху. Tə bəjkaɁatu tahari͡aiɁ hu͡aŋkutaɁagümü, bəiɁsʼəmugəlʼtʼəmtɨ ŋənəbtaiɁə ibahu. Tə bəjkaɁatu tahari͡aiɁ hu͡aŋkuɁaɁagümü, bəiɁsʼəmugəlʼtʼəmtɨ ŋənəbtaiɁə ibahu. Tə bəjkaɁatu tahari͡aiɁ hu͡aŋkutaɁagümü, bəiɁsʼəmugəlʼtʼəmtɨ tə bəjkaɁa -tu tahari͡aiɁ hu͡aŋku -ta -Ɂa -gümü bəi -Ɂ -sʼəmu -gəlʼtʼə -mtɨ ну муж -NOM.3SG теперь напиться -PTPRAES -AUGM -то2 .3SG.S переправиться -VGS -NLOC2 -EMPH2 -ACC.3SG well husband -NOM.3SG now get.drunk -PTPRAES -AUGM -CL2 .3SG.S get.across -VGS -NLOC2 -EMPH2 -ACC.3SG tə bəjkaɁa -tu tahari͡aiɁ hu͡aŋku -ntuə -Ɂa -kümü -∅ bəə -Ɂ -sʼəmu -kəlʼitʼə -mtu ну муж -NOM.3SG теперь напиться -PTPRAES -AUGM -то2 -[3SG.S] переправиться -VGS -NLOC2 -EMPH2 -ACC.3SG well husband -NOM.3SG now get.drunk -PTPRAES -AUGM -CL2 -[3SG.S] get.across -VGS -NLOC2 -EMPH2 -ACC.3SG interj n -n.case-poss adv v -v.nf -n.deriv -cl -v.pn v -n.deriv.v -n.deriv -cl -n.case-poss ŋənəbtaiɁə ibahu. ŋənəbtai -Ɂə i -bahu забыть -PF .3SG.S быть -RENARR .3SG.S forget -PF .3SG.S be -RENARR .3SG.S ŋənəbtaa -Ɂə -∅ ij -haŋhu -∅ забыть -PF -[3SG.S] быть -RENARR -[3SG.S] forget -PF -[3SG.S] be -RENARR -[3SG.S] v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn Муж ее пьяный, даже про переход забыл, говорят. 125.309 djur.025 Сəбулаиˀəты. Сəбулаиˀəты. SəbulaiɁətɨ. SəbulaiɁətɨ. SəbulaiɁətɨ. səbulai -Ɂə -tɨ промахнуться -PF -3SG.O miss -PF -3SG.O səbulaa -Ɂə -tu промахнуться -PF -3SG.O miss -PF -3SG.O v -v.tense -v.pn Мимо прошел, или не дошел. (промахнулся) 126.637 djur.026 Няагəиˀ ниӈыӡə тəнiриамəны, /// дигə нитə нильхəдя, тəнiˀиариаиˀ ӈануə /ə/ бигайчу сырə ни чуӱˀиӡə, таачукəрутəты. Няагəиˀ ниӈыӡə тəнiриамəны, дигə нитə нильхəдя, тəнiˀиариаиˀ ӈануə бигайчу сырə ни чуӱˀиӡə, таачу кəрутəты. NʼaagəiɁ nʼiŋɨðə təniriamənɨ, dʼigə nʼitə nʼilʼhədʼa, təniɁi͡ari͡aiɁ ŋanuə bigajtʼü sɨrə nʼi tʼüüɁiðə, taatʼü kərutətɨ. NʼaagəiɁ nʼiŋɨðə təniriamənɨ, /// dʼigə nʼitə nʼilʼhədʼa, təniɁi͡ari͡aiɁ ŋanuə /ə/ bigajtʼü sɨrə nʼi tʼüüɁiðə, taatʼü kərutətɨ. NʼaagəiɁ nʼiŋɨðə təniriamənɨ, /// dʼigə nʼitə nʼilʼhədʼa, nʼaagəi -Ɂ nʼi -ŋɨ -ðə tə -ni -ria -mənɨ /// dʼigə nʼi -tə nʼilʼhə -dʼa хороший -GEN.PL NEG -INTERR -3SG.R тот -LOCPRON -LIM -PROL /// гора .GEN на -ABLADV спускаться -INF good -GEN.PL NEG -INTERR -3SG.R that -LOCPRON -LIM -PROL /// mountain .GEN on -ABLADV descend -INF nʼaakəə -Ɂ nʼi -ŋu -tə tə -ni -raa -mənu /// dʼikə - nʼi -tə nʼilʼhə -sa хороший -GEN.PL NEG -INTERR -3SG.R тот -LOCPRON -LIM -PROL /// гора -[GEN] на -ABLADV спускаться -INF good -GEN.PL NEG -INTERR -3SG.R that -LOCPRON -LIM -PROL /// mountain -[GEN] on -ABLADV descend -INF adj -n.case v -v.mood -v.pn pr -pr.case -cl -n.case ll n -n.case pp -adv.case v -v.inf təniɁi͡ari͡aiɁ ŋanuə /ə/ bigajtʼü sɨrə nʼi tʼüüɁiðə, taatʼü təniɁi͡a -ri͡ai -Ɂ ŋanuə /// bigaj -tʼü sɨr -ə nʼi tʼüü -Ɂi -ðə taa -tʼü так -LIM -GEN.PL настоящий /// река -GEN.3SG лед -GEN на .LATADV дойти -PF -3SG.R домашний.олень -ACC.PL.3SG so -LIM -GEN.PL real /// river -GEN.3SG ice -GEN on .LATADV arrive -PF -3SG.R domestic.reindeer -ACC.PL.3SG təniɁi͡a -raa -Ɂ ŋanuə /// bikaj -ntu sɨr - nʼi - tʼüü -Ɂə -tə taa -tʼü так -LIM -GEN.PL настоящий /// река -GEN.3SG лед -GEN на -[LATADV] дойти -PF -3SG.R домашний.олень -ACC.PL.3SG so -LIM -GEN.PL real /// river -GEN.3SG ice -GEN on -[LATADV] arrive -PF -3SG.R domestic.reindeer -ACC.PL.3SG adv -cl -n.case adj ll n -n.case-pon -n.capp -adv.case v -v.tense -v.pn n -n.case-poss kərutətɨ. kərutə -tɨ простой -3SG ordinary -3SG kərutə -tu простой -3SG ordinary -3SG adj -n.poss Прямо там спустившись с горы, на лед реки дошел, оленей погоняет. Должно быть nʼilʼhədʼi. Последнее слово, возможно - настоящее время от не засвидетельствованного больше глагола со значением "погонять". 139.306 djur.027 Тахариаиˀ тəнiˀиариаиˀ ӈануə бəнсəгəй бəтiаˀтуəту кəндəсəбтə бəньдикааˀ ниӈынтəˀ челхəˀ. Тахариаиˀ тəнiˀиариаиˀ ӈануə бəнсəгəй бəтiаˀтуəту кəндəсəбтə бəньдикааˀ ниӈынтəˀ челхəˀ. Tahari͡aiɁ təniɁi͡ari͡aiɁ ŋanuə bənsəgəj bəti͡aɁtuətu kəndəsəbtə bənʼdʼikaaɁ nʼiŋɨntəɁ tʼelhəɁ. Tahari͡aiɁ təniɁi͡ari͡aiɁ ŋanuə bənsəgəj bəti͡aɁtuətu kəndəsəbtə bənʼdʼikaaɁ nʼiŋɨntəɁ tʼelhəɁ. Tahari͡aiɁ təniɁi͡ari͡aiɁ ŋanuə bənsəgəj bəti͡aɁtuətu kəndəsəbtə tahari͡aiɁ təniɁi͡a -ri͡ai -Ɂ ŋanuə bənsə -gəj bəti͡aɁ -tuə -tu kəndə -səbtə теперь так -LIM -GEN.PL настоящий весь -NOM.DU вести -PTPRAES -GEN.3SG нарта -COMIT now so -LIM -GEN.PL real all -NOM.DU lead -PTPRAES -GEN.3SG sledge -COMIT tahari͡aiɁ təniɁi͡a -raa -Ɂ ŋanuə bənsə -kəj bəti͡aɁ -ntuə -ntu kəntə -səbtə теперь так -LIM -GEN.PL настоящий весь -NOM.DU вести -PTPRAES -GEN.3SG нарта -COMIT now so -LIM -GEN.PL real all -NOM.DU lead -PTPRAES -GEN.3SG sledge -COMIT adv adv -cl -n.case adj adj -n.case-number v -v.nf -n.case-poss n -cl bənʼdʼikaaɁ nʼiŋɨntəɁ tʼelhəɁ. bənʼdʼi -ka -a -Ɂ nʼi -ŋɨ -ntəɁ tʼelhə -Ɂ весь -D3 -ADJ -NOM.PL NEG -INTERR -3PL.R провалиться -CN all -D3 -ADJ -NOM.PL NEG -INTERR -3PL.R fall.through -CN bənsə -ka -ə -Ɂ nʼi -ŋu -təɁ tʼelhə -Ɂ весь -D3 -ADJ -NOM.PL NEG -INTERR -3PL.R провалиться -CN all -D3 -ADJ -NOM.PL NEG -INTERR -3PL.R fall.through -CN adj -deriv -n.deriv.adj -n.number v -v.mood -v.pn v -v.cn И они вместе с сзади ехавшими санями все вместе провалились. 146.192 djur.028 Чельхиˀəгəй ибаху. Чельхиˀəгəй ибаху. TʼelʼhiɁəgəj ibahu. TʼelʼhiɁəgəj ibahu. TʼelʼhiɁəgəj ibahu. tʼelʼhi -Ɂə -gəj i -bahu провалиться -PF -3DU.S быть -RENARR .3SG.S fall.through -PF -3DU.S be -RENARR .3SG.S tʼelhə -Ɂə -kəj ij -haŋhu -∅ провалиться -PF -3DU.S быть -RENARR -[3SG.S] fall.through -PF -3DU.S be -RENARR -[3SG.S] v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn Провалились, говорят. 148.445 djur.029 Тə, радивичуӈ тəисюə əкуˀ. Тə, радивичуӈ тəисюə əкуˀ. Tə, radʼivitʼüŋ təisʼüə əkuɁ. Tə, radʼivitʼüŋ təisʼüə əkuɁ. Tə, radʼivitʼüŋ təisʼüə əkuɁ. tə radʼivi -tʼüŋ təi -sʼüə əku -Ɂ ну радио -NOM.3PL иметься -PRAET .3SG.S наверное -3PL.S well radio -NOM.3Pl be.available -PRAET .3SG.S probably -3PL.S tə radʼivə -tuŋ təij -suə -∅ əku -Ɂ ну радио -NOM.3PL иметься -PRAET -[3SG.S] наверное -3PL.S well radio -NOM.3Pl be.available -PRAET -[3SG.S] probably -3PL.S interj n -n.case-poss v -v.tense -v.pn vadv -v.pn Радио было, наверное, у них. 152.428 djur.030 Табкəтə мунуӈкəндуˀ ӈанаˀсанəˀ, /таачугуйчуəˀ ӈанаˀсанəˀ мунубаӈхуˀ/ таатiнi ичуəˀ ӈанаˀсанəˀ мунубаӈхуˀ:«Əмкəй мыӈ коруӡуˀ дя коныдиəдеəгəйнӱˀ хӱəтiˀ дяӈкугəй, хӱəтiˀ иӈугəй корутiнi?» Табкəтə мунуӈкəндуˀ ӈанаˀсанəˀ, таатiнi ичуəˀ ӈанаˀсанəˀ мунубаӈхуˀ: «Əмкəй мыӈ коруӡуˀ дя коныдиəдеəгəйнӱˀ хӱəтiˀ дяӈкугəй, хӱəтiˀиӈугəй корутiнi?» Tabkətə munuŋkənduɁ ŋanaɁsanəɁ, taatini itʼüəɁ ŋanaɁsanəɁ munubaŋhuɁ: «Əmkəj mɨŋ koruðuɁ dʼa konɨdʼiədʼəəgəjnüɁ hüətiɁ dʼaŋkugəj, hüətiɁiŋugəj korutini?» Tabkətə munuŋkənduɁ ŋanaɁsanəɁ, /taatʼügujtʼüəɁ ŋanaɁsanəɁ munubaŋhuɁ/ taatini itʼüəɁ ŋanaɁsanəɁ munubaŋhuɁ: «Əmkəj mɨŋkoruðuɁ dʼa konɨdʼiədʼəəgəjnüɁ hüətiɁ dʼaŋkugəj, hüətiɁ iŋugəj korutini?» Tabkətə munuŋkənduɁ ŋanaɁsanəɁ, /taatʼügujtʼüəɁ tab -kətə munu -ŋkə -ndu -Ɂ ŋanaɁsan -əɁ /taa -tʼü -guj -tʼüə -Ɂ там.далеко -ABL говорить -ITER -PRAES -3PL.S человек -NOM.PL /домашний.олень -TR -DUR -PTPRAES -NOM.PL there.far -ABL say -ITER -PRAES -3PL.S man -NOM.PL /domestic.reindeer -TR -DUR -PTPRAES -NOM.PL tab -kətə munu -kə -ntu -Ɂ ŋanaɁsaⁿ -Ɂ /taa -tu -kuj -ntuə -Ɂ там.далеко -ABL говорить -ITER -PRAES -3PL.S человек -NOM.PL /домашний.олень -TR -DUR -PTPRAES -NOM.PL there.far -ABL say -ITER -PRAES -3PL.S man -NOM.PL /domestic.reindeer -TR -DUR -PTPRAES -NOM.PL adv -n.case v -v.deriv -v.tense -v.pn n -n.number /n -v.deriv -v.deriv -v.nf -n.number ŋanaɁsanəɁ munubaŋhuɁ/ taatini itʼüəɁ ŋanaɁsanəɁ munubaŋhuɁ: ŋanaɁsan -əɁ munu -baŋhu -Ɂ/ taa -tini i -tʼüə -Ɂ ŋanaɁsan -əɁ munu -baŋhu -Ɂ человек -NOM.PL говорить -RENARR -3PL.S/ домашний.олень -LOC.PL быть -PTPRAES -NOM.PL человек -NOM.PL говорить -RENARR -3PL.S man -NOM.PL say -RENARR -3PL.S/ domestic.reindeer -LOC.PL be -PTPRAES -NOM.PL man -NOM.PL say -RENARR -3PL.S ŋanaɁsaⁿ -Ɂ munu -haŋhu -Ɂ/ taa -ntinu ij -ntuə -Ɂ ŋanaɁsaⁿ -Ɂ munu -haŋhu -Ɂ человек -NOM.PL говорить -RENARR -3PL.S/ домашний.олень -LOC.PL быть -PTPRAES -NOM.PL человек -NOM.PL говорить -RENARR -3PL.S man -NOM.PL say -RENARR -3PL.S/ domestic.reindeer -LOC.PL be -PTPRAES -NOM.PL man -NOM.PL say -RENARR -3PL.S n -n.number v -v.mood -v.pn/ n -n.case v -v.nf -n.number n -n.number v -v.mood -v.pn «Əmkəj mɨŋ koruðuɁ dʼa konɨdʼiədʼəəgəjnüɁ hüətiɁ dʼaŋkugəj, hüətiɁ iŋugəj əm -kəj mɨŋ koruð -uɁ dʼa konɨ -dʼiədʼəə -gəj -nüɁ hüə -tiɁ dʼaŋku -gəj hüə -tiɁ i -ŋu -gəj этот -NOM.DU мы дом -GEN.PL ALL пойти -PTPRAET -NOM.DU -1PL год -LAT.PL нет -3DU.S год -LAT.PL быть -INTERR -3DU.S this -NOM.DU we house -GEN.PL ALL go -PTPRAET -NOM.DU -1PL year -LAT.PL absent -3DU.S year -LAT.PL be -INTERR -3DU.S əm -kəj mɨŋ koruɁ -Ɂ dʼa konɨ -suədʼəə -kəj -nuɁ hüə -ntiɁ dʼaŋku -kəj hüə -ntiɁ ij -ŋu -kəj этот -NOM.DU мы дом -GEN.PL ALL пойти -PTPRAET -NOM.DU -1PL год -LAT.PL нет -3DU.S год -LAT.PL быть -INTERR -3DU.S this -NOM.DU we house -GEN.PL ALL go -PTPRAET -NOM.DU -1PL year -LAT.PL absent -3DU.S year -LAT.PL be -INTERR -3DU.S pr -n.case-number pr n -n.case pp v -v.nf -n.case-number -n.poss n -n.case vn -v.pn n -n.case v -v.mood -v.pn korutini?» koru -tini дом -LOC.PL house -LOC.PL koruɁ -ntinu дом -LOC.PL house -LOC.PL n -n.case Оттуда люди говорят, пастухи, говорят, говорят: «Этих наших, которые уехали в поселок, до сих пор их нету, они все еще в поселке? 166.115 djur.031 «Маа /ни/ дяӈгуйчугəй», — мунубаӈхуˀ коруˀтiəˀ. «Маа дяӈгуйчугəй», — мунубаӈхуˀ коруˀтiəˀ. «Maa dʼaŋgujtʼügəj», — munubaŋhuɁ koruɁtiəɁ. «Maa /nʼi/ dʼaŋgujtʼügəj», — munubaŋhuɁ koruɁtiəɁ. «Maa /nʼi/ dʼaŋgujtʼügəj», — munubaŋhuɁ koruɁtiəɁ. maa ///i dʼaŋgu -j -tʼü -gəj — munu -baŋhu -Ɂ koruɁ -tiə -Ɂ что /// нет -быть -PRAES -3DU.S — говорить -RENARR -3PL.S дом -PTPRAES -NOM.PL what /// absent -be -PRAES -3DU.S — say -RENARR -3PL.S house -PTPRAES -NOM.PL maa /// dʼaŋku -ij -ntu -kəj — munu -haŋhu -Ɂ koruɁ -ntuə -Ɂ что /// нет -быть -PRAES -3DU.S — говорить -RENARR -3PL.S дом -PTPRAES -NOM.PL what /// absent -be -PRAES -3DU.S — say -RENARR -3PL.S house -PTPRAES -NOM.PL pr ll vn -v -v.tense -v.pn n/a v -v.mood -v.pn n -v.nf -n.number «Нету их», — сказали, говорят, поселковские. 170.539 djur.032 Мануриаиˀ бӱӱдюӱтi». Мануриаиˀ бӱӱдюӱтi». Manuri͡aiɁ büüdʼüüti». Manuri͡aiɁ büüdʼüüti». Manuri͡aiɁ büüdʼüüti». manu -ri͡ai -Ɂ büü -dʼüü -ti раньше -LIM -GEN.PL уйти -PRAET -3DU.R earlier -LIM -GEN.PL go.away -PRAET -3DU.R manu -raa -Ɂ biu -suə -nti раньше -LIM -GEN.PL уйти -PRAET -3DU.R earlier -LIM -GEN.PL go.away -PRAET -3DU.R adv -cl -n.case v -v.tense -v.pn Давно уехали». 172.175 djur.033 Оу, тахариаиˀ тəə чухəны тəндыче хууˀкиˀəˀ ибахуˀ. Оу, тахариаиˀ тəə чухəны тəндыче хууˀкиˀəˀ ибахуˀ. Ou, tahari͡aiɁ təə tʼühənɨ təndɨtʼə huuɁkiɁəɁ ibahuɁ. Ou, tahari͡aiɁ təə tʼühənɨ təndɨtʼə huuɁkiɁəɁ ibahuɁ. Ou, tahari͡aiɁ təə tʼühənɨ təndɨtʼə huuɁkiɁəɁ ibahuɁ. ou tahari͡aiɁ təə tʼühə -nɨ təndɨ -tʼə huu -Ɂki -Ɂə -Ɂ i -bahu -Ɂ Excl теперь тот .GEN пора -LOCADV тот -NOM.PL.2SG искать -RES -PF -3PL.S быть -RENARR -3PL.S Excl now that .GEN time -LOCADV that -NOM.PL.2SG look.for -RES -PF -3PL.S be -RENARR -3PL.S ou tahari͡aiɁ tə - tʼühə -nu tə -tʼə huj -Ɂkə -Ɂə -Ɂ ij -haŋhu -Ɂ Excl теперь тот -[GEN] пора -LOCADV тот -NOM.PL.2SG искать -RES -PF -3PL.S быть -RENARR -3PL.S Excl now that -[GEN] time -LOCADV that -NOM.PL.2SG look.for -RES -PF -3PL.S be -RENARR -3PL.S interj adv pr -n.case advn -adv.caspr -n.case-poss v -v.deriv -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn И только тогда они начали поиски. 176.595 djur.034 Тəндə бигайче Гəльчихандə тууˀəˀ. Тəндə бигайче Гəльчихандə тууˀəˀ. Təndə bigajtʼə Gəlʼtʼihandə tuuɁəɁ. Təndə bigajtʼə Gəlʼtʼihandə tuuɁəɁ. Təndə bigajtʼə Gəlʼtʼihandə tuuɁəɁ. təndə bigaj -tʼə Gəlʼtʼiha -ndə tuu -Ɂə -Ɂ тот .GEN река -LAT Гольчиха -LAT прийти -PF -3PL.S that .GEN river -LAT Golchikha -LAT come -PF -3PL.S tə - bikaj -ntə Gəlʼtʼiha -ntə tuj -Ɂə -Ɂ тот -[GEN] река -LAT Гольчиха -LAT прийти -PF -3PL.S that -[GEN] river -LAT Golchikha -LAT come -PF -3PL.S pr -n.case n -n.case propr -n.case v -v.tense -v.pn Приехали на эту речку Гольчиха. 179.629 djur.035 Тааˀаичи тахариаиˀ ӈануə ӈамтəраичуӈ кəрчатубахуˀ. Тааˀаичи тахариаиˀ ӈануə ӈамтəраичуӈ кəрчатубахуˀ. TaaɁaitʼi tahari͡aiɁ ŋanuə ŋamtəraitʼüŋ kərtʼatubahuɁ. TaaɁaitʼi tahari͡aiɁ ŋanuə ŋamtəraitʼüŋ kərtʼatubahuɁ. TaaɁaitʼi tahari͡aiɁ ŋanuə ŋamtəraitʼüŋ kərtʼatubahuɁ. taa -Ɂa -itʼi tahari͡aiɁ ŋanuə ŋamtə -rai -tʼüŋ kərtʼatu -bahu -Ɂ домашний.олень -AUGM -NOM.PL.3DU теперь настоящий рог -LIM -NOM.PL.3PL ветвиться -RENARR -3PL.S domestic.reindeer -AUGM -NOM.PL.3DU now real horn -LIM -NOM.PL.3PL branch.out -RENARR -3PL.S taa -Ɂa -tʼi tahari͡aiɁ ŋanuə ŋamtə -raa -tʼüŋ kərtʼatu -haŋhu -Ɂ домашний.олень -AUGM -NOM.PL.3DU теперь настоящий рог -LIM -NOM.PL.3PL ветвиться -RENARR -3PL.S domestic.reindeer -AUGM -NOM.PL.3DU now real horn -LIM -NOM.PL.3PL branch.out -RENARR -3PL.S n -n.deriv -n.case-poss adv adj n -cl -n.case-poss v -v.mood -v.pn У оленей, говорят, только рога надо льдом разветвленные. 183.870 djur.036 Əəˀ, тə ӈуəлы, ӈамтiчуӈ // ӈəӡутыəгӱмӱˀ, таатi ӈамтəˀ ӈəӡутыəгӱмӱˀ. Əəˀ, тə ӈуəлы, ӈамтiчуӈ // ӈəӡутыəгӱмӱˀ, таатi ӈамтəˀ ӈəӡутыəгӱмӱˀ. ƏəɁ, tə ŋuəlɨ, ŋamtitʼüŋ // ŋəðutɨəgümüɁ, taati ŋamtəɁ ŋəðutɨəgümüɁ. ƏəɁ, tə ŋuəlɨ, ŋamtitʼüŋ // ŋəðutɨəgümüɁ, taati ŋamtəɁ ŋəðutɨəgümüɁ. ƏəɁ, tə ŋuəlɨ, ŋamtitʼüŋ /// ŋəðutɨəgümüɁ, taati ŋamtəɁ əəɁ tə ŋuəlɨ ŋamti -tʼüŋ /// ŋəðu -tɨə -gümü -Ɂ taa -ti ŋamtə -Ɂ да ну конечно рог -NOM.PL.3PL /// увидеть .Vc -PTPRAES -то2 -3PL.S домашний.олень -GEN.PL.3DU рог -NOM.PL yes well certainly horn -NOM.PL.3PL /// see .Vc -PTPRAES -CL2 -3PL.S domestic.reindeer -GEN.PL.3DU horn -NOM.PL əəɁ tə ŋuəlɨ ŋamtə -tʼüŋ /// ŋətə - -ntuə -kümü -Ɂ taa -ti ŋamtə -Ɂ да ну конечно рог -NOM.PL.3PL /// увидеть -[Vc] -PTPRAES -то2 -3PL.S домашний.олень -GEN.PL.3DU рог -NOM.PL yes well certainly horn -NOM.PL.3PL /// see -[Vc] -PTPRAES -CL2 -3PL.S domestic.reindeer -GEN.PL.3DU horn -NOM.PL ptcl interj adv n -n.case-poss ll v -deriv -v.nf -cl -v.pn n -n.case-poss n -n.number ŋəðutɨəgümüɁ. ŋəðu -tɨə -gümü -Ɂ увидеть .Vc -PTPRAES -то2 -3PL.S see .Vc -PTPRAES -CL2 -3PL.S ŋətə - -ntuə -kümü -Ɂ увидеть -[Vc] -PTPRAES -то2 -3PL.S see -[Vc] -PTPRAES -CL2 -3PL.S v -deriv -v.nf -cl -v.pn Конечно, раз виднеются рога оленей. 190.270 djur.037 Дёӈкудюˀəˀ ибахуˀ, неначиˀиамəнəи, тəндə бəньде сырə дёӈкудюˀəˀ ибахуˀ, тəкəичуӈ сəхудюˀəˀ. Дёӈкудюˀəˀ ибахуˀ, неначиˀиамəнəи, тəндə бəньде сырə дёӈкудюˀəˀ ибахуˀ, тəкəичуӈ сəхудюˀəˀ. DʼoŋkudʼüɁəɁ ibahuɁ, nʼenatʼiɁi͡amənəi, təndə bənʼdʼə sɨrə dʼoŋkudʼüɁəɁ ibahuɁ, təkəitʼüŋ səhudʼüɁəɁ. DʼoŋkudʼüɁəɁ ibahuɁ, nʼenatʼiɁi͡amənəi, təndə bənʼdʼə sɨrə dʼoŋkudʼüɁəɁ ibahuɁ, təkəitʼüŋ səhudʼüɁəɁ. DʼoŋkudʼüɁəɁ ibahuɁ, nʼenatʼiɁi͡amənəi, təndə bənʼdʼə sɨrə dʼoŋku -dʼ -üɁə -Ɂ i -bahu -Ɂ nʼenatʼi -Ɂi͡a -mənə -i təndə bənʼdʼə sɨr -ə прорубь -VGS -PF -3PL.S быть -RENARR -3PL.S огромный -AUGM -PROL -EXCL тот .ACC весь .ACC лед -ACC ice.hole -VGS -PF -3PL.S be -RENARR -3PL.S huge -AUGM -PROL -EXCL that .ACC all .ACC ice -ACC dʼoŋku -Ɂ -Ɂə -Ɂ ij -haŋhu -Ɂ nʼenatʼa -Ɂa -mənu -əu tə - bənsə - sɨr - прорубь -VGS -PF -3PL.S быть -RENARR -3PL.S огромный -AUGM -PROL -EXCL тот -[ACC] весь -[ACC] лед -ACC ice.hole -VGS -PF -3PL.S be -RENARR -3PL.S huge -AUGM -PROL -EXCL that -[ACC] all -[ACC] ice -ACC n -n.deriv.v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn adj -n.deriv -n.case -cl pr -n.case adj -n.case n -n.case dʼoŋkudʼüɁəɁ ibahuɁ, təkəjtʼüŋ səhudʼüɁəɁ. dʼoŋku -dʼ -üɁə -Ɂ i -bahu -Ɂ tə -kəj -tʼüŋ səhudʼ -üɁə -Ɂ прорубь -VGS -PF -3PL.S быть -RENARR -3PL.S тот -DU -ACC.PL.3PL вытащить -PF -3PL.S ice.hole -VGS -PF -3PL.S be -RENARR -3PL.S that -DU -ACC.PL.3PL pull.out -PF -3PL.S dʼoŋku -Ɂ -Ɂə -Ɂ ij -haŋhu -Ɂ tə -kəj -tʼüŋ səhuɁ -Ɂə -Ɂ прорубь -VGS -PF -3PL.S быть -RENARR -3PL.S тот -DU -ACC.PL.3PL вытащить -PF -3PL.S ice.hole -VGS -PF -3PL.S be -RENARR -3PL.S that -DU -ACC.PL.3PL pull.out -PF -3PL.S n -n.deriv.v -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn pr -n.number -n.case-poss v -v.tense -v.pn Раздолбили, весь лед вокруг сильно, их вытащили. 195.999 djur.038 Бəньдикааˀ кунiˀиа кəндӱтӱӈ кунсыны кунiˀиайхуˀ тəнiˀиа ӈомтӱхуамбуˀ. — «Иəиˀ». — Əəˀ. Бəньдикааˀ кунiˀиа кəндӱтӱӈ кунсыны кунiˀиайхуˀ тəнiˀиа ӈомтӱхуамбуˀ. — «Иəиˀ». — Əəˀ. BənʼdʼikaaɁ kuniɁi͡a kəndütüŋ kunsɨnɨ kuniɁi͡ajhuɁ təniɁi͡a ŋomtühu͡ambuɁ. — «IəiɁ». — ƏəɁ. BənʼdʼikaaɁ kuniɁi͡a kəndütüŋ kunsɨnɨ kuniɁi͡ajhuɁ təniɁi͡a ŋomtühu͡ambuɁ. — «IəiɁ». — ƏəɁ. BənʼdʼikaaɁ kuniɁi͡a kəndütüŋ kunsɨnɨ kuniɁi͡ajhüɁ təniɁi͡a bənʼdʼi -ka -a -Ɂ kuniɁi͡a kəndü -tüŋ kunsɨ -nɨ kuniɁi͡a -j -hüɁ təniɁi͡a весь -D3 -ADJ -NOM.PL как нарта -GEN.PL.3PL внутри -LOCADV как -быть -COND так all -D3 -ADJ -NOM.PL how sledge -GEN.PL.3PL inside -LOCADV how -be -COND so bənsə -ka -ə -Ɂ kuniɁi͡a kəntə -tuŋ kunsɨ -nu kuniɁi͡a -ij -hüɁ təniɁi͡a весь -D3 -ADJ -NOM.PL как нарта -GEN.PL.3PL внутри -LOCADV как -быть -COND так all -D3 -ADJ -NOM.PL how sledge -GEN.PL.3PL inside -LOCADV how -be -COND so adj -deriv -n.deriv.adj -n.number pr n -n.case-poss pp -adv.case pr -v -v.nf adv ŋomtühu͡ambuɁ. — «IəiɁ». — ƏəɁ. ŋomtü -hu͡ambu -Ɂ — ??? — əəɁ сесть -RENARR -3PL.S — ??? — да sit -RENARR -3PL.S — ??? — yes ŋomtə -haŋhu -Ɂ — ??? — əəɁ сесть -RENARR -3PL.S — ??? — да sit -RENARR -3PL.S — ??? — yes v -v.mood -v.pn n/a ??? n/a ptcl Как на санках сидели, так и сидят. kuniɁi͡ajhüɁ - было записано kuniɁi͡ajhuɁ, однако скорее должно быть так. 201.423 djur.039 Тəндыче тахариаиˀ сəбуˀлаˀитəˀ, тəндə бигайчуӈ дигə нилиаиˀ /хуалу/ хуалудюӱтəˀ ибаху. Тəндыче тахариаиˀ сəбуˀлаˀитəˀ, тəндə бигайчуӈ дигə нилиаиˀ /хуалу/ хуалудюӱтəˀ ибаху. Təndɨtʼə tahari͡aiɁ səbuɁlaɁitəɁ, təndə bigajtʼüŋ dʼigə nʼilʼi͡aiɁ /hu͡alu/ hu͡aludʼüütəɁ ibahu. Təndɨtʼə tahari͡aiɁ səbuɁlaɁitəɁ, təndə bigajtʼüŋ dʼigə nʼilʼi͡aiɁ /hu͡alu/ hu͡aludʼüütəɁ ibahu. Təndɨtʼə tahari͡aiɁ səbuɁlaɁitəɁ, təndə bigajtʼüŋ dʼigə təndɨ -tʼə tahari͡aiɁ səbuɁ -la -Ɂi -təɁ təndə bigaj -tʼüŋ dʼigə тот -NOM.PL.2SG теперь вытащить -PASS -PF -3PL.R тот .GEN река -GEN.3PL гора .GEN that -NOM.PL.2SG now pull.out -PASS -PF -3PL.R that .GEN river -GEN.3PL mountain .GEN tə -tʼə tahari͡aiɁ səhuɁ -ru -Ɂə -ntəɁ tə - bikaj -ntuŋ dʼikə - тот -NOM.PL.2SG теперь вытащить -PASS -PF -3PL.R тот -[GEN] река -GEN.3PL гора -[GEN] that -NOM.PL.2SG now pull.out -PASS -PF -3PL.R that -[GEN] river -GEN.3PL mountain -[GEN] pr -n.case-poss adv v -v.deriv -v.tense -v.pn pr -n.case n -n.case-poss n -n.case ŋilʼiɁi͡aiɁ /hu͡alu/ hu͡aludʼüütəɁ ibahu. ŋilʼi -Ɂi͡ai -Ɂ /hu͡a -lu/ hu͡a -lu -dʼüü -təɁ i -bahu низ -LATPRON -GEN.PL /класть -PASS/ класть -PASS -PRAET -3PL.R быть -RENARR .3SG.S bottom -LATPRON -GEN.PL /put -PASS/ put -PASS -PRAET -3PL.R be -RENARR .3SG.S ŋilʼə -Ɂa -Ɂ /hu͡an -ru/ hu͡an -ru -suə -ntəɁ ij -haŋhu -∅ низ -LATPRON -GEN.PL /класть -PASS/ класть -PASS -PRAET -3PL.R быть -RENARR -[3SG.S] bottom -LATPRON -GEN.PL /put -PASS/ put -PASS -PRAET -3PL.R be -RENARR -[3SG.S] adv -pr.case -n.case /v -v.deriv/ v -v.deriv -v.tense -v.pn v -v.mood -v.pn Их вытащили, и на горе этой реки (на высоком берегу) похоронили. Было записано nʼilʼi͡aiɁ, по-видимому, ŋʼilʼi͡aiɁ - стяжение из ŋʼilʼiɁi͡aiɁ. Трактовка этой формы предположительна. Ожидалось бы ibahuɁ - множественное число. 209.769 djur.040 Бəлта. Бəлта. Bəlta. Bəlta. Bəlta. bəlta все all bəlta все all n Все.