Enets text 01. Vacation. Отпуск Otpusk.001Eke pua mod'i kudaxaʔ biituŋaðod'i. eke pua mod'i kudaxa-ʔ biitur-ŋa-ðoʔ-s'i eke pua mod'i kudaxa - ʔ biitur - ŋa - ðoʔ - s'i этот год я далеко - LatAdv думать - Praes - s1Sg - DP this year I far.away - LatAdv think - Praes - s1Sg - DP pron noun pron adv - case_adv verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff В этом году я долго думала Otpusk.002Kuʔ otpuskoxon'iʔ an'i kan'ibun'iʔ soeða [ebun'is'] en'is'i Ku-ʔ otpusko-xoʔ-jʔ an'i kan'i-buʔ-jʔ ku - ʔ otpusko - xoʔ - jʔ an'i kan'i - buʔ - jʔ где - LatAdv отпуск - Lat - 1Sg еще двигаться - VACond - 1Sg where - LatAdv vacation - Lat - 1Sg again go - VACond - 1Sg pron - case_adv noun - case - poss_suff ptcl verb - verbal_suff - poss_suff soeða e-buʔ-n'i-s'i soeða e - buʔ - n'i - s'i хорошо быть - VACond - Irr - DP good be - VACond - Irr - DP adv verb - verbal_suff - verbal_suff - verbal_suff e-n'i-Ø-s'i e - n'i - Ø - s'i быть - Irr - s3Sg - DP be - Irr - s3Sg - DP verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal_suff Куда бы мне в отпуск поехать? Otpusk.003Kuxua d'ogode d'axado kan'is'e kudaxai d'axado kan'is'e ọkaan bese tarata Kuxua d'ogode d'a-xoʔ-do kan'i-s'e kudaxai Kuxua d'ogode d'a - xoʔ - do kan'i - s'e kudaxai какой-то чужой земля - Lat - 2Sg двигаться - VAInf далекий somehow foreign earth - Lat - 2Sg go - VAInf far pron adj noun - case - poss_suff verb - verbal_suff adj d'a-xoʔ-do kan'i-s'e ọka-mone bese d'a - xoʔ - do kan'i - s'e ọka - mone bese земля - Lat - 2Sg двигаться - VAInf много - Prol железо earth - Lat - 2Sg go - VAInf many - Prol iron noun - case - poss_suff verb - verbal_suff adv - case noun tara-ta-Ø tara - ta - Ø необходимым.быть - Prob - s3Sg be.necessary - Prob - s3Sg verb - verb_suff - verbal suffix Куда-нибудь далеко поехать -- на это денег много надо Otpusk.004Mod'i an'i noʔooden'i besen'iʔ kuxuruu n'iet'i tọʔ Mod'i an'i noʔo-mode-n'iʔ bese-ʔ-jʔ kuxuruu mod'i an'i noʔo - mode - n'iʔ bese - ʔ - jʔ kuxuruu я еще получить - PtFut - 1Sg железо - Acc - 1Sg никак I again take - PtFut - 1Sg iron - Acc - 1Sg in.no.way pron ptcl verb - verbal_suff - poss_suff noun - case - poss_suff pron n'i-ŋa-ʔ-s'i tọ-ʔ n'i - ŋa - ʔ - s'i tọ - ʔ Neg - Praes - s3Pl - DP прийти - Conneg Neg - Praes - s3Pl - DP come - Conneg verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff verb - verbal_suff Деньги, которые я должна была получить, не пришли. Otpusk.005Ekone Dudinkaxane ad'is'e an'i oburu soeðeða d'agua Eko-ne Dudinka-xone ad'i-s'e an'i oburu Eko - ne Dudinka - xone ad'i - s'e an'i oburu это - LocAdv Дудинка - Loc сидеть - VAInf еще вещь this - LocAdv Dudinka - Loc sit - VAInf again thing pron - case_adv noun - case verb - verbal_suff ptcl noun soeðe-ða d'agu-ŋa-Ø soeðe - ða d'agu - ŋa - Ø хороший - 3Sg не.иметься - Praes - s3Sg good - 3Sg lack - Praes - s3Sg adj - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix В Дудинке сидеть -- тоже ничего хорошего. Otpusk.006Tori Dudinka puomone d'aðuman'iʔ s'ieroʔ Tomadoʔ d'aðutaðoʔ Tori Dudinka puo-mone d'aður-ma-n'iʔ s'ier-ʔ tori Dudinka puo - mone d'aður - ma - n'iʔ s'ier - ʔ так Дудинка место+позади - Prol ходить - NMLZ - 1Sg дело - Pl so Dudinka place+behind - Prol walk - NMLZ - 1Sg affair - Pl pron noun postpos - case verb - verbal_suff - poss_suff noun - number Toma-doʔ d'aður-ta-ðoʔ Toma - doʔ d'aður - ta - ðoʔ ИС - Lat ходить - Prob - s1Sg NProp - Lat walk - Prob - s1Sg NProp - case verb - verb_suff - pers_infl И вот, по Дудинке гуляя, я к Томе зашла, кажется. Otpusk.007Tomaxan'i d'aðuman'iʔ s'ieroʔ mod'i manoʔ n'ieðuʔ t'ietaʔ otpuskodoʔkan'itaðoʔ Toma-xoʔ-jʔ d'aður-ma-jʔ s'ier-ʔ mod'i Toma - xoʔ - jʔ d'aður - ma - jʔ s'ier - ʔ mod'i ИС - Lat - 1Sg ходить - NMLZ - 1Sg дело - Pl я NProp - Lat - 1Sg walk - NMLZ - 1Sg affair - Pl I NProp - case - poss_suff verb - verbal_suff - poss_suff noun - number pron mano-ʔ n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ t'ietaʔ mano - ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ t'ietaʔ сказать - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph завтра tell - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph tomorrow verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl adv otpusko-doʔ kan'i-ta-ðoʔ otpusko - doʔ kan'i - ta - ðoʔ отпуск - Lat двигаться - Prob - s1Sg vacation - Lat go - Prob - s1Sg noun - case verb - verb_suff - pers_infl К Томе зайдя, я говорю: "Завтра мне вроде как в отпуск идти надо. Otpusk.008A kuʔ kan'i kun'i an'i mod'i d'oxoraðoʔ A ku-ʔ kan'i-ŋa-Ø kun'i an'i mod'i a ku - ʔ kan'i - ŋa - Ø kun'i an'i mod'i а где - LatAdv двигаться - Praes - s3Sg как еще я and where - LatAdv go - Praes - s3Sg how again I conj pron - case_adv verb - verbal suffix - verbal suffix pron ptcl pron d'oxora-ŋa-ðoʔ d'oxora - ŋa - ðoʔ не.знать - Praes - s1Sg ignore - Praes - s1Sg verb - verbal suffix - pers_infl А как, куда поехать -- я не знаю." Otpusk.009Uu – manoʔ n'iuʔ – obuʔus' an'i potabodoʔ n'iedo tọðoʔ uu mano-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ uu mano - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ ты сказать - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph you tell - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph pron verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl obu-ʔes' an'i potabo-doʔ n'i-ŋa-do obu - ʔes' an'i potabo - doʔ n'i - ŋa - do что - Ess еще Потапово - Lat Neg - Praes - s2Sg what - Ess again Potapovo - Lat Neg - Praes - s2Sg pron - case-like ptcl noun - case verb - verbal suffix - pers_infl tọ-ðo-ʔ tọ - ðo - ʔ прийти - Ipfv - Conneg come - Ipfv - Conneg verb - verbal_suff - verbal_suff "Ты -- говорит -- почему в Потапово не поедешь? Otpusk.010Kudaxai d'erexine Potaboxone n'iedos'i ŋaʔ Kudaxai d'ere-xine Potabo-xone n'i-ŋa-do-s'i kudaxai d'ere - xine potabo - xone n'i - ŋa - do - s'i далекий день - LocPl Потапово - Loc Neg - Praes - s2Sg - DP far day - LocPl Potapovo - Loc Neg - Praes - s2Sg - DP adj noun - case noun - case verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff ŋa-ʔ ŋa - ʔ быть.Conn - Conneg be.Conn - Conneg verb - verbal_suff Давно ведь в Потапово не была ты." Otpusk.011Mod'i manoʔ n'ieðoʔ Mod'i mano-ʔ n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ mod'i mano - ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ я сказать - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph I tell - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph pron verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl Я говорю: Otpusk.012oneseta ŋo kudaxane mod'i Potaboxone n'ieðod'i ŋaʔ oneseʔ-ða ŋo kudaxa-ne mod'i Potabo-xone oneseʔ - ða ŋo kudaxa - ne mod'i potabo - xone правда - 3Sg ведь далеко - LocAdv я Потапово - Loc really - 3Sg whether far.away - LocAdv I Potapovo - Loc noun - poss_suff Ptcl adv - case_adv pron noun - case n'i-ŋa-ðoʔ-s'i ŋa-ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - s'i ŋa - ʔ Neg - Praes - s1Sg - DP быть.Conn - Conneg Neg - Praes - s1Sg - DP be.Conn - Conneg verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff verb - verbal_suff "Правда ведь, давно я в Потапово не была. Otpusk.013Eekujʔ an'i d'agubue d'erexiðo n'ieðod'i ŋaʔ tonine Ee-ku-jʔ an'i d'agu-m-bue Ee - ku - jʔ an'i d'agu - m - bue мать - Dim - 1Sg еще не.иметься - Ingr - VACondPraet mother - Dim - 1Sg again lack - Ingr - VACondPraet noun - nominal_suff - poss_suff ptcl verb - verbal_suff - verbal_suff d'ere-xiðo n'i-ŋa-ðoʔ-s'i ŋa-ʔ d'ere - xiðo n'i - ŋa - ðoʔ - s'i ŋa - ʔ день - AblPl Neg - Praes - s1Sg - DP быть.Conn - Conneg day - AblPl Neg - Praes - s1Sg - DP be.Conn - Conneg noun - case verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff verb - verbal_suff toni-ne toni - ne там - LocAdv there - LocAdv pron - case_adv С тех пор, как мамочка моя умерла, не была я там." Otpusk.014Toma manoʔ n'iuʔ Toma mano-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ Toma mano - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ ИС сказать - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph NProp tell - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph NProp verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl Тома говорит: Otpusk.015Eke pua enet'eoʔ manad'i oði ọka eða Eke pua enet'eʔ-ʔ mano-ŋa-ʔ-s'i oði ọka eke pua enet'eʔ - ʔ mano - ŋa - ʔ - s'i oði ọka этот год человек - Pl сказать - Praes - s3Pl - DP ягода много this year person - Pl tell - Praes - s3Pl - DP berry many pron noun noun - number verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff noun adv e-ðo-ŋa-Ø e - ðo - ŋa - Ø быть - Ipfv - Praes - s3Sg be - Ipfv - Praes - s3Sg verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal suffix "В этом году, люди говорят, ягод много. Otpusk.016Kan'ixuajʔ Potabodoʔ Kan'i-xua-jʔ Potabo-doʔ kan'i - xua - jʔ potabo - doʔ двигаться - Hort - s1Du Потапово - Lat go - Hort - s1Du Potapovo - Lat verb - verbal_suff - personal_suff noun - case Поедем-ка с тобою в Потапово. Otpusk.017Oðiðas'e d'aðutajʔ Oðiða-s'e d'aður-ta-jʔ oðiða - s'e d'aður - ta - jʔ собирать.ягоды - VAInf ходить - Prob - s1Du grasp.berries - VAInf walk - Prob - s1Du verb - verbal_suff verb - verb_suff - personal_suff За ягодами, может, пойдем с тобою." Otpusk.018Nexuʔ d'ere isekone Toman'iʔ noʔ mod'i an'i... Nexuʔ d'ere iseʔ-xone Toma-ʔ-jʔ no-ʔ mod'i an'i Nexuʔ d'ere iseʔ - xone Toma - ʔ - jʔ no - ʔ mod'i an'i три день ??? - Loc ИС - Gen - 1Sg место+возле - LatAdv я еще three day ??? - Loc NProp - Gen - 1Sg place+near - LatAdv I again числ noun postpos - case NProp - case - poss_suff postpos - case_adv pron ptcl Через три дня я с Томой... Otpusk.019Paroxodo n'iʔ adijʔ Potabo d'ieðo kan'ijʔ Paroxodo n'i-ʔ ade-ŋa-jʔ paroxodo n'i - ʔ ade - ŋa - jʔ пароход место+на - LatAdv сесть - Praes - s1Du steamer place+on - LatAdv sit.down - Praes - s1Du noun postpos - case_adv verb - verbal suffix - personal_suff Potabo d'ieðo kan'i-ŋa-jʔ potabo d'ieðo kan'i - ŋa - jʔ Потапово по+направлению двигаться - Praes - s1Du Potapovo to go - Praes - s1Du noun postposition verb - verbal suffix - personal_suff На пароход мы с ней сели, в Потапово поехали. Otpusk.020D'ereða ŋọl'iu soeðakuʔus' D'ere-ða ŋọb-riu soeða-ku-ʔes' d'ere - ða ŋọb - riu soeða - ku - ʔes' день - 3Sg один - Lim хорошо - Dim - Ess day - 3Sg one - Lim good - Dim - Ess noun - poss_suff числ - Ptcl adv - nominal_suff - case-like День хороший очень. Otpusk.021Kajaku, d'ube kaja-ku d'ube kaja - ku d'ube солнце - Dim тепло sun - Dim warmth noun - nominal_suff noun Солнышко, тепло. Otpusk.022En'et'eoʔ paroxodo n'ine ọkaane d'aðad'i Enet'eʔ-ʔ paroxodo n'i-ne ọka-mone enet'eʔ - ʔ paroxodo n'i - ne ọka - mone человек - Pl пароход место+на - LocAdv много - Prol person - Pl steamer place+on - LocAdv many - Prol noun - number noun postpos - case_adv adv - case d'aðo-ŋa-ʔ-s'i d'aðo - ŋa - ʔ - s'i идти - Praes - s3Pl - DP walk - Praes - s3Pl - DP verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff Людей на пароходе много едет. Otpusk.023Kutuiða Krasnojarska d'ieðo d'aða, mod'inaʔ an'i t'iʔ Potabo d'ieðo d'aðaaʔ Kutui-ða Krasnojarska d'ieðo Kutui - ða Krasnojarska d'ieðo некоторый - 3Sg Красноярск по+направлению some - 3Sg Krasnoyarsk to pron - poss_suff NProp postposition d'aðo-ŋa-Ø, mod'i-naʔ an'i t'iʔ Potabo d'aðo - ŋa - Ø mod'i - naʔ an'i t'iʔ potabo идти - Praes - s3Sg я - 1Pl еще вот Потапово walk - Praes - s3Sg I - 1Pl again there Potapovo verb - verbal suffix - verbal suffix pron - poss_suff ptcl pron noun d'ieðo d'aðo-ŋa-baʔ d'ieðo d'aðo - ŋa - baʔ по+направлению идти - Praes - s1Pl to walk - Praes - s1Pl postposition verb - verbal suffix - verbal_suff Некоторые до Красноярска плывут, а мы вот в Потапово плывём. Otpusk.024Paroxodo n'ine biitoða n'ies'i merosoʔ Paroxodo n'i-ne biito-ða paroxodo n'i - ne biito -ða пароход место+на - LocAdv думать- 3Sg steamer place+on - LocAdv thinl- 3Sg noun postpos - case_adv verb- poss_suff n'i-ŋa-Ø-s'i meros-ʔ n'i - ŋa - Ø - s'i meros - ʔ Neg - Praes - s3Sg - DP торопиться - Conneg Neg - Praes - s3Sg - DP hurry - Conneg verb - verbal suffix - verbal suffix - verbal_suff verb - verbal_suff Мысли на пароходе не торопятся. Otpusk.025Potabo d'ieðo mod'inaʔ soborego d'ere d'aðabat'i Potabo d'ieðo mod'i-naʔ soborego d'ere potabo d'ieðo mod'i - naʔ soborego d'ere Потапово по+направлению я - 1Pl несколько день Potapovo to I - 1Pl several day noun postposition pron - poss_suff pron noun d'aðo-ŋa-baʔ-s'i d'aðo - ŋa - baʔ - s'i идти - Praes - s1Pl - DP walk - Praes - s1Pl - DP verb - verbal suffix - verbal_suff - verbal_suff До Потапово мы несколько дней дбирались. Otpusk.026Oj, kuaj beða! Tori n'ieðoʔ manoʔ Oj kuaj beða tori n'i-ŋa-ðoʔ mano-ʔ Oj kuaj beða tori n'i - ŋa - ðoʔ mano - ʔ Excl Excl Excl так Irr - Praes - s1Sg сказать - Conneg Excl Excl Excl so Irr - Praes - s1Sg tell - Conneg Excl Excl Excl pron verbal_suff - verbal suffix - pers_infl verb - verbal_suff Ой! Не то говорю! Otpusk.027Soborego t'aso d'aðabat'i Potabo d'ieðo Soborego t'aso d'aðo-ŋa-baʔ-s'i Potabo soborego t'aso d'aðo - ŋa - baʔ - s'i potabo несколько час идти - Praes - s1Pl - DP Потапово several hour walk - Praes - s1Pl - DP Potapovo pron noun verb - verbal suffix - verbal_suff - verbal_suff noun d'ieðo d'ieðo по+направлению to postposition Несколько часов добирались мы до Потапово. Otpusk.028Potabo keodoʔ tọọbuenaʔ biðo baroxoðo enet'eoʔ ŋọl'iu ọkaane odu n'ineparoxodo d'ieðo eðuðat'i Potabo keo-doʔ tọ-bue-naʔ bið-ʔ baro-xoðo potabo keo - doʔ tọ - bue - naʔ bið - ʔ baro - xoðo Потапово бок - Lat прийти - VACondPraet - 1Pl вода - Gen берег - Abl Potapovo side - Lat come - VACondPraet - 1Pl water - Gen bank - Abl noun noun - case verb - verbal_suff - poss_suff noun - case noun - case enet'eʔ-ʔ ŋọb-riu ọka-mone odu n'i-ne paroxodo enet'eʔ - ʔ ŋọb - riu ọka - mone odu n'i - ne paroxodo человек - Pl один - Lim много - Prol лодка место+на - LocAdv пароход person - Pl one - Lim many - Prol boat place+on - LocAdv steamer noun - number числ - Ptcl adv - case noun postpos - case_adv noun d'ieðo eðuðo-ŋa-ʔ-s'i d'ieðo eðuðo - ŋa - ʔ - s'i по+направлению ездить - Praes - s3Pl - DP to drive - Praes - s3Pl - DP postposition verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff Когда мы к Потапово подплыли, с берега очень много людей на лодках к пароходупоплыли. Otpusk.029Kutuiðuʔ kas'iðuʔ paroxodoxoðo karaat'i, kutuiðuʔ an'i kare tideraguaʔ Kutui-ðuʔ kasa-Ø-ðuʔ paroxodo-xoðo Kutui - ðuʔ kasa - Ø - ðuʔ paroxodo - xoðo некоторый - 3Pl товарищ - AccPl - 3Pl пароход - Abl some - 3Pl friend - AccPl - 3Pl steamer - Abl pron - poss_suff noun - case - poss_suff noun - case kara-ŋa-ʔ-s'i kutui-ðuʔ an'i kare kara - ŋa - ʔ - s'i ku - *tui -ðuʔ an'i kare снять - Praes - s3Pl - DP где - *** еще рыба seize - Praes - s3Pl - DP where - *** again fish verb - verbal suffix - pers_infl - verbal_suff pron - *** ptcl noun tidera-gu-ŋa-ʔ tidera - gu - ŋa - ʔ продавать - Dur - Praes - s3Pl sell - Dur - Praes - s3Pl verb - Ak-Art - verbal suffix - pers_infl Кто знакомых с парохода забрал, а кто рыбу продаёт. Otpusk.030Teða kudaxai to tarauʔ Teða kudaxai to tara-ŋa-Ø-uʔ teða kudaxai to tara - ŋa - Ø - uʔ теперь далекий то необходимым.быть - Praes - s3Sg - Emph now far that be.necessary - Praes - s3Sg - Emph adv adj pron verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl Давно уже так (?). Otpusk.031kudaxai mod'i tonine Potaboxone d'irebuen'iʔ Dud'inkaxaðo Potabod'ud'idoʔ Omiko d'aðuŋas'i kudaxai mod'i toni-ne Potabo-xone d'ire-bue-n'iʔ kudaxai mod'i toni - ne potabo - xone d'ire - bue - n'iʔ далекий я там - LocAdv Потапово - Loc жить - VACondPraet - 1Sg far I there - LocAdv Potapovo - Loc live - VACondPraet - 1Sg adj pron pron - case_adv noun - case verb - verbal_suff - poss_suff Dudinka-xoðo Potabo d'ud'ir-doʔ Omiko Dudinka - xoðo potabo d'ud'ir - doʔ Omiko Дудинка - Abl Потапово время - Lat Омик Dudinka - Abl Potapovo time - Lat the.ship."OM" noun - case noun noun - case noun d'aður-ŋa-Ø-s'i d'aður - ŋa - Ø - s'i ходить - Praes - s3Sg - DP walk - Praes - s3Sg - DP verb - verbal suffix - verbal suffix - verbal_suff Раньше, когда я тут, в Потапово жила, от Дудинки до Потапово "ОМик" ходил. Otpusk.032T'ike Omikoro biðo barodoʔ niertagueðot'i T'ike Omiko-ro bið-ʔ baro-doʔ t'ike Omiko - ro bið - ʔ baro - doʔ тот Омик - 2Sg вода - Gen берег - Lat this the.ship."OM" - 2Sg water - Gen bank - Lat pron noun - poss_suff noun - case noun - case nierta-gu-ŋa-i-ðoʔ-s'i nierta - gu - ŋa - i - ðoʔ - s'i останавливаться - Dur - Praes - Refl - r3Sg - DP stop - Dur - Praes - Refl - r3Sg - DP verb - Ak-Art - verbal suffix - verbal_suff - pers_suff - verbal_suff "ОМик" этот у берега останавливался. Otpusk.033Teða an'i t'ike paroxodo biðo barodoʔ n'ieðoʔ niertaguʔ Teða an'i t'ike paroxodo bið-ʔ baro-doʔ n'i-ŋa-i-ðoʔ Teða an'i t'ike paroxodo bið - ʔ baro - doʔn'i - ŋa - i - ðoʔ теперь еще тот пароходвода - Gen берег - Lat Neg - Praes - Refl - r3Sg now again this steamer water - Gen bank - Lat Neg - Praes - Refl - r3Sg adv ptcl pron noun noun - case noun - caseverb - verbal suffix - verbal_suff - pers_suff nierta-gu-ʔ nierta - gu - ʔ останавливаться - Dur - Conneg stop - Dur - Conneg verb - Ak-Art - verbal_suff А теперь пароход у берега не останавливается. Otpusk.034Buuduʔ D'es't'uʔ d'udaane niertiðoʔ i tonine paroxodoxoðo odu miʔ enet'eoʔd'ikakuðiðuʔ Buu-duʔ D'es't'uʔ d'uda-mone buu - duʔ D'es't'uʔ d'uda - mone он - 3Pl Енисей место+посередине - Prol he - 3Pl Enissey place+in.the.middle - Prol pron - poss_suff NProp postpos - case nierta-ŋa-i-ðoʔ i toni-ne nierta - ŋa - i - ðoʔ i toni - ne останавливаться - Praes - Refl - r3Sg и там - LocAdv stop - Praes - Refl - r3Sg and there - LocAdv verb - verbal suffix - verbal_suff - pers_suff conj pron - case_adv paroxodo-xoðo odu mi-ʔ enet'eʔ-ʔ paroxodo - xoðo odu mi - ʔ enet'eʔ - ʔ пароход - Abl лодка место+внутри - LatAdv человек - Pl steamer - Abl boat place+inside - LatAdv person - Pl noun - case noun postpos - case_adv noun - number d'ikakuða-ŋa-i-ðuʔ d'ikakuða - ŋa - i - ðuʔ снимать - Praes - Opl - 3Pl take.off - Praes - Opl - 3Pl verb - verbal suffix - verbal_suff - poss_suff Они посреди Енисея останавливаются, и с парохода в лодки людей снимают. Otpusk.035Enet'eoʔ an'i kurseruu d'aðuŋaʔ kutuiðuʔ aga enet'eoʔ kutuiðuʔ enet'eoʔn'iesae d'aðuŋaʔ Enet'eʔ-ʔ an'i kurse-ruu d'aður-ŋa-ʔ enet'eʔ - ʔ an'i kurse - ruu d'aður - ŋa - ʔ человек - Pl еще какой - LimPl ходить - Praes - s3Pl person - Pl again which - LimPl walk - Praes - s3Pl noun - number ptcl pron - Intracl verb - verbal suffix - pers_infl kutui-ðuʔ aga enet'eʔ-ʔ kutui-ðuʔ enet'eʔ-ʔ kutui - ðuʔ aga enet'eʔ - ʔ kutui - ðuʔ enet'eʔ - ʔ некоторый - 3Pl большой человек - Pl некоторый - 3Pl человек - Pl some - 3Pl big person - Pl some - 3Pl person - Pl pron - poss_suff adj noun - number pron - poss_suff noun - number n'ie-sae d'aður-ŋa-ʔ n'ie - sae d'aður - ŋa - ʔ ребенок - Comit ходить - Praes - s3Pl child - Comit walk - Praes - s3Pl noun - case-like verb - verbal suffix - pers_infl А люди-то, кто только ни едет, и старик едут, и с детьми едут. Otpusk.036mod'i manoʔ n'ieðouʔ uudaʔ d'aðud'e n'ieraʔ piitoʔ n'iesae ibl'aigu n'iesae mod'i mano-ʔ n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ uu-daʔ mod'i mano - ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ uu - daʔ я сказать - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph ты - 2Pl I tell - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph you - 2Pl pron verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl pron - poss_suff d'aður-s'e n'i-ŋa-raʔ piis-ðo-ʔ d'aður - s'e n'i - ŋa - raʔ piis - ðo - ʔ ходить - VAInf Neg - Praes - s2Pl бояться - Ipfv - Conneg walk - VAInf Neg - Praes - s2Pl be.afraid - Ipfv - Conneg verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl verb - verbal_suff - verbal_suff n'ie-sae ibl'aigu n'ie-sae n'ie - sae ibl'aigu n'ie - sae ребенок - Comit маленький ребенок - Comit child - Comit little child - Comit noun - case-like adj noun - case-like Я говорю: "Не страшно вам, с детьми, с маленькими детьми?" Otpusk.037buuduʔ manoʔ n'iuʔ to iiŋe piitoʔ kun'i an'i eðauʔ d'ogode sexare d'aguʔn'iuʔ toonuju t'iʔ ŋọl'iu buu-duʔ mano-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ to buu - duʔ mano - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ to он - 3Pl сказать - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph то he - 3Pl tell - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph that pron - poss_suff verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl pron iiŋe-ŋa-Ø piis-ðo-ʔ kun'i an'i iiŋe - ŋa - Ø piis - ðo - ʔ kun'i an'i конечно - Praes - s3Sg бояться - Ipfv - Conneg как еще certainly - Praes - s3Sg be.afraid - Ipfv - Conneg how again verb - verbal suffix - verbaverb - verbal_suff - verbal_suffpron ptcl e-ðo-ŋa-Ø-uʔ d'ogode sexare e - ðo - ŋa - Ø - uʔ d'ogode sexare быть - Ipfv - Praes - s3Sg - Emph чужой дорога be - Ipfv - Praes - s3Sg - Emph foreign way verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl adj noun d'agu-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ toonuju t'iʔ d'agu - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ toonuju t'iʔ не.иметься - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph летом вот lack - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph in.summer there verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl adv pron ŋọb-riu ŋọb - riu один - Lim one - Lim числ - Ptcl Они говорят: "Как не бояться, а что делать, другой дороги летом нет, так только. Otpusk.038A kutuixine an'i Dud'inkaxane agaane taraobi kuna… n'iiðuʔ bol'nicadoʔkadas'e tara kuna kereta bol'nicadoʔ kan'is'e tarabuta A kutui-xine an'i Dudinka-xone aga-mone a kutui - xine an'i Dudinka - xone aga - mone а некоторый - LocPl еще Дудинка - Loc большой - Prol and some - LocPl again Dudinka - Loc big - Prol conj pron - case ptcl noun - case adj - case tara-mobi-Ø kuna… n'ie-Ø-ðuʔ tara - mobi - Ø kuna n'ie - Ø - ðuʔ необходимым.быть - Hab - s3Sg как ребенок - AccPl - 3Pl be.necessary - Hab - s3Sg how child - AccPl - 3Pl verb - verbal_suff - verbal suffix pron noun - case - poss_suff bol'nica-doʔ kada-s'e tara-ŋa-Ø bol'nica - doʔ kada - s'e tara - ŋa - Ø больница - Lat вести - VAInf необходимым.быть - Praes - s3Sg hospital - Lat conduct - VAInf be.necessary - Praes - s3Sg noun - case verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix kuna kereʔ-ða bol'nica-doʔ kan'i-s'e kuna kereʔ - ða bol'nica - doʔ kan'i - s'e как сам - 3Sg больница - Lat двигаться - VAInf how self - 3Sg hospital - Lat go - VAInf pron pron - poss_suff noun - case verb - verbal_suff tara-buʔ-ða tara - buʔ - ða необходимым.быть - VACond - 3Sg be.necessary - VACond - 3Sg verb - verbal_suff - poss_suff А иногда в Дудинку очень надо, кому ребенка в больницу отвезти, кому самому в больницунадо. Otpusk.039Potaboxone an'i kudaxai to tarauʔ doktoro d'aguʔ n'iuʔ Potabo-xone an'i kudaxai to potabo - xone an'i kudaxai to Потапово - Loc еще далекий то Potapovo - Loc again far that noun - case ptcl adj pron tara-ŋa-Ø-uʔ doktoro tara - ŋa - Ø - uʔ doktoro необходимым.быть - Praes - s3Sg - Emph врач be.necessary - Praes - s3Sg - Emph doctor verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl noun d'agu-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ d'agu - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ не.иметься - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph lack - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl В Потапово давно уже доктора нет. Otpusk.040teða ŋọl'iu medsestrariu mosara teða ŋọb-riu medsestra-riu teða ŋọb - riu medsestra - riu теперь один - Lim медсестра - Lim now one - Lim nurse - Lim adv числ - Ptcl noun - Ptcl mosara-ŋa-Ø mosara - ŋa - Ø шевелиться - Praes - s3Sg be.active - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix Только медсестра работает. Otpusk.041Nu, kun'iruu ibuta muʔ Potabo d'a n'iʔ teteiŋut' Nu kun'i-ruu i-buʔ-ða mu-ʔ potabo d'a nu kun'i - ruu i - buʔ - ða mu - ʔ potabo d'a ну как - LimPl Neg - VACond - 3Sg делать - Conneg Потапово земля so how - LimPl Neg - VACond - 3Sg do - Conneg Potapovo earth Excl pron - Intracl verb - verbal_suff - poss_suff verb - verbal_suff noun noun n'i-ʔ teteiŋut' n'i - ʔ teteiŋut' место+на - LatAdv попали place+on - LatAdv reached postpos - case_adv verb Ну, как бы то ни было, все-таки мы в Потапово на сушу попали. Otpusk.042Nu toniʔ tọs'e s'iðe kasa kasan'iʔ mod'i potaboxone d'irexiʔ Nu toni-ʔ tọ-s'e s'iðe kasa kasa-n'iʔ nu toni - ʔ tọ - s'e s'iðe kasa kasa - n'iʔ ну там - LatAdv прийти - VAInf два мужчина товарищ - 1Sg so there - LatAdv come - VAInf two man friend - 1Sg Excl pron - case_adv verb - verbal_suff числ noun noun - poss_suff mod'i potabo-xone d'ire-ŋa-xiʔ mod'i potabo - xone d'ire - ŋa - xiʔ я Потапово - Loc жить - Praes - s3Du I Potapovo - Loc live - Praes - s3Du pron noun - case verb - verbal suffix - pers_suff Я приехала, два брата у меня в Потапово. Otpusk.043Mod'i manoʔ n'ieðuʔ t'ietaʔ kiuðnuju moroga morogaðas'e kan'ie Mod'i mano-ʔ n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ t'ietaʔ kiuðnuju mod'i mano - ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ t'ietaʔ kiuðnuju я сказать - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph завтра утром I tell - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph tomorrow in.the.morning pron verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl adv adv moroga morogaða-s'e kan'i-e moroga morogaða - s'e kan'i - e морошка собирать.морошку - VAInf двигаться - Hort1Pl cloudberry grasp.cloudberries - VAInf go - Hort1Pl noun verb - verbal_suff verb - verbal_suff Я говорю: "Завтра утром пойдёмте за морошкой." Otpusk.044Tori kiuðnuju s'iðe kasa kasaxan'iʔ noʔ morogaðas'e kan'i Tori kiuðnuju s'iðe kasa kasa-xa-n'iʔ no-ʔ tori kiuðnuju s'iðe kasa kasa - xa - n'iʔ no - ʔ так утром два мужчина товарищ - Du - 1Sg место+возле - LatAdv so in.the.morning two man friend - Du - 1Sg place+near - LatAdv pron adv числ noun noun - number - poss_suff postpos - case_adv morogaða-s'e kan'i-ŋa-Ø morogaða - s'e kan'i - ŋa - Ø собирать.морошку - VAInf двигаться - Praes - s3Sg grasp.cloudberries - VAInf go - Praes - s3Sg verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix Вот назавтра я с двумя братьями за морошкой пошла. Otpusk.045Sexareða ŋọl'iu tet'i d'aðoʔ iiŋe sexarejeʔe ŋọl'iu toturoraxa sexare-ða ŋọb-riu tet'i d'aðoʔ iiŋe sexare - ða ŋọb - riu tet'i d'aðo - ʔ iiŋe дорога - 3Sg один - Lim холодный идти - Conneg конечно way - 3Sg one - Lim cold walk - Conneg certainly noun - poss_suff числ - Ptcl adj verb - verbal_suff verb sexare-jeʔe ŋọb-riu toturo-raxa-ŋa-Ø sexare - jeʔe ŋọb - riu toturo - raxa - ŋa - Ø дорога - Augm один - Lim сужаться - Comp - Praes - s3Sg way - Augm one - Lim become.narrow - Comp - Praes - s3Sg noun - nominal_suff числ - Ptclverb - Intracl - verbal suffix - verbal suffix Холодно в дороге, и вроде как сужается дорога. (?) Otpusk.046kasaxun'iʔ ŋọl'iu mert'il'i d'aðaxiʔ kasa-xu-n'iʔ ŋọb-riu mert'il'i d'aðo-ŋa-xiʔ kasa - xu - n'iʔ ŋọb - riu mert'il'i d'aðo - ŋa - xiʔ товарищ - Du - 1Sg один - Lim быстро идти - Praes - s3Du friend - Du - 1Sg one - Lim quickly walk - Praes - s3Du noun - number - poss_suff числ - Ptcl adv verb - verbal suffix - pers_suff Братья мои очень быстро идут. Otpusk.047mod'i an'i d'adukuone d'aðabuʔ d'aða-xiʔ s'ijʔ pis'i s'ijʔ pis'idexiʔ d'adukuone mod'i an'i d'aduku-mone d'aðo-buʔ d'aðo-ŋa-xiʔ mod'i an'i d'aduku - mone d'aðo - buʔ d'aðo - ŋa - xiʔ я еще потихоньку - Prol идти - VACond идти - Praes - s3Du I again slowly - Prol walk - VACond walk - Praes - s3Du pron ptcl adv - case verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_suff s'i-jʔ pis'i s'i-jʔ pis'ir-ðo-ŋa-xiʔ s'i - jʔ pis'i s'i - jʔ pis'ir - ðo - ŋa - xiʔ PronAcc - 1Sg <смеяться> PronAcc - 1Sg смеяться - Ipfv - Praes - s3Du PronAcc - 1Sg <laugh> PronAcc - 1Sg laugh - Ipfv - Praes - s3Du Pron - poss_suff <Err> Pron - poss_suff verb - verbal_suff - verbal suffix - pers_suff d'aduku-mone d'aduku - mone потихоньку - Prol slowly - Prol adv - case А я, когда тихо иду, они-то идут, смеются надо мною потихоньку. Otpusk.048mod'i ŋọl'iu ŋokut'en'iʔ ŋọl'iu mero ekaðaʔ mod'i ŋọb-riu ŋo-kut'e-ʔ-jʔ ŋọb-riu mod'i ŋọb - riu ŋo - kut'e - ʔ - jʔ ŋọb - riu я один - Lim нога - Dim - Pl - 1Sg один - Lim I one - Lim foot - Dim - Pl - 1Sg one - Lim pron числ - Ptcl noun - nominal_suff - number - poss_suff числ - Ptcl mero ekaðo-ŋa-ʔ mero ekaðo - ŋa - ʔ быстро устать - Praes - s3Pl quickly get.tired - Praes - s3Pl adv verb - verbal suffix - pers_infl Ноженьки мои быстро, очень быстро устали. Otpusk.049kutui d'a noone d'aðud'e mal'ee ŋokut'en'iʔ d'urotaʔ n'ieðut'i t'ike d'aðaʔoiðuʔ kutui d'a no-mone d'aður-s'e mal'ee kutui d'a no - mone d'aður - s'e mal'ee некоторый земля место+возле - Prol ходить - VAInf уже some earth place+near - Prol walk - VAInf already pron noun postpos - case verb - verbal_suff adv ŋo-kut'e-ʔ-jʔ d'urota-ʔ ŋo - kut'e - ʔ - jʔ d'urota - ʔ нога - Dim - Pl - 1Sg забыть - Conneg foot - Dim - Pl - 1Sg forget - Conneg noun - nominal_suff - number - poss_suff verb - verbal_suff n'i-ŋa-ðuʔ-s'i t'ike d'aðo-ʔoi-ðuʔ n'i - ŋa - ðuʔ - s'i t'ike d'aðo - ʔoi - ðuʔ Neg - Praes - o3Pl - DP тот идти - NDVRes - 3Pl Neg - Praes - o3Pl - DP this walk - NDVRes - 3Pl verb - verbal suffix - pron_suff - verbal_suff pron verb - verbal_suff - poss_suff Как по земле-то ходить, ножки мои забыли уже. Otpusk.050kasaxun'iʔ an'i tie ponedaʔas' texine mosaraʔ kasa-xu-n'iʔ an'i tie poner-da-ʔes' kasa - xu - n'iʔ an'i tie poner - da - ʔes' товарищ - Du - 1Sg еще домашний.олень держать - PtPraes - Ess friend - Du - 1Sg again domestic.reindeer take - PtPraes - Ess noun - number - poss_suff ptcl noun verb - verbal_suff - case-like texine mosara-ŋa-ʔ texine mosara - ŋa - ʔ раньше шевелиться - Praes - s3Pl before be.active - Praes - s3Pl adv verb - verbal suffix - pers_infl Братья мои раньше оленеводами работали. Otpusk.051buudiʔ netas'e adebuen'iʔ buudiʔ manoʔ n'ixim buu-diʔ neta-s'e ade-bue-n'iʔ buu - diʔ neta - s'e ade - bue - n'iʔ он - 3Du отдыхать - VAInf сесть - VACondPraet - 1Sg he - 3Du rest - VAInf sit.down - VACondPraet - 1Sg pron - poss_suff verb - verbal_suff verb - verbal_suff - poss_suff buu-diʔ mano-ʔ n'i-ŋa-xiʔ-uʔ buu - diʔ mano - ʔ n'i - ŋa - xiʔ - uʔ он - 3Du сказать - Conneg Neg - Praes - s3Du - Emph he - 3Du tell - Conneg Neg - Praes - s3Du - Emph pron - poss_suff verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_suff - Ptcl Они, отдохнуть присев, говорят: Otpusk.052t'iʔ badui d'akut'aro d'aðos'e badui d'akut'aro d'aðos'e d'aðos'e sebiʔ n'ie ŋaʔ t'iʔ badui d'a-kut'a-ro d'aðo-s'e badui t'iʔ badui d'a - kut'a - ro d'aðo - s'e badui вот тундра земля - Dim - 2Sg идти - VAInf тундра there tundra earth - Dim - 2Sg walk - VAInf tundra pron noun noun - nominal_suff - poss_suff verb - verbal_suff noun d'a-kut'a-ro d'aðo-s'e d'aðo-s'e sebiʔ d'a - kut'a - ro d'aðo - s'e d'aðo - s'e sebiʔ земля - Dim - 2Sg идти - VAInf идти - VAInf трудный earth - Dim - 2Sg walk - VAInf walk - VAInf difficult noun - nominal_suff - poss_suff verb - verbal_suff verb - verbal_suff adj n'i-ŋa-Ø ŋa-ʔ n'i - ŋa - Ø ŋa - ʔ Neg - Praes - s3Sg быть.Conn - Conneg Neg - Praes - s3Sg be.Conn - Conneg verb - verbal suffix - verbal suffix verb - verbal_suff "Здесь, по тундровой земельке, по тундровой земельке трудно ходить ведь. Otpusk.053mod'i kudaxai tie puoʔ nebos'e senoxua d'ọọro ŋọl'iu maxaro sebiedoʔkomataraxa mod'i kudaxai tie puo-ʔ nebo-s'e mod'i kudaxai tie puo - ʔ nebo - s'e я далекий домашний.олень место+позади - LatAdv бежать - VAInf I far domestic.reindeer place+behind - LatAdv run - VAInf pron adj noun postpos - case_adv verb - verbal_suff senoxua d'ọọro ŋọb-riu maxa-ro senoxua d'ọọro ŋọb - riu maxa - ro несколько раз один - Lim спина - 2Sg several time one - Lim back - 2Sg pron noun числ - Ptcl noun - poss_suff sebee-ma-doʔ koma-ta-raxa-Ø sebee - ma - doʔ koma - ta - raxa - Ø порвать - NMLZ - Lat хотеть - Prob - Comp - s3Sg tear - NMLZ - Lat want - Prob - Comp - s3Sg verb - verbal_suff - case verb - verb_suff - Intracl - verbal suffix Я, бывало, за оленями бегая, чуть только что спину не рвал. Otpusk.054tonine ekaðodado maxado d'aboone ŋọl'iu nọxaro kodibeða toni-ne ekaðo-do-ŋa-do maxa-ʔ-do toni - ne ekaðo - do - ŋa - do maxa - ʔ - do там - LocAdv устать - Ipfv - Praes - s2Sg спина - Gen - 2Sg there - LocAdv get.tired - Ipfv - Praes - s2Sg back - Gen - 2Sg pron - case_adv verb - verbal_suff - verbal suffix - pers_infl noun - case - poss_suff d'abo-mone ŋọb-riu nọxa-ro d'abo - mone ŋọb - riu nọxa - ro длина - Prol один - Lim пот - 2Sg length - Prol one - Lim sweat - 2Sg noun - case числ - Ptcl noun - poss_suff kodibe-ðo-ŋa-Ø kodibe - ðo - ŋa - Ø застыть - Ipfv - Praes - s3Sg freeze - Ipfv - Praes - s3Sg verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal suffix Так устаёшь -- на спине только пот застывает. Otpusk.055t'ike toonuju toonuju an'i tie ŋọliu d'axane bun'i nieʔ t'ike toonuju toonuju an'i tie ŋọb-riu d'a-xone t'ike toonuju toonuju an'i tie ŋọb - riu d'a - xone тот летом летом еще домашний.олень один - Lim земля - Loc this in.summer in.summer again domestic.reindeer one - Lim earth - Loc pron adv adv ptcl noun числ - Ptcl noun - case bun'i-ŋa-Ø nie-ʔ bun'i - ŋa - Ø nie - ʔ NegEmph - Praes - s3Sg стоять - Conneg NegEmph - Praes - s3Sg stand - Conneg verb - verbal suffix - verbal suffix verb - verbal_suff Летом олень на одном месте не стоит ведь. Otpusk.056poðeða poðeðo-ŋa-Ø poðeðo - ŋa - Ø крутиться - Praes - s3Sg go.round - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix Кружит. Otpusk.057t'ike pil'u nenogo neel'iku t'ike pil'u nenogo neel'iku t'ike pil'u nenogo neel'iku тот овод комар мошка this gadfly mosquito midges pron noun noun noun Овод, комар, мошка. Otpusk.058d'eri d'abodoʔ ŋọl'iu puoneduʔ nebitado d'ere d'abo-doʔ ŋọb-riu puo-mone-ðuʔ d'ere d'abo - doʔ ŋọb - riu puo - mone - ðuʔ день длина - Lat один - Lim место+позади - Prol - 3Pl day length - Lat one - Lim place+behind - Prol - 3Pl noun noun - case числ - Ptcl postpos - case - poss_suff nebir-ta-do nebir - ta - do бегать - Prob - s2Sg run - Prob - s2Sg verb - verb_suff - pers_infl Весь день за ним бегаешь." Otpusk.059teðaxua manoʔ n'ixim: "obu?" teða-xua mano-ʔ n'i-ŋa-xiʔ-uʔ obu teða - xua mano - ʔ n'i - ŋa - xiʔ - uʔ obu теперь - Hort сказать - Conneg Neg - Praes - s3Du - Emph что now - Hort tell - Conneg Neg - Praes - s3Du - Emph what adv - verbal_suff verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_suff - Ptcl pron И спрашивают: "ну, что?" Otpusk.060Mod'inaʔ: "tagos'e d'aðoʔ n'ebam" Mod'i-naʔ tago-s'e d'aðo-ʔ mod'i - naʔ tago - s'e d'aðo - ʔ я - 1Pl быть.свободным - VAInf идти - Conneg I - 1Pl be.free - VAInf walk - Conneg pron - poss_suff verb - verbal_suff verb - verbal_suff n'i-ŋa-baʔ-uʔ n'i - ŋa - baʔ - uʔ Neg - Praes - s1Pl - Emph Neg - Praes - s1Pl - Emph verb - verbal suffix - verbal_suff - Ptcl Я им: "мы же так, без дела, гуляем просто." Otpusk.061netaʔaxaðo an'i taxanuju kan'ieʔ neta-ʔoi-xoðo an'i taxanuju kan'i-ŋa-baʔ neta - ʔoi - xoðo an'i taxanuju kan'i - ŋa - baʔ отдыхать - NDVRes - Abl еще дальше двигаться - Praes - s1Pl rest - NDVRes - Abl again further go - Praes - s1Pl verb - verbal_suff - case ptcl adv verb - verbal suffix - verbal_suff Отдохнув, еще немного подальше прошли мы. Otpusk.062kudokune d'aðuŋabat'i kudo-ku-ne d'aður-ŋa-baʔ-s'i kudo - ku - ne d'aður - ŋa - baʔ - s'i далеко - Dim - LocAdv ходить - Praes - s1Pl - DP far - Dim - LocAdv walk - Praes - s1Pl - DP adv - nominal_suff - case_adv verb - verbal suffix - verbal_suff - verbal_suff Далеко довольно ушли. Otpusk.063non'iʔ madeðuʔ mu noxod'ej d'a n'ine oði n'ieða ŋọọdaguðoʔ no-n'iʔ mano-ðo-ŋa-ðuʔ mu no - n'iʔ mano - ðo - ŋa - ðuʔ mu место+возле - 1Sg сказать - Ipfv - Praes - o3Pl делать place+near - 1Sg tell - Ipfv - Praes - o3Pl do postpos - poss_suff verb - verbal_suff - verbal suffix - pron_suff verb noxod'ej d'a n'i-ne oði n'i-ŋa-ða noxod'ej d'a n'i - ne oði n'i - ŋa - ða влажный(?) земля место+на - LocAdv ягода Neg - Praes - 3Sg moist(?) earth place+on - LocAdv berry Neg - Praes - 3Sg adj noun postpos - case_adv noun verb - verbal suffix - poss_suff ŋọb-m-ta-gu-ðo-ʔ ŋọb - m - ta - gu - ðo - ʔ один - Ingr - Caus - Dur - Ipfv - Conneg one - Ingr - Caus - Dur - Ipfv - Conneg числ - verbal_suff - verbal_suff - Ak-Art - verbal_suff - verbal_suff Мне говорят: "На мокрой земле ягоду не собирают!" Otpusk.064Mod'i noxogus'uðe d'aara n'ine oði-ði-n'iʔ ŋọọdaðoʔ Mod'i noxogu-s'uðe d'aara n'i-ne mod'i noxogu - s'uðe d'aara n'i - ne я быть.влажным(?) - Carit песок место+на - LocAdv I be.moist - Carit sand place+on - LocAdv pron verb(?) - case-like noun postpos - case_adv oði-ði-n'iʔ ŋọb-m-ta-ŋa-ðoʔ oði - ði - n'iʔ ŋọb - m - ta - ŋa - ðoʔ ягода - DestPl - 1Sg один - Ingr - Caus - быть.Conn - s1Sg berry - DestPl - 1Sg one - Ingr - Caus - be.Conn - s1Sg noun - nominal - poss_suff числ - verbal_suff - verbal_suff - verb - pers_infl Я на земле безо мха ягоду собираю. Otpusk.065Mu buud'iʔ s'ijʔ kasaxiʔ taxane kudokudoʔ Mu buu-diʔ s'i-jʔ mu buu - diʔ s'i - jʔ делать он - 3Du PronAcc - 1Sg do he - 3Du PronAcc - 1Sg verb pron - poss_suff Pron - poss_suff kasa-xiʔ taxa-ne kudo-ku-doʔ kasa - xiʔ taxa - ne kudo - ku - doʔ мужчина - s3Du место+позади - LocAdv далеко - Dim - Lat man - s3Du place+behind - LocAdv far - Dim - Lat noun - pers_suff postpos - case_adv adv - nominal_suff - case Ну, неподалеку от братьев. Otpusk.066Tonine mod'i nookaane lotiku tonea ŋọl'iu soeðaku tonine Toni-ne mod'i nookaane lotiku tone-ŋa-Ø toni - ne mod'i nookaane lotiku tone - ŋa - Ø там - LocAdv я ??? лайдочка иметься - Praes - s3Sg there - LocAdv I ??? flat.ground exist - Praes - s3Sg pron - case_adv pron ? noun verb - verbal suffix - verbal suffix ŋọb-riu soeða-ku toni-ne ŋọb - riu soeða - ku toni - ne один - Lim хорошо - Dim там - LocAdv one - Lim good - Dim there - LocAdv числ - Ptcl adv - nominal_suff pron - case_adv Лайдочка там была, очень хорошо на ней. Otpusk.067d'aða ŋ'ọl'iu kasui d'a-ða ŋọb-riu kasui d'a - ða ŋọb - riu kasui земля - 3Sg один - Lim сухой earth - 3Sg one - Lim dry noun - poss_suff числ - Ptcl adj Земля очень сухая Otpusk.068kudaxai d'erexine sareða d'agubi kudaxai d'ere-xine sare-ða d'agu-bi-Ø kudaxai d'ere - xine sare - ða d'agu - bi - Ø далекий день - LocPl дождь - 3Sg не.иметься - Infer - s3Sg far day - LocPl rain - 3Sg lack - Infer - s3Sg adj noun - case noun - poss_suff verb - verbal - verbal suffix Давно дождя не было. Otpusk.069Nu lotiku soeðaku obu tonine moroga ŋọl'iu ọka Nu lotiku soeða-ku obu toni-ne moroga ŋọb-riu ọka nu lotiku soeða - ku obu toni - ne moroga ŋọb - riu ọka ну лайдочка хорошо - Dim что там - LocAdv морошка один - Lim много so flat.ground good - Dim what there - LocAdv cloudberry one - Lim many Excl noun adv - nominal_suff pron pron - case_adv noun числ - Ptcl adv Ну, на лайдочке хорошо, морошки много. Otpusk.070moroga ŋọl'iu soeðaane pipi moroga ŋọb-riu soeða-mone pipi moroga ŋọb - riu soeða - mone pipi морошка один - Lim хорошо - Prol ??? cloudberry one - Lim good - Prol ??? noun числ - Ptcl adv - case ? Морошка хорошо поспела (?) Otpusk.071uðaxane latiniŋa uða-xane latiner-ŋa-Ø uða - xa - ne latiner - ŋa - Ø рука - Du - LocAdv лопаться - Praes - s3Sg hand - Du - LocAdv burst - Praes - s3Sg noun - number - case_adv verb - verbal suffix - verbal suffix В руках лопается. Otpusk.072uða mine latiniŋa uða mi-ne latiner-ŋa-Ø uða mi - ne latiner - ŋa - Ø рука место+внутри - LocAdv лопаться - Praes - s3Sg hand place+inside - LocAdv burst - Praes - s3Sg noun postpos - case_adv verb - verbal suffix - verbal suffix В руках лопается. Otpusk.073t'iʔ d'iðinaʔ ŋọl'iu mert'il'i padotenaʔ t'iʔ d'iði-Ø-naʔ ŋọb-riu mert'il'i t'iʔ d'iði - Ø - naʔ ŋọb - riu mert'il'i вот ведро - AccPl - 1Pl один - Lim быстро there bucket - AccPl - 1Pl one - Lim quickly pron noun - case - poss_suff числ - Ptcl adv padota-ŋa-i-naʔ padota - ŋa - i - naʔ наполнить - Praes - Opl - o1Pl fill - Praes - Opl - o1Pl verb - verbal suffix - verbal_suff - pers_infl Ведра наши мы очень быстро наполнили. Otpusk.074puroðee kan'ieʔ menaʔ d'ieðo puroðee kan'i-ŋa-baʔ með-naʔ puroðee kan'i - ŋa - baʔ með - naʔ обратно двигаться - Praes - s1Pl чум - 1Pl backwords go - Praes - s1Pl tent - 1Pl adv verb - verbal suffix - verbal_suff noun - poss_suff d'ieðo d'ieðo по+направлению to postposition Обратно, домой пошли. Otpusk.075d'aðumada s'ieroʔ an'i enet'eoʔ d'aðataaʔ d'aður-ma-da s'ier-ʔ an'i enet'eʔ-ʔ d'aður - ma - da s'ier - ʔ an'i enet'eʔ - ʔ ходить - NMLZ - PtPraes дело - Pl еще человек - Pl walk - NMLZ - PtPraes affair - Pl again person - Pl verb - verbal_suff - verbal_suff noun - number ptcl noun - number d'aðata-ŋa-baʔ d'aðata - ŋa - baʔ встретить - Praes - s1Pl meet - Praes - s1Pl verb - verbal suffix - verbal_suff Идя, еще людей встретили. Otpusk.076buuduʔ oðiða tonine iinokune Potabo iinokune lid'irui ŋọọdaguaʔ buu-duʔ oði-ða toni-ne iino-ku-ne buu - duʔ oði - ða toni - ne iino - ku - ne он - 3Pl ягода - 3Sg там - LocAdv подальше - Dim - LocAdv he - 3Pl berry - 3Sg there - LocAdv farther - Dim - LocAdv pron - poss_suff noun - poss_suff pron - case_adv Dem - nominal_suff - case_adv Potabo iino-ku-ne lid'oroi potabo iino - ku - ne lid'oroi Потапово подальше - Dim - LocAdv голубика Potapovo farther - Dim - LocAdv great.bilberry noun Dem - nominal_suff - case_adv noun ŋọb-m-ta-gu-ŋa-ʔ ŋọb - m - ta - gu - ŋa - ʔ один - Ingr - Caus - Dur - Praes - s3Pl one - Ingr - Caus - Dur - Praes - s3Pl числ - verbal_suff - verbal_suff - Ak-Art - verbal suffix - pers_infl Они ягоду там неподалеку от Потапово неподалеку, голубику собирают. Otpusk.077Mod'i kasaej kas'in'iʔ manoʔ n'iðouʔ Mod'i kasa-ej kasa-Ø-jʔ mano-ʔ mod'i kasa - ej kasa - Ø - jʔ mano - ʔ я мужчина - Emph мужчина - AccPl - 1Sg сказать - Conneg I man - Emph man - AccPl - 1Sg tell - Conneg pron noun - Clit noun - case - poss_suff verb - verbal_suff n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ Neg - Praes - s1Sg - Emph Neg - Praes - s1Sg - Emph verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl Я братьям и говорю: Otpusk.078t'ietaʔ mod'inaʔ an'i kan'in'ieʔ lid'oroi, lid'oroiðinaʔ ŋọọdan'ieʔ t'ietaʔ mod'i-naʔ an'i kan'i-n'i-baʔ lid'oroi t'ietaʔ mod'i - naʔ an'i kan'i - n'i - baʔ lid'oroi завтра я - 1Pl еще двигаться - Irr - s1Pl голубика tomorrow I - 1Pl again go - Irr - s1Pl great.bilberry adv pron - poss_suff ptcl verb - verbal_suff - verbal_suff noun lid'oroi-ði-naʔ ŋọb-m-ta-n'i-baʔ lid'oroi - ði - naʔ ŋọb - m - ta - n'i - baʔ голубика - DestPl - 1Pl один - Ingr - Caus - Irr - s1Pl great.bilberry - DestPl - 1Pl one - Ingr - Caus - Irr - s1Pl noun - nominal - poss_suff числ - verbal_suff - verbal_suff - verbal_suff - verbal_suff "А давайте завтра тоже пойдём, голубики наберем. Otpusk.079moroginaʔ mes'i ŋaj moroga-Ø-naʔ mes'i ŋaj moroga - Ø - naʔ mes'i ŋaj морошка - AccPl - 1Pl достаточно пусть cloudberry - AccPl - 1Pl sufficient let noun - case - poss_suff adv Inter Морошки хватит уже." Otpusk.080to ŋaj to ŋaj to ŋaj то пусть that let pron Inter Ну, пусть. Otpusk.081t'ietaʔ mod'inaʔ an'i kan'ieʔ t'ikeruu sobenaʔ meone lid'oroiðinaʔ ŋọọdagus'e t'ietaʔ mod'i-naʔ an'i kan'i-ŋa-baʔ t'ike-ruu t'ietaʔ mod'i - naʔ an'i kan'i - ŋa - baʔ t'ike - ruu завтра я - 1Pl еще двигаться - Praes - s1Pl тот - LimPl tomorrow I - 1Pl again go - Praes - s1Pl this - LimPl adv pron - poss_suff ptcl verb - verbal suffix - verbal_suff pron - Intracl sobe-naʔ me-mone lid'oroi-ði-naʔ sobe - naʔ me - mone lid'oroi - ði - naʔ тропа - 1Pl вдоль - Prol голубика - DestPl - 1Pl path - 1Pl along - Prol great.bilberry - DestPl - 1Pl noun - poss_suff postpos - case noun - nominal - poss_suff ŋọb-m-ta-gu-s'e ŋọb - m - ta - gu - s'e один - Ingr - Caus - Dur - VAInf one - Ingr - Caus - Dur - VAInf числ - verbal_suff - verbal_suff - Ak-Art - verbal_suff Назавтра мы пошли по той же тропинке голубику собирать. Otpusk.082Lid'oroi an'i eke pua ŋọl'iu ọkaʔas' Lid'oroi an'i eke pua ŋọb-riu ọka-ʔes' lid'oroi an'i eke pua ŋọb - riu ọka - ʔes' голубика еще этот год один - Lim много - Ess great.bilberry again this year one - Lim many - Ess noun ptcl pron noun числ - Ptcl adv - case-like Голубии в этом году тоже очень много. Otpusk.083D'aðaa ŋọl'iu s'udoraxaʔas' D'aðo-ma ŋọb-riu s'udo-raxa-ʔes' d'aðo - ma ŋọb - riu s'udo - raxa - ʔes' идти - NMLZ один - Lim дым - Comp - Ess walk - NMLZ one - Lim smoke - Comp - Ess verb - verbal_suff числ - Ptcl noun - Intracl - case-like По пути все голубое. Otpusk.084D'ere d'odae d'ud'idoʔ tonine oðiðaaʔ toðo t'ikoðo mekonaʔ tọọbaʔ D'ere d'udae d'ud'ir-doʔ toni-ne d'ere d'udae d'ud'ir - doʔ toni - ne день середина время - Lat там - LocAdv day middle time - Lat there - LocAdv noun noun noun - case pron - case_adv oðiða-ŋa-baʔ to-ðo t'iʔ-xoðo oðiða - ŋa - baʔ to - ðo t'iʔ - xoðo собирать.ягоды - Praes - s1Pl то - AblAdv вот - Abl grasp.berries - Praes - s1Pl that - AblAdv there - Abl verb - verbal suffix - verbal_suff pron - case_adv pron - case með-xoʔ-naʔ tọ-ŋa-baʔ með - xoʔ - naʔ tọ - ŋa - baʔ чум - Lat - 1Pl прийти - Praes - s1Pl tent - Lat - 1Pl come - Praes - s1Pl noun - case - poss_suff verb - verbal suffix - verbal_suff Полдня ягоду собирали, потом домой пошли. Otpusk.085mekonaʔ tọọbaʔ með-xoʔ-naʔ tọ-ŋa-baʔ með - xoʔ - naʔ tọ - ŋa - baʔ чум - Lat - 1Pl прийти - Praes - s1Pl tent - Lat - 1Pl come - Praes - s1Pl noun - case - poss_suff verb - verbal suffix - verbal_suff Домой пошли. Otpusk.086Toðo an'ixua d'ere jet d'aðuŋabat'i oðiðas'e to-ðo an'i-xua d'ere jet to - ðo an'i - xua d'ere jet то - AblAdv еще - Hort день вот that - AblAdv again - Hort day really pron - case_adv ptcl - verbal_suff noun Inter d'aður-ŋa-baʔ-s'i oðiða-s'e d'aður - ŋa - baʔ - s'i oðiða - s'e ходить - Praes - s1Pl - DP собирать.ягоды - VAInf walk - Praes - s1Pl - DP grasp.berries - VAInf verb - verbal suffix - verbal_suff - verbal_suff verb - verbal_suff Еще несколько дней ходили за ягодами. Otpusk.087Toðo t'ikoðo ŋa mataraxaaʔ mes'i ŋaj oðiðas'e neteiðoʔ To-ðo t'iʔ-xoðo ŋa to - ðo t'iʔ - xoðo ŋa то - AblAdv вот - Abl небо that - AblAdv there - Abl heaven pron - case_adv pron - case noun mano-ta-raxa-Ø mes'i ŋaj mano - ta - raxa - Ø mes'i ŋaj сказать - Prob - Comp - s3Sg достаточно пусть tell - Prob - Comp - s3Sg sufficient let verb - verb_suff - Intracl - verbal sadv Inter oðiða-s'e neta-n'i-ðoʔ oðiða - s'e neta - n'i - ðoʔ собирать.ягоды - VAInf отдыхать - Irr - s1Sg grasp.berries - VAInf rest - Irr - s1Sg verb - verbal_suff verb - verbal_suff - pers_infl А потом небо будто сказало: "Хватит ягоды собирать, пусть она отдохнёт." Otpusk.088T'iʔ tori ŋaða sareða an'i amuke meseʔes' kan'i T'iʔ tori ŋa-ða sareða-ŋa-Ø an'i amuke t'iʔ tori ŋa - ða sareða - ŋa - Ø an'i amuke вот так небо - 3Sg дождить - Praes - s3Sg еще черт there so heaven - 3Sg rain - Praes - s3Sg again deuce pron pron noun - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix ptcl noun mese-ʔes' kan'i-ŋa-Ø mese - ʔes' kan'i - ŋa - Ø ветер - Ess двигаться - Praes - s3Sg wind - Ess go - Praes - s3Sg noun - case-like verb - verbal suffix - verbal suffix Дождь пошел, ветер поднялся. Otpusk.089ŋọl'iu senoxua d'ere ŋọl'iu sare d'aða piexone d'aða t'ukut'i nọdareðoʔ ŋọb-riu senoxua d'ere ŋọb-riu sare d'aðo-ŋa-Ø ŋọb - riu senoxua d'ere ŋọb - riu sare d'aðo - ŋa - Ø один - Lim несколько день один - Lim дождь идти - Praes - s3Sg one - Lim several day one - Lim rain walk - Praes - s3Sg числ - Ptcl pron noun числ - Ptcl noun verb - verbal suffix - verbal suffix pie-xone d'a-ða t'ukut'i pie - xone d'a - ða t'ukut'i снаружи - Loc земля - 3Sg весь outdoors - Loc earth - 3Sg all adv - case noun - poss_suff pron nọdara-ŋa-i-ðoʔ nọdara - ŋa - i - ðoʔ мочить - Praes - Refl - r3Sg wet - Praes - Refl - r3Sg verb - verbal suffix - verbal_suff - pers_suff Несколько дней дождь лил, все промокло снаружи. Otpusk.090Tori, toðo t'ikoðo t'ike sare kan'iʔexoðo mese tọa tori to-ðo t'iʔ-xoðo t'ike sare kan'i-ʔoi-xoðo mese tori to - ðo t'iʔ - xoðo t'ike sare kan'i - ʔoi - xoðo mese так то - AblAdv вот - Abl тот дождь двигаться - NDVRes - Abl ветер so that - AblAdv there - Abl this rain go - NDVRes - Abl wind pron pron - case_adv pron - case pron noun verb - verbal_suff - case noun tọ-ŋa-Ø tọ - ŋa - Ø прийти - Praes - s3Sg come - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix А после дождя ветер поднялся. Otpusk.091Too d'udae ubu Too d'udae ubu too d'udae ubu лето середина конец summer middle end noun noun noun Середины лета конец Otpusk.092too d'udae umu eðoraxas'e kudaxai eekujʔ mamobis'i t'iʔ too d'udae umu e-ðo-raxa-s'e kudaxai too d'udae umu e - ðo - raxa - s'e kudaxai лето середина север быть - Ipfv - Comp - VAInf далекий summer middle north be - Ipfv - Comp - VAInf far noun noun noun verb - verbal_suff - Intracl - verbal_suff adj ee-ku-jʔ mano-mobi-Ø-s'i t'iʔ ee - ku - jʔ mano - mobi - Ø - s'i t'iʔ мать - Dim - 1Sg сказать - Hab - s3Sg - DP вот mother - Dim - 1Sg tell - Hab - s3Sg - DP there noun - nominal_suff - poss_suff verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal_suff pron "Лета середина на север повернула" -- так мамочка моя говорила. Otpusk.093toonuju too d'udae umu tọða toonuju too d'udae umu tọ-ðo-ŋa-Ø toonuju too d'udae umu tọ - ðo - ŋa - Ø летом лето середина север прийти - Ipfv - Praes - s3Sg in.summer summer middle north come - Ipfv - Praes - s3Sg adv noun noun noun verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal suffix Лета середина на север повернула Otpusk.094amuke mese amuke mese amuke mese черт ветер deuce wind noun noun Жуткий ветер. Otpusk.095t'ike neel'ikiðuʔ nenogiðuʔ kuxune kan'ibutuʔ jet t'uku pos'uroriðuʔ t'ikemesexone t'ike neel'iku-Ø-ðuʔ nenogo-Ø-ðuʔ kuxu-ne t'ike neel'iku - Ø - ðuʔ nenogo - Ø - ðuʔ kuxu - ne тот мошка - AccPl - 3Pl комар - AccPl - 3Pl всюду - LocAdv this midges - AccPl - 3Pl mosquito - AccPl - 3Pl anywhere - LocAdv pron noun - case - poss_suff noun - case - poss_suff pron - case_adv kan'i-buʔ-ðuʔ jet t'uku kan'i - buʔ - ðuʔ jet t'uku двигаться - VACond - 3Pl вот все go - VACond - 3Pl really all verb - verbal_suff - poss_suff Inter pron pos'uro-ra-ŋa-i-ðoʔ t'ike mese-xone pos'uro - ra - ŋa - i - ðoʔ t'ike mese - xone кружить - Pass - Praes - Opl - r3Sg тот ветер - Loc roll - Pass - Praes - Opl - r3Sg this wind - Loc verb - verbal - verbal suffix - verbal_suff - pers_suff pron noun - case Мошкару, комаров, куда б они ни забились, свех ветер закружил. Otpusk.096d'aða mert'il'i kasa d'a-ða mert'il'i kaso-ŋa-Ø d'a - ða mert'il'i kaso - ŋa - Ø земля - 3Sg быстро сохнуть - Praes - s3Sg earth - 3Sg quickly become.dry - Praes - s3Sg noun - poss_suff adv verb - verbal suffix - verbal suffix Земля быстро высохла. Otpusk.097mesero t'ike mert'ili d'ada ŋọl'iu kasotaða mese-ro t'ike mert'il'i d'a-ʔ-ða mese - ro t'ike mert'il'i d'a - ʔ - ða ветер - 2Sg тот быстро земля - Acc - 3Sg wind - 2Sg this quickly earth - Acc - 3Sg noun - poss_suff pron adv noun - case - poss_suff ŋọb-riu kaso-ta-ŋa-ða ŋọb - riu kaso - ta - ŋa - ða один - Lim сохнуть - Caus - Praes - o3Sg one - Lim become.dry - Caus - Praes - o3Sg числ - Ptcl verb - verbal_suff - verbal suffix - pron_suff Этот ветер очень быстро землю высушил. Otpusk.098toðo t'ikoðo Toma non'iʔ tọa, Toma to-ðo t'iʔ-xoðo Toma no-ʔ-jʔ to - ðo t'iʔ - xoðo Toma no - ʔ - jʔ то - AblAdv вот - Abl ИС место+возле - LatAdv - 1Sg that - AblAdv there - Abl NProp place+near - LatAdv - 1Sg pron - case_adv pron - case NProp postpos - case_adv - poss_suff tọ-ŋa-Ø Toma tọ - ŋa - Ø Toma прийти - Praes - s3Sg ИС come - Praes - s3Sg NProp verb - verbal suffix - verbal suffix NProp А потом Тома ко мне пришла, Тома. Otpusk.099buu potaboxone periiʔ d'ere adikuxone mosara n'ie modedaʔas' buu potabo-xone periiʔ d'ere adiku-xone buu potabo - xone periiʔ d'ere adiku - xone он Потапово - Loc совсем день сидение - Loc he Potapovo - Loc quite day sitting - Loc pron noun - case adv noun noun - case mosara-ŋa-Ø n'i-ŋa-Ø mosara - ŋa - Ø n'i - ŋa - Ø шевелиться - Praes - s3Sg Neg - Praes - s3Sg be.active - Praes - s3Sg Neg - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix verb - verbal suffix - verbal suffix mode-da-ʔes' mode - da - ʔes' смотреть - PtPraes - Ess see - PtPraes - Ess verb - verbal_suff - case-like Она в Потапово все время сидела работала, не показывалась. Otpusk.100tatobi tatobe-ŋa-Ø tatobe - ŋa - Ø быть.замужем - Praes - s3Sg be.married - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix Замужем она. Otpusk.101buuseða rosa buuse-ða rosa buuse - ða rosa старик - 3Sg русский old.man - 3Sg russian noun - poss_suff noun Муж русский. Otpusk.102nexuʔ n'ieða tonea nexuʔ n'ie-ða tone-ŋa-Ø nexuʔ n'ie - ða tone - ŋa - Ø три ребенок - 3Sg иметься - Praes - s3Sg three child - 3Sg exist - Praes - s3Sg числ noun - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix Трое детей у неё. Otpusk.103ŋọl'iu kasa n'ieða s'iðe ne n'iexuða ŋọb-riu kasa n'ie-ða s'iðe ne n'ie-xu-ða ŋọb - riu kasa n'ie - ða s'iðe ne n'ie - xu - ða один - Lim мужчина ребенок - 3Sg два женщина ребенок - Du - 3Sg one - Lim man child - 3Sg two woman child - Du - 3Sg числ - Ptcl noun noun - poss_suff числ noun noun - number - poss_suff Один мальчик и две девочки. Otpusk.104Toma t'ike: mod'i eekun'i kasa kasakujʔ n'iiʔeʔ ne n'ie Toma t'ike mod'i ee-ku-ʔ-jʔ kasa Toma t'ike mod'i ee - ku - ʔ - jʔ kasa ИС тот я мать - Dim - Gen - 1Sg мужчина NProp this I mother - Dim - Gen - 1Sg man NProp pron pron noun - nominal_suff - case - poss_suff noun kasa-ku-jʔ n'iis-ŋa-ʔ ne n'ie kasa - ku - jʔ n'iis - ŋa - ʔ ne n'ie товарищ - Dim - 1Sg рожать - Praes - s3Pl женщина ребенок friend - Dim - 1Sg give.birth - Praes - s3Pl woman child noun - nominal_suff - poss_suff verb - verbal suffix - pers_infl noun noun Тома говорит: "У моей мамочки, у братьев ее девочки родятся." Otpusk.105T'iʔ noon'iʔ tọa mana T'iʔ noo-ʔ-n'iʔ tọ-ŋa-Ø t'iʔ noo - ʔ - n'iʔ tọ - ŋa - Ø вот к - LatAdv - 1Sg прийти - Praes - s3Sg there to - LatAdv - 1Sg come - Praes - s3Sg pron postpos - case_adv - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix mano-ŋa-Ø mano - ŋa - Ø сказать - Praes - s3Sg tell - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix Ко мне пришла, говорит: Otpusk.106t'ietaʔ manoʔ n'iuʔ t'ernikaðin'iʔ ŋọọdagus'e kan'in'ijʔ taxanokuju Fokinamoga d'ieðo t'ietaʔ mano-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ t'ietaʔ mano - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ завтра сказать - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph tomorrow tell - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph adv verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl t'ernika-ði-n'iʔ ŋọb-m-ta-gu-s'e t'ernika - ði - n'iʔ ŋọb - m - ta - gu - s'e черника - DestPl - 1Sg один - Ingr - Caus - Dur - VAInf bilberries - DestPl - 1Sg one - Ingr - Caus - Dur - VAInf noun - nominal - poss_suff числ - verbal_suff - verbal_suff - Ak-Art - verbal_suff kan'i-n'i-jʔ taxanokuju Fokina moga d'ieðo kan'i - n'i - jʔ taxanokuju fokina moga d'ieðo двигаться - Irr - s1Du недалеко Фокинка лес по+направлению go - Irr - s1Du not.far.away Fokinka forest to verb - verbal_suff - personal_suff adv NProp noun postposition Завтра, говорит, давай чернику собирать пойдем, неподалёку, в лесу у Фокинки. Otpusk.107kan'in'ijʔ mod'i manoʔ n'ieðuʔ kan'i-n'i-jʔ mod'i mano-ʔ kan'i - n'i - jʔ mod'i mano - ʔ двигаться - Neg - s1Du я сказать - Conneg go - Neg - s1Du I tell - Conneg verb - verb - personal_suff pron verb - verbal_suff n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ Neg - Praes - r3Sg - Emph Neg - Praes - r3Sg - Emph verb - verbal suffix - pers_suff - Ptcl "Пойдем," -- говорю. Otpusk.108kiuðnuju niereðoʔ ŋọl'iu ŋọl'iu piexone tet'ima kiuðnuju niero-ŋa-i-ðoʔ ŋọb-riu ŋọb-riu kiuðnuju niero - ŋa - i - ðoʔ ŋọb - riu ŋọb - riu утром встать - Praes - Refl - s1Sg один - Lim один - Lim in.the.morning stand.up - Praes - Refl - s1Sg one - Lim one - Lim adv verb - verbal suffix - verbal_suff - pers_infl числ - Ptcl числ - Ptcl pie-xone tet'i-m-ŋa-Ø pie - xone tet'i - m - ŋa - Ø снаружи - Loc холодный - Ingr - Praes - s3Sg outdoors - Loc cold - Ingr - Praes - s3Sg adv - case adj - verbal_suff - verbal suffix - verbal suffix Утром я встала -- очень холодно на улице. Otpusk.109Meseða ŋọl'iu agaane sopo mese-ða ŋọb-riu aga-mone sopo mese - ða ŋọb - riu aga - mone sopo ветер - 3Sg один - Lim большой - Prol сильный(?) wind - 3Sg one - Lim big - Prol heavy(?) noun - poss_suff числ - Ptcl adj - case ? Ветер очень сильный. Otpusk.110Toma manoʔ n'iuʔ Toma mano-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ Toma mano - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ ИС сказать - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph NProp tell - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph NProp verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl Тома говорит: Otpusk.111Kiuðnuju mert'il'i ixuajʔ kan'iʔ Kiuðnuju mert'il'i i-xua-jʔ kan'i-ʔ kiuðnuju mert'il'i i - xua - jʔ kan'i - ʔ утром быстро Neg - Hort - s1Du двигаться - Conneg in.the.morning quickly Neg - Hort - s1Du go - Conneg adv adv verb - verbal_suff - personal_suff verb - verbal_suff "Давай утром рано не пойдём. Otpusk.112D'erenuju kan'in'ijʔ ŋaða ibl'aiguone d'ube, d'ubema D'erenuju kan'i-n'i-jʔ ŋa-ða d'erenuju kan'i - n'i - jʔ ŋa - ða днем двигаться - Irr - s1Du небо - 3Sg by.day go - Irr - s1Du heaven - 3Sg adv verb - verbal_suff - personal_suff noun - poss_suff ibl'aigu-mone d'ube d'ube-m-ŋa-Ø ibl'aigu - mone d'ube d'ube - m - ŋa - Ø маленький - Prol тепло тепло - Ingr - Praes - s3Sg little - Prol warmth warmth - Ingr - Praes - s3Sg adj - case noun noun - verbal_suff - verbal suffix - verbal suffix Днём пойдем, потеплеет немножко." Otpusk.113D'erenuju kan'ieʔ D'erenuju kan'i-ŋa-baʔ d'erenuju kan'i - ŋa - baʔ днем двигаться - Praes - s1Pl by.day go - Praes - s1Pl adv verb - verbal suffix - verbal_suff Мы днем пошли. Otpusk.114Tonuju d'aðas'e sobekuða tete n'ie ŋaʔ Toonuju d'aðo-s'e sobe-ku-ða tete toonuju d'aðo - s'e sobe - ku - ða tete летом идти - VAInf тропа - Dim - 3Sg трудный(?) in.summer walk - VAInf path - Dim - 3Sg difficult(?) adv verb - verbal_suff noun - nominal_suff - poss_suff adj(?) n'i-ŋa-Ø ŋa-ʔ n'i - ŋa - Ø ŋa - ʔ Neg - Praes - s3Sg быть.Conn - Conneg Neg - Praes - s3Sg be.Conn - Conneg verb - verbal suffix - verbal suffix verb - verbal_suff Так идти, тропинка не тррудная. Otpusk.115Nu soeðaane totui d'aðaa ŋọl'iu neʔe Nu soeða-mone totui d'aðo-ma ŋọb-riu neʔe nu soeða - mone totui d'aðo - ma ŋọb - riu neʔe ну хорошо - Prol ??? идти - NMLZ один - Lim твердый so good - Prol ??? walk - NMLZ one - Lim firm Excl adv - case ? verb - verbal_suffчисл - Ptcl adj Хорошо идти, земля очень твёрдая. Otpusk.116Piexone ŋọl'iu meseða sopo Pie-xone ŋọb-riu mese-ða sopo pie - xone ŋọb - riu mese - ða sopo снаружи - Loc один - Lim ветер - 3Sg сильный(?) outdoors - Loc one - Lim wind - 3Sg heavy(?) adv - case числ - Ptcl noun - poss_suff ? Ветер ведь на улице сильный. Otpusk.117Toðo t'ikoðo enet'eoʔ mamobiʔ moluka texe sego medi samaʔ mieʔ To-ðo t'iʔ-xoðo enet'eʔ-ʔ mano-mobi-ʔ to - ðo t'iʔ - xoðo enet'eʔ - ʔ mano - mobi - ʔ то - AblAdv вот - Abl человек - Pl сказать - Hab - s3Pl that - AblAdv there - Abl person - Pl tell - Hab - s3Pl pron - case_adv pron - case noun - number verb - verbal_suff - pers_infl moluka texe-ʔ sego medi sama-ʔ moluka texe - ʔ sego medi sama - ʔ вид.ягоды(?) место+позади - LatAdv всякий сорт птица - Pl a.kind.of.berries(?) place+behind - LatAdv every kind bird - Pl noun postpos - case_adv adj noun noun - number mie-ŋa-ʔ mie - ŋa - ʔ путешествовать - Praes - s3Pl travel - Praes - s3Pl verb - verbal suffix - pers_infl Люди говорят: над ягодами всякие-разные птицы вьются. Otpusk.118molukaleʔe moga mine ŋọl'iu soeða moluka-leʔe moga mi-ne ŋọb-riu soeða moluka - leʔe moga mi - ne ŋọb - riu soeða вид.ягоды(?) - Augm(?) лес место+внутри - LocAdv один - Lim хорошо a.kind.of.berries(?) - Augm(?) forest place+inside - LocAdv one - Lim good noun - nominal noun postpos - case_adv числ - Ptcl adv Ягоды в лесу очень хорошие. Otpusk.119Obuxuaruu meseða d'agua ŋọlaso ọðikuruuða lexiðiŋaʔ Obu-xua-ruu mese-ða d'agu-ŋa-Ø obu - xua - ruu mese - ða d'agu - ŋa - Ø что - Hort - LimPl ветер - 3Sg не.иметься - Praes - s3Sg what - Hort - LimPl wind - 3Sg lack - Praes - s3Sg pron - verbal_suff - Intracl noun - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix ŋọlaso oði-ku-ruu-ða lexiðer-ŋa-ʔ ŋọlaso oði - ku - ruu - ða lexiðer - ŋa - ʔ одинаково ягода - Dim - LimPl - 3Sg свисать - Praes - s3Pl equally berry - Dim - LimPl - 3Sg trail - Praes - s3Pl adv noun - nominal_suff - Intracl - poss_suff verb - verbal suffix - pers_infl Ветра совсем нет, повсюду ягоды висят. Otpusk.120Mod'i ŋọl'iu sos'i n'ine soeðaʔas' kan'i mod'i ŋọl'iu Tomadoʔ manoʔ n'ieðuʔ Mod'i ŋọb-riu sos'i n'i-ne soeða-ʔes' mod'i ŋọb - riu sos'i n'i - ne soeða - ʔes' я один - Lim сопка место+на - LocAdv хорошо - Ess I one - Lim hill place+on - LocAdv good - Ess pron числ - Ptcl noun postpos - case_adv adv - case-like kan'i-ŋa-Ø mod'i ŋọb-riu Toma-doʔ kan'i - ŋa - Ø mod'i ŋọb - riu Toma - doʔ двигаться - Praes - s3Sg я один - Lim ИС - Lat go - Praes - s3Sg I one - Lim NProp - Lat verb - verbal suffix - verbal suffix pron числ - Ptcl NProp - case mano-ʔ n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ mano - ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ сказать - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph tell - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl Я на сопку поднялась, говорю Томе: Otpusk.121Mod'ixuan'iʔ jet eke moga mine periiʔ adis'e kain'iðod'i ekexone d'iren'iðod'i Mod'i-xua-n'iʔ jet eke moga mi-ne periiʔ mod'i - xua - n'iʔ jet eke moga mi - ne periiʔ я - Hort - 1Sg вот этот лес место+внутри - LocAdv совсем I - Hort - 1Sg really this forest place+inside - LocAdv quite pron - verbal_suff - poss_suff Inter pron noun postpos - case_adv adv adi-s'e kai-n'i-ðoʔ-s'i eko-xone adi - s'e kai - n'i - ðoʔ - s'i eko - xone сидеть - VAInf остаться - Irr - s1Sg - DP это - Loc sit - VAInf remain - Irr - s1Sg - DP this - Loc verb - verbal_suff verb - verbal_suff - pers_infl - verbal_suff pron - case d'ire-n'i-ðoʔ-s'i d'ire - n'i - ðoʔ - s'i жить - Irr - s1Sg - DP live - Irr - s1Sg - DP verb - verbal_suff - pers_infl - verbal_suff Я бы в этом лесу навсегда осталась, жила бы здесь. Otpusk.122Toma noon'iʔ seŋid'e pisirabi Toma noo-ʔ-jʔ seŋir-s'e Toma noo - ʔ - jʔ seŋir - s'e ИС к - LatAdv - 1Sg смлотреть - VAInf NProp to - LatAdv - 1Sg look - VAInf NProp postpos - case_adv - poss_suff verb - verbal_suff pisira-bi-Ø pisira - bi - Ø смеяться - Infer - s3Sg laugh - Infer - s3Sg verb - verbal - verbal suffix Тома, на меня глядя, смеется. Otpusk.123ŋọl'iu ŋọl'iu soeða mod'i manoʔ n'ieðuʔ ekoxone ŋọb-riu ŋọb-riu soeða mod'i mano-ʔ ŋọb - riu ŋọb - riu soeða mod'i mano - ʔ один - Lim один - Lim хорошо я сказать - Conneg one - Lim one - Lim good I tell - Conneg числ - Ptcl числ - Ptcl adv pron verb - verbal_suff n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ eko-xone n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ eko - xone Neg - Praes - s1Sg - Emph это - Loc Neg - Praes - s1Sg - Emph this - Loc verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl pron - case "Очень, очень хорошо здесь," -- говорю. Otpusk.124iinokune moga moga puadoʔ mekut'a onae mekut'a mokataʔ n'iðud'i an'imoga mione ŋọl'iu d'iris'e kain'iðod'i. iinoku-ne moga moga puo-doʔ iino - ku - ne moga moga puo - doʔ подальше - Dim - LocAdv лес лес место+позади - Lat farther - Dim - LocAdv forest forest place+behind - Lat Dem - nominal_suff - case_adv noun noun postpos - case með-kut'a onae með-kut'a mokata-ʔ með - kut'a onae með - kut'a mokata - ʔ чум - Dim настоящий чум - Dim торчать - Conneg tent - Dim real tent - Dim stick.up - Conneg noun - nominal_suff adj noun - nominal_suff verb - verbal_suff n'i-ŋa-ðuʔ-s'i an'i moga mi-mone n'i - ŋa - ðuʔ - s'i an'i moga mi - mone Neg - Praes - o3Pl - DP еще лес место+внутри - Prol Neg - Praes - o3Pl - DP again forest place+inside - Prol verb - verbal suffix - pron_suff - verbal_suff ptcl noun postpos - case ŋọb-riu d'ire-s'e kai-n'i-ðoʔ-s'i ŋọb - riu d'ire - s'e kai - n'i - ðoʔ - s'i один - Lim жить - VAInf остаться - Irr - s1Sg - DP one - Lim live - VAInf remain - Irr - s1Sg - DP числ - Ptcl verb - verbal_suff verb - verbal_suff - pers_infl - verbal_suff Там подальше в лесу чумы стоят, настоящие чумы, я бы тут в лесу жить осталась. Otpusk.125Toma noon'iʔ seŋid'e pisirabi Toma noo-ʔ-jʔ seŋir-s'e Toma noo - ʔ - jʔ seŋir - s'e ИС к - LatAdv - 1Sg смлотреть - VAInf NProp to - LatAdv - 1Sg look - VAInf NProp postpos - case_adv - poss_suff verb - verbal_suff pisira-bi-Ø pisira - bi - Ø смеяться - Infer - s3Sg laugh - Infer - s3Sg verb - verbal - verbal suffix Тома, на меня глядя, смеется. Otpusk.126Buuxuada obu Buu-xua-da obu buu - xua - da obu он - Hort - PtPraes что he - Hort - PtPraes what pron - verbal_suff - verbal_suff pron Ей-то что! Otpusk.127Sego medi pua mogadoʔ d'aðuroʔ n'iuʔ Sego medi pua moga-doʔ d'aður-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ sego medi pua moga - doʔ d'aður - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ всякий сорт год лес - Lat ходить - LatAdv Neg - Praes - s3Sg - Emph every kind year forest - Lat walk - LatAdv Neg - Praes - s3Sg - Emph adj noun noun noun - case verb - case_adv verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl Что ни год -- в лес ходит. Otpusk.128Mod'i an'i t'iʔ senoxua pua kan'iʔexoðo ekoxone eu tọọðoʔ Mod'i an'i t'iʔ senoxua pua kan'i-ʔoi-xoðo eko-xone eu mod'i an'i t'iʔ senoxua pua kan'i - ʔoi - xoðo eko - xone eu я еще вот несколько год двигаться - NDVRes - Abl это - Loc Excl I again there several year go - NDVRes - Abl this - Loc Excl pron ptcl pron pron noun verb - verbal_suff - case pron - case Inter tọ-ŋa-ðoʔ tọ - ŋa - ðoʔ прийти - Praes - s1Sg come - Praes - s1Sg verb - verbal suffix - pers_infl А я, на несколько лет уехав, только что сюда приехала. Otpusk.129D'akut'ajʔ d'urotagus'e pebiuʔ d'a-kut'a-jʔ d'urota-gu-s'e pe-bi-Ø-uʔ d'a - kut'a - jʔ d'urota - gu - s'e pe - bi - Ø - uʔ земля - Dim - 1Sg забыть - Dur - VAInf начать - Infer - s3Sg - Emph earth - Dim - 1Sg forget - Dur - VAInf begin - Infer - s3Sg - Emph noun - nominal_suff - poss_suff verb - Ak-Art - verbal_suff verb - verbal - verbal suffix - Ptcl Землю свою забывать начала. Otpusk.130T'iʔ tonine moga pugone mu pugone t'ernikaro ŋọl'iu ọka T'iʔ toni-ne moga pugo-ne mu t'iʔ toni - ne moga pugo - ne mu вот там - LocAdv лес место+посреди - LocAdv делать there there - LocAdv forest place+inbetween - LocAdv do pron pron - case_adv noun postpos - case_adv verb pugo-ne t'ernika-ro ŋọb-riu ọka pugo - ne t'ernika - ro ŋọb - riu ọka место+посреди - LocAdv черника - 2Sg один - Lim много place+inbetween - LocAdv bilberries - 2Sg one - Lim many postpos - case_adv noun - poss_suff числ - Ptcl adv Вот, здесь в лесу черники очень много. Otpusk.131ŋọl'iu alekeje mero ŋọl'iu mod'in'iʔ d'iðin'iʔ d'iðin'iʔ padoten'iʔ ŋọb-riu alekeje mero ŋọb-riu mod'i-n'iʔ d'iði-Ø-n'iʔ ŋọb - riu alekeje mero ŋọb - riu mod'i - n'iʔ d'iði - Ø - n'iʔ один - Lim большой быстро один - Lim я - 1Sg ведро - AccPl - 1Sg one - Lim big quickly one - Lim I - 1Sg bucket - AccPl - 1Sg числ - Ptcl adj adv числ - Ptcl pron - poss_suff noun - case - poss_suff d'iði-Ø-n'iʔ padota-ŋa-i-n'iʔ d'iði - Ø - n'iʔ padota - ŋa - i - n'iʔ ведро - AccPl - 1Sg наполнить - Praes - Opl - o1Du bucket - AccPl - 1Sg fill - Praes - Opl - o1Du noun - case - poss_suff verb - verbal suffix - verbal_suff - pron_suff Очень быстро мы с нею ведра наши наполнили. Otpusk.132Tori senoxua d'ere toniʔ d'aðuŋabat'i Tori senoxua d'ere toni-ʔ d'aður-ŋa-baʔ-s'i tori senoxua d'ere toni - ʔ d'aður - ŋa - baʔ - s'i так несколько день там - LatAdv ходить - Praes - s1Pl - DP so several day there - LatAdv walk - Praes - s1Pl - DP pron pron noun pron - case_adv verb - verbal suffix - verbal_suff - verbal_suff Так несколько дней мы туда ходили. Otpusk.133Mod'ixuan'iʔ jet kutuixone oðixuaruu n'ieðoʔ ŋọọdaguʔ buturu adiobiðoʔmoga pugone Mod'i-xua-n'iʔ jet kutui-xone oði-xua-ruu mod'i - xua - n'iʔ jet kutui - xone oði - xua - ruu я - Hort - 1Sg вот некоторый - Loc ягода - Hort - LimPl I - Hort - 1Sg really some - Loc berry - Hort - LimPl pron - verbal_suff - poss_suff Inter pron - case noun - verbal_suff - Intracl n'i-ŋa-ðoʔ ŋọb-m-ta-gu-ʔ n'i - ŋa - ðoʔ ŋọb - m - ta - gu - ʔ Neg - Praes - s1Sg один - Ingr - Caus - Dur - Conneg Neg - Praes - s1Sg one - Ingr - Caus - Dur - Conneg verb - verbal suffix - pers_infl числ - verbal_suff - verbal_suff - Ak-Art - verbal_suff buturu adi-mobi-ðoʔ moga pugo-ne buturu adi - mobi - ðoʔ moga pugo - ne ??? сидеть - Hab - s1Sg лес место+посреди - LocAdv ??? sit - Hab - s1Sg forest place+inbetween - LocAdv ? verb - verbal_suff - pers_infl noun postpos - case_adv Я иногда ягоды не собираю, просто сижу в лесу. Otpusk.134ŋọl'iu seioxonen'iʔ soeða eobi ŋọb-riu seio-xone-n'iʔ soeða e-mobi-Ø ŋọb - riu seio - xone - n'iʔ soeða e - mobi - Ø один - Lim сердце - Loc - 1Sg хорошо быть - Hab - s3Sg one - Lim heart - Loc - 1Sg good be - Hab - s3Sg числ - Ptcl noun - case - poss_suff adv verb - verbal_suff - verbal suffix На сердце хорошо. Otpusk.135Mod'i nonen'iʔ ŋọl'iu obuxuaruu t'ixuu soeða d'agua Mod'i no-ne-n'iʔ ŋọb-riu obu-xua-ruu mod'i no - ne - n'iʔ ŋọb - riu obu - xua - ruu я место+возле - LocAdv - 1Sg один - Lim что - Hort - LimPl I place+near - LocAdv - 1Sg one - Lim what - Hort - LimPl pron postpos - case_adv - poss_suff числ - Ptcl pron - verbal_suff - Intracl t'ixuu soeða d'agu-ŋa-Ø t'ixuu soeða d'agu - ŋa - Ø ??? хорошо не.иметься - Praes - s3Sg ??? good lack - Praes - s3Sg ? adv verb - verbal suffix - verbal suffix ??? Otpusk.136Kun'i moga d'udaane d'udaane adis'e Kun'i moga d'uda-mone d'uda-mone adi-s'e kun'i moga d'uda - mone d'uda - mone adi - s'e как лес место+посередине - Prol место+посередине - Prol сидеть - VAInf how forest place+in.the.middle - Prol place+in.the.middle - Prol sit - VAInf pron noun postpos - case postpos - case verb - verbal_suff Как это -- в лесу сидеть? Otpusk.137Wot Wot wot вот so Inter Вот. Otpusk.138Toðo t'ikoðo an'i kan'i jet… to-ðo t'iʔ-xoðo an'i kan'i-ŋa-Ø jet to - ðo t'iʔ - xoðo an'i kan'i - ŋa - Ø jet то - AblAdv вот - Abl еще двигаться - Praes - s3Sg вот that - AblAdv there - Abl again go - Praes - s3Sg really pron - case_adv pron - case ptcl verb - verbal suffix - verbal suffix Inter Потом пошла все же... Otpusk.139A, toðo t'ikoðo Toma noon'iʔ manoʔ n'iuʔ texe A to-ðo t'iʔ-xoðo Toma noo-ʔ-n'iʔ a to - ðo t'iʔ - xoðo Toma noo - ʔ - n'iʔ а то - AblAdv вот - Abl ИС к - LatAdv - 1Sg and that - AblAdv there - Abl NProp to - LatAdv - 1Sg conj pron - case_adv pron - case NProp postpos - case_adv - poss_suff mano-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ texe mano - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ texe сказать - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph место+позади tell - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph place+behind verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl postpos А, потом Тома мне говорит: Otpusk.140Des't'uʔ baro baroone texe-ʔ noði n'iʔ eu… noði n'iʔ kan'in'ijʔ d'it'akoðiðin'iʔŋọọdan'ijʔ ŋọọdan'ijʔ D'es't'uʔ baro baro-mone texe-ʔ noði D'es't'uʔ baro aro - mone texe - ʔ noði Енисей берег берег - Prol место+позади - LatAdv яр Enissey bank bank - Prol place+behind - LatAdv steep.bank NProp noun noun - case postpos - case_adv noun n'i-ʔ eu… noði n'i-ʔ n'i - ʔ eu noði n'i - ʔ место+на - LatAdv Excl яр место+на - LatAdv place+on - LatAdv Excl steep.bank place+on - LatAdv postpos - case_adv Inter noun postpos - case_adv kan'i-n'i-jʔ d'it'akoði-ði-n'iʔ kan'i - n'i - jʔ d'it'akoði - ði - n'iʔ двигаться - Irr - s1Du вид.ягод - DestPl - o1Du go - Irr - s1Du kind.of.berries - DestPl - o1Du verb - verbal_suff - personal_suff noun - nominal - pron_suff ŋọb-m-ta-n'i-jʔ ŋọb - m - ta - n'i - jʔ один - Ingr - Caus - Irr - s1Du one - Ingr - Caus - Irr - s1Du числ - verbal_suff - verbal_suff - verbal_suff - personal_suff ŋọb-m-ta-n'i-jʔ ŋọb - m - ta - n'i - jʔ один - Ingr - Caus - Irr - s1Du one - Ingr - Caus - Irr - s1Du числ - verbal_suff - verbal_suff - verbal_suff - personal_suff Вдоль берега Енисея по ярам, по ярам пойдем-ка ягоды собирать. Otpusk.141Mod'i manoʔ n'ieðuʔ tori soeða en'is'i d'it'akoðiku ŋọọdas'e Mod'i mano-ʔ n'i-ŋa-ðoʔ-uʔ tori soeða mod'i mano - ʔ n'i - ŋa - ðoʔ - uʔ tori soeða я сказать - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph так хорошо I tell - Conneg Neg - Praes - s1Sg - Emph so good pron verb - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl - Ptcl pron adv e-n'i-Ø-s'i d'it'akoði-ku e - n'i - Ø - s'i d'it'akoði - ku быть - Irr - s3Sg - DP вид.ягод - Dim be - Irr - s3Sg - DP kind.of.berries - Dim verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal_suff noun - nominal_suff ŋọb-m-ta-s'e ŋọb - m - ta - s'e один - Ingr - Caus - VAInf one - Ingr - Caus - VAInf числ - verbal_suff - verbal_suff - verbal_suff Я говорю: "Хорошо было бы этой ягоды набрать." Otpusk.142Siranuju ŋọl'iu soeða en'is'i t'ike oðiku ọọd'e Siranuju ŋọb-riu soeða e-n'i-Ø-s'i t'ike siranuju ŋọb - riu soeða e - n'i - Ø - s'i t'ike зимой один - Lim хорошо быть - Irr - s3Sg - DP тот in.winter one - Lim good be - Irr - s3Sg - DP this adv числ - Ptcl adv verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal_suff pron oði-ku ọọr-s'e oði - ku ọọr - s'e ягода - Dim есть - VAInf berry - Dim eat - VAInf noun - nominal_suff verb - verbal_suff Зимой очень хоршо было бы этой ягодки поесть. Otpusk.143Kan'iʔ jet komabuto toðo t'ikoðo kan'i-ʔ jet koma-buʔ-do to-ðo t'iʔ-xoðo kan'i - ʔ jet koma - buʔ - do to - ðo t'iʔ - xoðo двигаться - Imv.s2Sg вот хотеть - VACond - 2Sg то - AblAdv вот - Abl go - Imv.s2Sg really want - VACond - 2Sg that - AblAdv there - Abl verb - pron_surr Inter verb - verbal_suff - poss_suff pron - case_adv pron - case Идем, если хочешь. Otpusk.144Mod'i eekun'iʔ baða biixone kaiðoʔ Mod'i ee-ku-ʔ-jʔ baða bii-xone mod'i ee - ku - ʔ - jʔ baða bii - xone я мать - Dim - Gen - 1Sg слово ум - Loc I mother - Dim - Gen - 1Sg word mind - Loc pron noun - nominal_suff - case - poss_suff noun noun - case kai-ŋa-ðoʔ kai - ŋa - ðoʔ остаться - Praes - r3Sg remain - Praes - r3Sg verb - verbal suffix - pers_suff Слова моей мамочки помню. Otpusk.145Buu mamobis'i buu mano-mobi-Ø-s'i buu mano - mobi - Ø - s'i он сказать - Hab - s3Sg - DP he tell - Hab - s3Sg - DP pron verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal_suff Она говорила. Otpusk.146Kebi periiʔ oðiðas'e d'aðud'e Kebi periiʔ oðiða-s'e d'aður-s'e kebi periiʔ oðiða - s'e d'aður - s'e грех совсем собирать.ягоды - VAInf ходить - VAInf sin quite grasp.berries - VAInf walk - VAInf noun adv verb - verbal_suff verb - verbal_suff Грех все время за ягодой ходить. Otpusk.147Moga amukedoʔ koratit' Moga amuke-doʔ koratit' moga amuke - doʔ koratit' лес черт - Lat ??? forest deuce - Lat ??? noun noun - case verb Лесной черт тебя ??? Otpusk.148Toðo t'ikoðo buu ŋọl'iu – uu – mamobis'i – uu ŋọl'iu ŋọl'iudo bun'ido ŋaʔ to-ðo t'iʔ-xoðo buu ŋọb-riu uu to - ðo t'iʔ - xoðo buu ŋọb - riu uu то - AblAdv вот - Abl он один - Lim ты that - AblAdv there - Abl he one - Lim you pron - case_adv pron - case pron числ - Ptcl pron mano-mobi-Ø-s'i uu ŋọb-riu ŋọb-riu-do mano - mobi - Ø - s'i uu ŋọb - riu ŋọb - riu - do сказать - Hab - s3Sg - DP ты один - Lim один - Lim - 2Sg tell - Hab - s3Sg - DP you one - Lim one - Lim - 2Sg verb - verbal_suff - verbal suffix - verbal_suff pron числ - Ptcl числ - Ptcl - poss_suff bun'i-ŋa-do ŋa-ʔ bun'i - ŋa - do ŋa - ʔ NegEmph - Praes - s2Sg быть.Conn - Conneg NegEmph - Praes - s2Sg be.Conn - Conneg verb - verbal suffix - pers_infl verb - verbal_suff Поэтому ты -- говорит -- <в лесу> одна не будь. Otpusk.149D'a ọọterataða enet'eða ọọterataða enet'eða ŋaj kun' sama ŋaj ọka D'a ọọtera-ta-ða enet'eʔ-Ø-ða d'a ọọtera - ta - ða enet'eʔ - Ø - ða земля угощать - Prob - o3Sg человек - AccPl - 3Sg earth feed - Prob - o3Sg person - AccPl - 3Sg noun verb - verb_suff - pron_suff noun - case - poss_suff ọọtera-ta-ða enet'eʔ-Ø-ða ŋaj kun'i sama ŋaj ọọtera - ta - ða enet'eʔ - Ø - ða ŋaj kun'i sama ŋaj угощать - Prob - o3Sg человек - AccPl - 3Sg пусть как птица пусть feed - Prob - o3Sg person - AccPl - 3Sg let how bird let verb - verb_suff - pron_suff noun - case - poss_suff Inter pron noun Inter ọka ọka много many adv Земля кормит, земля кормит людей пусть птиц пусть много Otpusk.150buuruudo bun'ido ŋaʔ d'a d'a d'a n'ine baðai oburu ọọd'e buu-ruu-do bun'i-ŋa-do ŋa-ʔ buu - ruu - do bun'i - ŋa - do ŋa - ʔ он - LimPl - Ipfv NegEmph - Praes - s2Sg быть.Conn - Conneg he - LimPl - Ipfv NegEmph - Praes - s2Sg be.Conn - Conneg pron - Intracl - verbal_suff verb - verbal suffix - pers_infl verb - verbal_suff d'a d'a d'a n'i-ne baða-bi oburu ọọr-s'e d'a d'a d'a n'i - ne baða - bi oburu ọọr - s'e земля земля земля место+на - LocAdv растить - PtPass вещь есть - VAInf earth earth earth place+on - LocAdv bring.up - PtPass thing eat - VAInf noun noun noun postpos - case_adv verb - verbal noun verb - verbal_suff Одна не будь, когда ешь то, что земля вырастила. Otpusk.151To jet mod'i ŋaarejʔ Toman'iʔ noʔ To jet mod'i ŋaara-ŋa-i-biʔ to jet mod'i ŋaara - ŋa - i - biʔ то вот я перестать - Praes - Refl - r1Sg that really I cease - Praes - Refl - r1Sg pron Inter pron verb - verbal suffix - verbal_suff - pron_suff Toma-ʔ-jʔ no-ʔ Toma - ʔ - jʔ no - ʔ ИС - Gen - 1Sg место+возле - LatAdv NProp - Gen - 1Sg place+near - LatAdv NProp - case - poss_suff postpos - case_adv Ну, я отказалась. Otpusk.152Toðo t'ikoðo an'i ŋaða ot'ikoʔes' kan'i To-ðo t'iʔ-xoðo an'i ŋa-ða ot'iko-ʔes' to - ðo t'iʔ - xoðo an'i ŋa - ða ot'iko - ʔes' то - AblAdv вот - Abl еще небо - 3Sg плохой - Ess that - AblAdv there - Abl again heaven - 3Sg bad - Ess pron - case_adv pron - case ptcl noun - poss_suff adj - case-like kan'i-ŋa-Ø kan'i - ŋa - Ø двигаться - Praes - s3Sg go - Praes - s3Sg verb - verbal suffix - verbal suffix Потом погода испортилась. Otpusk.153Senoxua d'ere mekonen'iʔ adijʔ Senoxua d'ere með-xone-n'iʔ adi-ŋa-i-biʔ senoxua d'ere með - xone - n'iʔ adi - ŋa - i - biʔ несколько день чум - Loc - 1Sg сидеть - Praes - Refl - r1Sg several day tent - Loc - 1Sg sit - Praes - Refl - r1Sg pron noun noun - case - poss_suff verb - verbal suffix - verbal_suff - pron_suff Несколько дней я дома сидела. Otpusk.154Meðo mosara pon'iŋaðoʔ mod'i kasan'iʔ mekone Með-ʔ mosara poner-ŋa-ðoʔ mod'i með - ʔ mosara poner - ŋa - ðoʔ mod'i чум - Gen работа держать - Praes - s1Sg я tent - Gen work take - Praes - s1Sg I noun - case noun verb - verbal suffix - pers_infl pron kasa-ʔ-jʔ með-xone kasa - ʔ - jʔ með - xone товарищ - Gen - 1Sg чум - Loc friend - Gen - 1Sg tent - Loc noun - case - poss_suff noun - case Домашней работой я занималась в доме моего брата. Otpusk.155Buu ŋọl'iuʔus' d'ireʔ n'iuʔ Buu ŋọb-riu-ʔes' d'ire-ʔ n'i-ŋa-Ø-uʔ buu ŋọb - riu - ʔes' d'ire - ʔ n'i - ŋa - Ø - uʔ он один - Lim - Ess жить - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph he one - Lim - Ess live - Conneg Neg - Praes - s3Sg - Emph pron числ - Ptcl - case-like verb - verbal_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - Ptcl Он один живет. Otpusk.156Neða d'agua ne-ða d'agu-ŋa-Ø ne - ða d'agu - ŋa - Ø женщина - 3Sg не.иметься - Praes - s3Sg woman - 3Sg lack - Praes - s3Sg noun - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix Жены нет Otpusk.157Mekoneda modiʔeðoʔ koltaguaðoʔ jet Með-xone-ða modis-ŋa-ðoʔ með - xone - ða modis - ŋa - ðoʔ чум - Loc - 3Sg смотреть - Praes - s1Sg tent - Loc - 3Sg see - Praes - s1Sg noun - case - poss_suff verb - verbal suffix - pers_infl kolta-gu-ŋa-ðoʔ jet kolta - gu - ŋa - ðoʔ jet мыть - Dur - Praes - s1Sg вот wash - Dur - Praes - s1Sg really verb - Ak-Art - verbal suffix - pers_infl Inter За домом смотрю, стираю. Otpusk.158Oburiða tenotaguaðoʔ Oburu-Ø-ða tenota-gu-ŋa-ðoʔ oburu - Ø - ða tenota - gu - ŋa - ðoʔ вещь - AccPl - 3Sg давить - Dur - Praes - s1Sg thing - AccPl - 3Sg weigh.upon - Dur - Praes - s1Sg noun - case - poss_suff verb - Ak-Art - verbal suffix - pers_infl Вещи глажу. Otpusk.159Nu, tori adis'e senoxua d'ere adijʔ toðo t'ikoðo mekon'iʔ kan'ie d'ere tọa Nu tori adi-s'e senoxua d'ere nu tori adi - s'e senoxua d'ere ну так сидеть - VAInf несколько день so so sit - VAInf several day Excl pron verb - verbal_suff pron noun adi-ŋa-i-biʔ to-ðo t'iʔ-xoðo adi - ŋa - i - biʔ to - ðo t'iʔ - xoðo сидеть - Praes - Refl - r1Sg то - AblAdv вот - Abl sit - Praes - Refl - r1Sg that - AblAdv there - Abl verb - verbal suffix - verbal_suff - pron_suff pron - case_adv pron - case með-xoʔ-n'iʔ kan'i-ma d'ere tọ-ŋa-Ø með - xoʔ - n'iʔ kan'i - ma d'ere tọ - ŋa - Ø чум - Lat - 1Sg двигаться - NMLZ день прийти - Praes - s3Sg tent - Lat - 1Sg go - NMLZ day come - Praes - s3Sg noun - case - poss_suff verb - verbal_suff noun verb - verbal suffix - verbal suffix Ну, так сидя, несколько дней просидела, и пришел день отъезда. Otpusk.160Puroðee kan'ieðoʔ Puroðee kan'i-ŋa-ðoʔ puroðee kan'i - ŋa - ðoʔ обратно двигаться - Praes - s1Sg backwords go - Praes - s1Sg adv verb - verbal suffix - pers_infl Обратно поехала. Otpusk.161An'i nonen'iʔ aga kasa kasajʔ kan'is'i An'i no-ne-n'iʔ aga kasa kasa-jʔ an'i no - ne - n'iʔ aga kasa kasa - jʔ еще место+возле - LocAdv - 1Sg большой мужчина товарищ - 1Sg again place+near - LocAdv - 1Sg big man friend - 1Sg ptcl postpos - case_adv - poss_suff adj noun noun - poss_suff kan'i-ŋa-Ø-s'i kan'i - ŋa - Ø - s'i двигаться - Praes - s3Sg - DP go - Praes - s3Sg - DP verb - verbal suffix - verbal suffix - verbal_suff Со мною еще мой старший брат поехал. Otpusk.162Buu t'iiða d'esumaʔas' enet'eʔ pol'iklinikadoʔ kan'i Buu t'ii-ða d'esum-ŋa-Ø-ʔes' enet'eʔ buu t'ii - ða d'esum - ŋa - Ø - ʔes' enet'eʔ он зуб - 3Sg заболеть - Praes - s3Sg - Ess человек he tooth - 3Sg ail - Praes - s3Sg - Ess person pron noun - poss_suff verb - verbal suffix - verbal suffix - case-like noun pol'ikl'inika-doʔ kan'i-ŋa-Ø pol'ikl'inika - doʔ kan'i - ŋa - Ø поликлиника - Lat двигаться - Praes - s3Sg polyclinic - Lat go - Praes - s3Sg noun - case verb - verbal suffix - verbal suffix У него зубы болят, в поликлинику поехал. Otpusk.163T'iida soputos'e T'ii-ʔ-ða sopus-ðo-s'e t'ii - ʔ - ða sopus - ðo - s'e зуб - Acc - 3Sg рубить - Ipfv - VAInf tooth - Acc - 3Sg chop - Ipfv - VAInf noun - case - poss_suff verb - verbal_suff - verbal_suff Зубы сверлить. Otpusk.164T'iʔ beuða baðajʔ T'iʔ beuða baða-jʔ t'iʔ beuða baða - jʔ вот завершение слово - 1Sg there end word - 1Sg pron noun noun - poss_suff Вот, конец.